InfoHub Logo

گيگيەنا گرەك ءسوزى — Gugieinos — ەمدەۋ، دەنساۋلىق اكەلەدى دەگەن ماعىنا بەرەدى، پروفيلاكتيكا دەگەن ۇعىم. ادام اعزاسىنا اينالانى قورشاعان سىرتقى ورتا فاكتورلارى مەن الەۋمەتتىك جاعدايلارىنىڭ تيگىزەتىن اسەرىن زەرتتەيتىن مەديسينالىق عىلىم. مەديسينا عىلىمدارىنىڭ وتە كورنەكتى سالالارىنىڭ ءبىرى. مەديسينالىق وقۋ ورىندارىندا سانيتارلىق — گيگيەنالىق فاكۋلتەتتەرى مەن كافەدرالار بار. ارناۋلى تۇردە مامان دارىگەرلەر — گيگيەنيستەر دايىندالادى.

گيگيەنا — اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋعا جانە دەنساۋلىق ساقتاۋدى قورعايدى. دەنساۋلىكقا زيان كەلتىرەتىن ازىق تۇرلەرىن جويىپ جىبەرۋگە گيگيەنيستەر ات سالىسادى. دەنساۋلىققا زيان كەلتىرەتىن فاكتورلاردىڭ بولماۋىن گيگيەنا عىلىمى قاتاڭ باقىلاۋ جاساپ وتىرادى.   ادامداردىڭ اينالاسىن قورشاعان سىرتقى ورتانىڭ فاكتورلارىن نەگىزگە الا وتىرىپ، گيگيەنيستەر ادامزات بالاسىنىڭ تىرشىلىگى مەن ەڭبەگىنە ىڭعايلى جاعدايلار جاساۋعا ادامزات بالاسىن اۋرۋلاردان ايىقتىرۋعا، دەرتتەر مەن ولىك كورسەتكىشتەرىن تومەندەتۋگە تىرشىلىك ءومىردى ۇزارتۋعا، ەڭبەككە دەگەن قابىلەتتىلىكتى كوتەرۋگە جانە ت.ب. بيولوگيالىق جاعدايلاردى جاقسارتۋعا باعىتتالعان عىلىم. پراكتيكادا قولداناتىن ناقتىلى تاسىلدەرى بولادى. وسىنىڭ ءبارى ادامنىڭ دەنساۋلىعىن ارتتىرۋعا قولدانىلادى.

سونىمەن گيگيەنا عىلىمىنىڭ نەگىزگى كوزدەگەن ماقساتى - ادامداردىڭ اينالاسىن قورشاعان سىرتقى ورتا فاكتورلارىن ساۋىقتىرۋ ارقىلى ءبىرىنشى دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ پروفيلاكتيكاسىن وتكىزۋ. ءبىر سوزبەن ايتقاڭدا ادامزات بالاسىنا زالال كەلتىرەتىن فاكتورلاردان ادامزات بالاسىن قورعاۋ. جالپى گيگيەنا، ەڭبەك گيگيەناسى، وقۋشى جاستار گيگيەناسى، تاعام گيگيەناسى، ايەلدەر گيگيەناسى بولىپ بىرنەشەگە بولىنەدى. اركىمنىڭ وزدەرىنىڭ الدىنا قويعان ماقساتتارى بار. دارىگەر-گيگيەنيستەر، سانيتارلار اينالانى قورشاعان سىرتقى ورتانىڭ ادامدار ءومىرى مەن جۇمىس جاعدايلارىنىڭ كەلەڭسىز تۇستارىنىڭ الدىن الاتىن ەسكەرتپە كورىنىستەرىندەي كۇن سايىن بولاتىن سانيتارلىق-گيگيەنالىق باقىلاۋ جۇرگىزىپ، ءاربىر كەزدەسكەن قولايسىز جاعدايلاردىڭ جولىنا توسقاۋىل قويش وتىرادى. جۇقپالى اۋرۋلاردى تاراتپاي الدىن الۋ ماقساتتارىمەن قاپتاپ كەتەتىن جۇقپالى دەرتتەرگە قارسى مەديسينالىق ادىستەر مەن شارالاردى كەڭ كولەمدە قولدانادى. الدىڭعى قاتارداعى شارالاردى ءىس جۇزىنە اسىرىپ ەپيدەمياعا قارسى كۇرەستى ۇدەتە تۇسەدى اۋا رايىنىڭ وزگەشەلىگىن، ميكروكليماتتىڭ بىركەلكى ەمەستىگىن، سۋداعى اۋرۋ تاراتاتىن ميكروبتاردىڭ سانىن انىقتاپ، بيولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرىپ، اۋاداعى شاڭ-توزاندارداعى ميكروبتاردى ءبىلىپ، قالا ىشىڭدەگى ءتۇتىننىڭ قۇرامىن انىقتاپ، ولارمەن بيولوگيالىق جانە حيميالىق كۇرەس جۇرگىزۋدىڭ جولدارىن بەلگىلەپ بەرەدى.

