ەشكىمگە باعىنعىسى كەلمەيتىن وقۋشى ما؟ الدە وزىنە باعىندىرا المايتىن ۇستاز با؟
قازىرگى تاڭدا XXI- عاسىردا ستۋدەنتتەردىڭ نە بولماسا، مەكتەپ قابىرعاسىنداعى وقۋشىلاردىڭ ۇستازدارعا باعىنباي كەتۋى تۋرالى ماسەلە مۇلدە قوزعالماي كەتتى. تەك قورىققان ادامىن سىيلايتىن، تەك سونىڭ عانا تاپسىرماسىن ورىندايتىنى راس. بۇل ماسەلەگە كەلگەندە كىم كىنالى؟ ەشكىمگە باعىنعىسى كەلمەيتىن وقۋشى ما؟ الدە وزىنە باعىندىرا المايتىن ۇستاز با؟ ءبىزدىڭ ەلىمىزدە مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاپ، وقۋشى بولماعان جان جوق شىعار ءسىرا. بارلىعىمىزدا قولىمىزعا الىپپە ۇستاپ، ەكىنشى انامىزداي بولعان ۇستازىمىزدىڭ ءبىر اۋىز جىلى سوزىنە شاتتانىپ، ساپالى ءبىلىم الىپ، وسى جوعارعى وقۋ ورنىنا تۇسۋىمىزگە بىردەن – ءبىر سەبەپ بولعان سول ۇلاعاتتى ۇستازدارىمىز ەمەس پە؟ قازىرگى تاڭدا وسى ۇلاعاتتى جولدا ايانباي ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن ۇستازدارىمىزدى جاپپاي ادام قۇرلى كورمەۋى، ياعني سىيلاماي كەتۋى، ەڭبەگىنىڭ باعالانباۋى ءجيى كەزدەسەدى. مەنىڭشە وسى ءجيى كەزدەسەتىن ماسەلەگە ءۇش تاراپتىڭ دا كىناسى، ءۇش تاراپتىڭ دا قاتەلىگىنەن بولىپ وتىر دەپ ويلايمىن.
ءبىرىنشى تاراپ ول وقۋشىلاردىڭ ءوز كىناسى. بارلىق جەردە زاڭ بار، سول زاڭ قاتال ساقتالادى دەگەن قاتىپ قالعان قاعيداعا سەنىپ العان. سول زاڭعا ارقا سۇيەپ العان وقۋشى نە قالاسا سونى ىستەپ، ال ءمۇعالىم تاربيە جولىنا تۇسىرۋدە قول كوتەرۋگە، نە بولماسا اۋىر سويلەۋگە تيىم سالىنعان. سەبەبى زاڭ بويىنشا امالسىزدان سولاي ىستەۋگە ءتيىس، ەگەر زاڭعا باعىنبايتىن بولسا جۇمىسىنان ايىرىلادى، نە بولماسا زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرەدى. مىسالى: ءوز – ءوزىن ۇستاي المايتىن، باسقالاردىڭ وقۋىنا كەدەرگى جاساپ، بىلگەنىن ىستەپ وتىرعان وقۋشىعا ءمۇعالىم ۇرىسسا «ايقايلاماڭىز، ايقايلاۋعا قۇقىڭىز جوق» - دەپ، مۇعالىمدەردى ىڭعايسىز جاعدايعا قالدىرىپ، شاراسىز كۇيگە تۇسىرەدى.
ەكىنشى تاراپ ول اتا – انا قاتەلىگى تاعى بار. بالاسىنىڭ ساباعىندا، تارتىبىندە حابارى جوق بولسا دا، ۇيدە وتىرىپ الىپ «قولىنىڭ ۇشى تيەتىن بولسىن، سوتقا بەرەمىن» - دەپ سوتقار بالاسىنا تاعى دا دەم بەرەدى. ال بۇرىڭعى زامانعى اتا – انالار « ەتى سەنىكى، سۇيەگى مەنىكى» - دەيتىن ۇستانىمدا ەدى. بۇل ۇستانىم ۇستازدىڭ ۇلى تۇلعا ەكەنىن كورسەتەدى، سىيلاستىقتىڭ بەلگىسى ەكەنىن بىلدىرەدى. قازىرگى زامانعى اتا – انالار بۇرىڭعى زامانعى اتا – انالاردان ساباق الىپ، سولار ۇستانعان ۇستانىممەن جۇرەتىن بولسا نۇر ۇستىنە نۇر بولاتىن ەدى. بۇنداي اۋقىمدى ماسەلە قوزعالمايتىن ەدى.
ءۇشىنشى تاراپ قاتەلىگى ول مەكتەپ باسشىلىعاندا جانە بىلىكتى مامان جەتىسپەۋشىلىگىندە. ياعني ءمۇعالىم ماماندىعىنا ءوز قالاۋىمەن تۇسەتىن جانە ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋدەن از بالل الىپ، ايتەۋىر ءبىر ديپلوم، ءبىر جوعارعى ءبىلىم بولسىن دەپ نيەت ەتكەندەر، ناقتىراق ايتساق ۇستازسىماقتار كوبەيۋى سەبەپ بولىپ وتىر. اۋىلدىق جەرلەردە ءبىر ءمۇعالىم بىرنەشە ساباقتان بەرەتىندە جايتتار جەتەرلىك. ءوز ءىسىنىڭ مامانى، ءوز ءىسىن، ءوز بىلگەنىن اسىقپاي ءجۇرىپ، انىق باسىپ بالانى ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتىپ جۇرگەن سۇيىكتى، قۇرمەت تۇتار ۇستازدار مەن جاي وتىرىپ 45 مينۋتىن وتكىزىپ جۇرگەن ۇستازداردىڭ ايىرماشىلىعى جەر مەن كوكتەي. جاي وتىرىپ 45 مينۋتىن وتكىزىپ، نە ايتارىن، نە ۇيرەتەرىن بىلمەسە ول ۇستازعا ەشكىمنىڭ دە باعىنباسى انىق.
«بالا ۇيادان نە كورسە، ۇشقاندا سونى ىلەدى»، «تاربيە تال بەسىكتەن باستالادى» . سوندىقتان اتا – انا تاربيەسى ۇلكەن ىقپالىن تيگىزەدى. ءۇش تاراپتا بىردەي جۇمىلا كوتەرىپ وسى ماسەلەگە باسا نازار اۋدارسا بولاشاعىمىز جارقىن بولارى انىق. بولاشاق ءبىلىمدى جاستاردىڭ قولىندا دەپ جاتامىز عوي. ءبىراق ءتارتىپ بولماسا، تاربيە بولماسا ءبىلىم بولماسى ايدان انىق. سوندىقتان بولاشاعىمىز بۇلىڭعىر بولماۋى ءوز قولىمىزدا.
مالىك مادي ارمان ۇلى
You Might Also Like
-
دەمالىس كۇنى بولاتىن. نارتاي ءۇي ماڭىندا دوستارىمەن بىرگە ويناپ جۇرگەن-دى. ءبىر كەزدە ەسىك الدىنان داۋىستاپ اجەسى شاقىردى.
-
باعانا باسىنا تارتىلعان سىمدا قوناقتاپ وتىرعان قارلىعاشتىڭ قاسىنا سول توڭىرەكتە ءوز بەتىنشە ۇشۋدى مەڭگەرىپ جۇرگەن بالاپانى كەلىپ قوندى. اسپان اشىق بولعانمەن، كۇن سالقىن ەدى. اناسىنا قاراپ ەدى، كوڭىل...
