InfoHub Logo

كوكشەتاۋدا «قازاقستان» دەگەن سوۆحوزدا تۇراتىن مەيىربان ۇلى ءىلياس اقساقال ءبىرجان تۋرالى اڭگىمەسىن بىلايشا باستايدى:

— مەنىڭ جيىرماعا تولماعان بالا كەزىم ەدى. ءبىر كۇنى ءبىزدىڭ اعامىزدىڭ وتاۋىنىڭ الدىنا ءۇش اتتى ادام كەلىپ سويلەس قىلىپ تۇسە قالدى. جايلانىپ قىمىز ءىشىپ العان سوڭ قوناعىمىزدىڭ ءبىرى توردە كەرەگەنىڭ باسىندا ءىلۋلى تۇرعان دومبىرانى الىپ بەزىلدەتىپ تارتا باستادى. بۇرىن ول دومبىرانىڭ دىبىسى ونداي شىعىپ كورمەگەن ەدى. ءبىز تاڭىرقاي تىڭداپ قالدىق. ءجون سۇراساق ءبىرجان ەكەن. وتاۋ كارى-جاس، ەر-ايەل دەمەي لىق تولدى دا كەتتى. ءبىرجاننىڭ بۇرىن ەستىپ ءجۇزىن كورمەگەن جۇرت بىر-بىرىنەن ءشۇيىنشى سۇراعانداي بولدى. كوپشىلىك بىر-ەكى ءان سالۋىن سۇرادى. ول كىسى باسقالارشا بوگەلگەن، ماڭىزدانعان جوق. ورنىنان قوزعالىپ كوتەرىلىپ قويدى دا، «بۋرىلتاي»، تارى باسقا بىرنەشە انگە سالىپ كەتتى. وتاۋدىڭ ماناعى تولعانى — تولعان با، تاماشالاعان جۇرت ءۇيدى كوتەرىپ كەتەتىندەي بولدى. ءبىر كەزدە ۇلكەن ۇيدەن بىرەۋ كەلىپ قوناقتاردى سوندا شاقىردى. جاستار جىبەرگىسى كەلمەي، ەسىكتى بوساتپاي تۇرىپ الدى. ويتكەنى ۇلكەن ۇيگە بارسا، ولەڭ-ان بولمايدى عوي. ارى-بەرىدەن كەيىن اكەم كەلىپ: «اشىڭدار ەسىكتى، كەيىن تۇرىڭدار»،—دەپ ايعاي سالدى دا، ۇيگە كىرىپ جاس قوناقتارمەن امانداستى دا: «ۇلكەن ۇيدە الىستان كەلىپ جاتقا« قوناقتار بار، سوندا بارىپ اڭگىمەلەسەيىك»،— دەپ ءبىرجاندى ەرتىپ الىپ شىقتى. جاستارعا:

— ءانشى بۇگىن اتتانبايدى، وسى اۋىلدا ولەڭ ايتادى، ءان سالادى، تىڭداڭدار، قاپى قالماڭدار،— دەدى.

ءبىرجان ءبىر جۇما قوناق بولىپ ءان سالعاندا، ءبىر ولەڭىن، ءانىن قايتالامادى-اۋ دەستى ەلدەگىلەر. ءبىر جۇمادان كەيىن، ءبىزدىڭ ەل دە، ءاجىباي ەلى دە ءبىرجاندى جاقسى سىيلاپ اتتاندىردى. ول كىسى مال المايدى ەكەن، الاتىنى ۇلكەندەردەن كيىم، شاپان، جاستاردان ورامال، تانا مونشاق، كۇمىس ساقينا-جۇزىك ەكەن دەستى.

ءبىرجاندار ءبىر كۇن بۇرىن اتتاندى. ارتىنان ساز بولعاندا وراز اتامىز بىلاي دەپتى:

— ءبىرجان، اقاندار ونەرگە، ولەڭگە، ان-كۇيگە بولا جارالعان ادامدار عوي، وسى مىنا ءبىرجاننىڭ بويىندا قىزۋى بار ەكەن،— دەگەنى ەسىمدە.

سودان كەيىن مەن ءبىرجاندى ەكى-ۇش رەت كوردىم، سوڭ دا وراز اتامىزدىڭ ءبىرجاننىڭ انشىلىگىنە ءسۇيسىنىپ ايتقانى كۇنى بۇگىنگىدەي قۇلاعىمدا تۇر.

ءبىرجان ماعان ورتا بويلى، اش ءوڭدى، اق قۇبا سەلدىر شوقشا ساقالدى، قارا مۇرتتى، قىرعي قاباقتى، قارا قاستى، ءوڭى كۇلىمدەي قارايتىن ادام كورىندى. ال ۇستىندەگى كيىمى سول كەزدەگى ادامداردىڭ كيگەندەرىنەن ءتىپتى وزگەشە بولاتىن. كەڭ جاعالى اق كويلەك، دوڭگەلەك ەتەكتى وقالى كامزول، سىرتىندا كوك الا قاپتال شاپان، باسىندا ۇكىلى قۇندىز بورىك، ۇكىسى بۇلعاق-بۇلعاق ەتەدى. قالتاسىندا كۇرەڭ شۇعا تاقياسى بار ەكەن.

---