قاي سالاداعى دارىگەرلەر قىزمەتىندە بولماسىن پروفيلاكتاكالىق ىس-ارەكەت جاساپ، كوزگە كورىنە تۇسەدى. ولاردى جاساۋ ءۇشىن تەرەڭ وي، جۇيرىك اقىل كەرەك. ادامزات بالاسىنىڭ تابيعي جانە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ساياسي فاكتورلاردىڭ اسەرىمەن قالىپتاسادى.

بيوسفەرالىق فاكتورلارعا جاتاتىڭدار: اتموسفەرالىق اۋا، سۋ، جەر، كوسموستىق فاكتورلار، الەۋمەتتىك فاكتورلارعا ەڭبەك ءجانا وقۋ جاعدايلارى، تاماق، كيىم-كەشەك، توسەك ورىن جاعدايى جانە ت.ب. جاتادى. بۇل فاكتورلار قولايسىز بولعاندا زياڭدى داعدىلار دامىپ كەتەدى. اراق-شاراپ ءىشۋ، تەمەكى شەگۋ، ناركوتيكالىق زاتتار مەن اۋرەلەنۋ، توكسيكومانيامەن اينالىسۋ ەرەكشە ەتەك الادى.

دەنە تازالىعى دەگەنىمىز — الدىمەن تەرى كۇتىمى. تەرىنىڭ دۇرىس كۇتىمى اعزانىڭ قالىپتى قىزمەت اتقارۋىنا اسەر ەتەدى. تەرى الۋان ءتۇرلى فيزيولوگيالىق — بيولوگيالىق فۋنكسيانى ورىندايدى. تەرىنىڭ قۇرىلىسى وتە كۇردەلى.

جۇمىس جاساپ، كۇڭدەلىكتى تۇرمىستى شارۋامەن اينالىسقان شاقتا ادام تەرىسىن كىر شالادى. ادام تەرلەسە كىر تەرىگە جابىسىپ قالىپ، تەرىنىڭ تىنىس الۋىن قيىنداتادى. ويتكەنى تەرى بەزدەرى بىتەلىپ قالادى. وسىدان بارىپ تەرىدە وتەتىن فيزيولوگيالىق-بيوحيميالىق ۇردىستەردىڭ قىزمەتى مۇلدەم بۇزىلادى. بىتەلگەن ماي بەزدەرىنە جۇقپالى اۋرۋ تاراتاتىن ميكروبتاردىڭ ەنۋى فولليكۋليتتى  تۋىنداتادى. ميكروبتار اسەرىنەن  تەرىنىڭ بەتىندەگى ورگانيكالىق زاتتار ىدىراپ، جاعىمسىز ءيىستى ماي قىشقىلى بولىنەدى جانە تەرى قابىنۋى — دەرماتيت دەرتى داميدى. باسقا دا ءىرىڭدى تەرى اۋرۋلارى پايدا بولادى. تاۋلىكتىك تەرى گيگيەناسى ءۇشىن نەشە ءتۇرلى تاسىلدەر قولدانادى. ولاردىڭ ىشىندە تەرىنى تازالىقتا ءۇستاۋ ءۇشىن دەنەنى ءيىسى جاقسى سابىنمەن سابىنداپ جۋۋ كەرەك. ونى ۇيرەنشىكتى داعدىعا اينالدىرعان ءجون. اپتاسىنا ءبىر رەت مونشاعا بارىپ جۋىنۋ، كۇڭدە بولماسا دا كۇنارا دۋشقا شايىنۋ كەرەك. ال، جيىرەك كىر شالاتىن بەت، قول، مويىن قوسىمشا كۇتىم جاساۋدى قاجەت ەتەدى.

قول كىرلەگەندە ونىڭ تەرىسىندە نەشە ءتۇرلى جۇقپالى اۋرۋ تاراتاتىن ميكروبتار كوبەيەدى. ىشەكقارىن ينفەكسياسى، قۇرت ينۆازياسى، گەپاتيت ۆيرۋستارى جينالادى. جۇقپالى دەرتتەردىڭ تارالۋىنا قول كىرىنىڭ قانشالىقتى ءرول اتقاراتىنى كوپتەگەن ادامدارعا بەلگىلى.

قولداعى بارلىق باكتەريالاردىڭ 90% تىرناق استىندا جينالادى جانە ولاردى تەك ارناۋلى ششەتكامەن عانا تازارتۋعا بولادى. قول جۋاتىن جەردە كىشكەنتاي ششەتكا تۇرۋى پايدالى. بەت پەن مويىندى تاڭەرتەڭ جانە ۇيىقتار الدىندا تازارتىپ جۋىپ وتىرعان ۇلكەن ناتيجە بەرەتىنىن ايتپاي كەتپەۋگە بولمايدى. تىستەردى تاڭەرتەڭ جانە كەشكە ششەتكامەن تازالاپ وتىرۋ كەرەك.

ادامنىڭ تەرىسى قۇرعاق نەمەسە مايلى، ىلعالدى بولىپ كەلەدى. ال، ەگەر تەرى قۇرعاق بولسا، وندا بالالار سابىنى دەپ اتالاتىن سابىندى، ءلانولينى بار سابىنداردى دا پايدالانعان دا تەرى ونشا قۇرعاماي قالىپتى جاعدايدا تۇرادى. اياقتى اپتاسىنا كەمىندە ءبىر رەت، اسىرەسە جاز ايلارىندا كۇندە جۋىپ ءتۇرۋدى دارىگەرلەر ۇسىنادى. اياق تەرلەيتىن بولسا، تۇنگە قاراي تەردەن قۇتىلۋ ءۇشىن سۋىق سۋمەن اياقتى جۋىپ، تاباندى، ساۋساق اراسىن اپتاسىنا ەكى رەت 5% فورمالين ەرىتىڭدىسى سىڭگەن ماقتامەن ءسۇرتۋ كەرەك. قول، قولتىق استى جانە دەنەنىڭ باسقا ءبىر بولىكتەرى تەرلەسە، دەزودارانت قولدانۋ كەرەك. ورىس بۋلامىسى، فين ساۋناسى، جاپون وفۋروسى، سەنتوسى اعزاعا وتە پايدالى. مونشاعا تۇسكەننەن كەيىن ادام وتە جاقسى دەم الىپ سەرگىپ قالادى، جاقسى ۇيىقتايدى. جۇمىسقا دەگەن ىنتا جىگەرى ارتا تۇسەدى. مونشا گيگيەنانى جاقسى قولدايدى، دەنەنى ساۋىقتىرادى.

سىبىردە تۇراتىن ورىس حالقى مونشاعا ءتۇسىپ، بۋدا وتىرعاندا قايىڭ ەمەن جاپىراقتارىنان جاسالعان سىپىرتقىلارمەن سابالا نىپ، سودان كەيىن مونشادان جۇگىرىپ شىعىپ قالىڭ قارعا اۋنايدى. شىعىس مونشالارىنىڭ دا دەنساۋلىققا تيگىزەر پايداسى اسا زور. مونشادان كەيىن دەنە جاقسى شىنىعىپ، دەنساۋلىق ارتادى.

شاش كۇتىمى. ادامنىڭ شاشى ەرەكشە جارالعان تابيعات كورىنىسى ادامنىڭ سۇلۋلىعى شاشقا بايلانىستى. اسىرەسە ايەل ادامداردىڭ بايلىعى مەن سۇلۋلىعى، ولاردىڭ شاشى. ەشقانداي زەرگەرلىك زاتتار ادام شاشىن ايىرباستاي المايدى. سوندىقتان دا شاش وتە ۇقىپتى تۇردە كۇتۋدى قاجەت ەتەدى. شاش قورعانىس ءرولىن اتقارادى.

ادام شاشى بىرنەشە جىل بويى ءوسۋىن توقتاتپايدى. ايەل ادامداردىڭ كۇنىنە 50 تال شاشى ءتۇسىپ، 50 تال شاشى ءوسىپ شىعىپ وتىرادى. ادام باسىنداعى شاشتىڭ سانى ءار ادامدا ءار قيلى بولادى. ورتا ەسەپپەن العاندا ادام باسىندا 140 000 تال شاش بولادى. قارا ءتۇستى شاش باستا 100 000-داي، شاشتىڭ جاقسى ءوسۋى ءۇشىن ونى ۇنەمى جاقسى كۇتىپ، ماي جاعىپ وتىرۋ قاجەت. كرەم جاعىپ قويعاندا ءدۇرىس. ول شاشتى قورەكتىك زاتپەن قامتاماسىز ەتەدى شاشتى ءجيى-جيى جۋىپ وتىرۋدىڭ قاجەتى جوق. شاشقا اۋرۋ پايدا بولادى. ۇزىن قۇرعاك شاشتى 3 اپتا سايىن جۋعان دۇرىس. ۇزىن مايلى شاشتى 7-14 كۇن وتكەننەن كەيىن جۋعان ءجونۇ قىسقا شاشتا 7-14 كۇن وتكەننەن كەيىن جۋىپ وتىرعان دۇرىس. شاشتى جىلى سۋعا جۋىپ، بەلگىلى ءبىر ءشامپۋندى پايدالانىندار. شاشتى سابىنمەن جۋۋدىڭ قاجەتى جوق. شاشتىڭ ءتۇسى وزگەرىپ، جارقىراپ جاينامايدى. سوندىقتان دا شامپۋنمەن جۋعان دۇرىس. ۇزىن شاشتا وتە ۇقىپتىلىقپەن جۋىپ، شاشتى تاراپ وتىرۋ كەرەك.

مايلى شاشتا سابىڭدى سپيرتپەن نەمەسە كالييى كوپ كوك سابىندى سپيرتپەن جۋعان دۇرىس. ول كوك سابىن شاشتى دەزينفەكسيالاپ، شاشتىڭ مايىن بىردەن كەتىرىپ جىبەرەدى. شامپۋنمەن جۋعاننان كەيىن شاشتى بىرنەشە رەت سۋمەن مۇقيات شايىپ، شامپۋننىڭ ميكروبتارىن تۇگەلىمەن كەپتىرىندەر. شاشتارىڭىز جارقىراپ تۇرۋ ءۇشىن 1 ليتر سۋعا اسحانالىق قاسىقپەن 2 قاسىق 8%ء-تى سىركە قىشكىلىن قوسىپ، شاشتى شايىڭىزدار. سودان كەيىن شاشتاردى تاراقپەن تاراعان ءجون. تاراقتىڭ ءجۇزى وتكىر بولماعانى دۇرىس. ادەتتە ەڭ جاقسى تاراق كاپروننان جاسالىنادى. تاراقتى ىستىق سۋمەن سابىنداپ جۋىپ، ونى تازا ۇستاعان ورىندى. ءاربىر ادامنىڭ ءوزىنىڭ تاراعى بولۋى ءتيىس.

تىرناقتىڭ كۇتىمى. اياق جانە قول ساۋساقتارىنىڭ تىرناقتارىن وسىرمەي ۇنەمى الىپ تاستاعان ءجون. كەيبىر كەزدەردە گازەت-جۋرنالداردا جاساندى تىرناق وسىرەمىز دەگەن حابارلاڭدىرۋ جۇرەدى تىرناق قانداي جاعدايدا بولماسىن كۇتىمدى قاجەت ەتەدى. تىرناق الۋ گيگيەنانىڭ ەڭ ءبىر باستى مىندەتى. ءبىر اپتادا تىرناق 0،5 مم وسەدى. جاز ايلارىندا تىرناق قىس ايلارىنا قاراعاندا تەز وسەدى. سوندىقتان دا اپتا سايىن تىرناقتى الىپ وتىرۋ كەرەك. ۇزىن بولىپ وسكەن تىرناقتىڭ استىنا اۋرۋ تاراتاتىن ميكروبتار كوپ شوعىرلانادى. وڭداي تىرناق دەنساۋلىقتى نىعايتپايدى. ءتىپتى ميكروسكوپيالىق ساڭىراۋقۇلاقتار ءوسۋى ءسوزسىز. ۇلكەن تىرناق وتە سىنعىش كەلەدى.

ءتىس جانە اۋىز گيگيەناسى. ادامنىڭ ءتىسى ونىڭ نەگىزگى ماشينەسى. ويتكەنى قانداي تاماق بولسىن تىسپەن شايناپ جەيدى. ءتىسى جوق ادامنىڭ ءسوزى دۇرىس بولمايدى. ءتىس ادامنىڭ بەت الپەتىنىڭ سۇلۋلىعىن قامتاماسىز ەتەدى. ءتىسى ءتۇسىپ قالۋ، ءتىستى اۋىز قۋىسىنىڭ گيگيەناسىن ساقتاماعاندىقتان بولادى. سوڭدىقتان دا ءتىس پەن اۋىز قۋىسىن ەرەكشە كۇتىمگە العان ءجون. ءتىس جانە اۋىز قۋىسى كۇتىمىنە مىنا تومەندەگىلەر جاتادى:

1. بەلگىلى ءبىر داعدى بويىنشا ءتىس ىسقىشتى پايدالانىپ، ءتىستى ۇنەمى تازارتىپ وتىرعان ءجون. ءتىس ششەتكاسىنىڭ پايدالانۋعا قولايلى بولعانى ءدۇرىس. سينتەتيكالىق ماتەريالداردان جاسالعان ششەتكالاردى 3-4 ايدا اۋىستىرىپ وتىرىڭدار؛
2. قىزىل يەكتى دە قولمەن ىسقىلاپ، ەرىنبەي ماسساجدى ۇنەمى جاساپ وتىرعان دۇرىس؛
ز. ءتىستى تومەننەن جوعارى نەمەسە كەرىسىنشە ءتىس تازالاعان ءجون. ءتىس تازالاۋ مەرزىمى 3-4 مينۋتتان اسپاۋى كەرەك.
4. ءتىس تاۋلىگىنە ەكى رەت تازارتىلۋى ءتيىس (تاڭەرتەڭ جانە ۇيىقتار الدىندا). اۋىزدان جاعىمسىز يىستەر شىعىپ تۇرۋى مۇمكىن. ونى كەتىرۋ ءۇشىن مارگانسوۆكانىڭ ونىڭ ءالسىز ەرىتىندىسىمەن شايعان جاقسى ناتيجە بەرەدى؛
5. ءتىس ششەتكالارىن سابىنداپ تازا سۋمەن مۇقيات تۇردە جۋىپ، سپيرتپەن دەزينفەكسيالاعان جامان بولمايدى. ءتىس پاستالارى جانە ۇنتاقتارى قۇرامىنا گيگيەنالىق، سونداي-اق ارنايى، قوسىمشا بولەك بيولوگيالىق-فيزيولوگيالىق بەلسەندى زاتتار ەنگىزىلەدى (تۇزدار — فەرمەنيتتەر — بيولوگيالىق كاتاليزاتورلار، ميكروەلەمەنتتەر — Mn، Cu، Fe، Co، Zi، Ti جانە فتور، كالسيي — حلوروفيلل — جاسىل پيگمەنت، وسىمدىك جاپىراقتارىنان وندىرىلەدى). ولار ءتىس تكاندەرىنە، قىزىل يەككە، كىلەگەيلى قابىققا جانە اۋىز قۋىسىنا جاعىمدى تەراپيالىق اسەر ەتۋگە ەسەپتەلگەن ەم-دومدىق — پروفيلاكتيكالىق كوپتەگەن ءتىس پاستالارى شىعارىلادى.
6. ءتىستى تازارتقاننان كەيىن اۋىزدى ەليكسيرمەن شايىپ، ارنايى پاستالاردى قولدانعان ءجون. مىنە ءتىس كۇتىمى وسىنداي دەڭگەيدە ءجۇرۋ كەرەك،

كيىم-كەشەك جانە اياق كيىم تازالىعى. ادامنىڭ بارلىق دەنەسى، كيىم-كەشەگى، اياق كيىمى وتە كەلىسىمدى بولۋى ءتيىس. الدىمەن اياق كيىمگە كوڭىل ءبولۋ قاجەت. اياق كيىمنىڭ ادەمى جاڭا، كيۋگە وتە قولايلى بولىپ، اياقتى قىسپاۋ كەرەك. بيىك وكشەلى اياق كيىمدى كيۋدىڭ قاجەتى جوق. سول سياقتى كروسسوۆكالاردى جالپى كيۋگە بولمايدى. ول اياقتى بۇزادى، بىرنەشە اياق دەرتتەرىن اياققا تۋعىزادى. ويتكەنى بارلىق كروسسوۆكالار سينتەتيكالىق ماتەريالدان جاسالادى. كيىم جىل مەزگىلىنە جانە اۋا رايىنا ساي كيىلۋى كەرەك. اسىرەسە بالالاردىڭ كيىمىنە ەرەكشە كوڭىل اۋدارعان ءجون. تار كيىم كيگەن قىزداردىڭ دەنەسىندە «دجينسوۆىي دەرماتيت» دەگەن دەرت ۇنەمى تار دجينسى كيىپ جۇرگەندىكتەن پايدا بولادى. جۇمىس كيىمدەرى ماقتادان تىگىلگەن كەڭ بولعانى دۇرىس. سينتەتيكالىق كيىمدى جازدى كۇنى كيۋدىڭ قاجەتى جوق. ويتكەنى ادام دەنەسىنىڭ تەرلەگەندە كيىمگە تەر سىڭبەي جۇقپالى اۋرۋ تاراتاتىن ميكروبتاردىڭ ۇياسىنا اينالۋى مۇمكىن.

قالىپتى كليماتتا ايماق تۇرعىندارى ۋلترا كۇلگىن ساۋلە جەتىسپەگەندىكتەن ولاردىڭ كوك، جاسىل، اق، سيرەن ءتۇستى كيىمدەردى، كيگەنى دۇرىس. ولار دەنەگە ۋلترا كۇلگىن ساۋلەلەردى مول تۇسىرەدى. ال، جاز ايلارىندا راۋشان ءتۇستى اق كيىمدەردى كيگەن دۇرىس. سينتەتيكالىق كيىمدەردى سالقىن تۇسكەن كەزدەردە كيۋگە بولادى. بەلدى جالپاق بەلبەۋلەرمەن بايلاپ العان دۇرىس ەمەس. ويتكەنى بەل بۋسانىپ، تەرلەپ، سونىڭ سالدارىنان باۋىر، اسقازان جانە بۇيرەك اۋرۋلارى پايدا بولۋى مۇمكىن،

جالپى، تازالىق بار جەردە — دەنساۋلىق بار دەپ ۇققانىمىز ءجون.

ەلىمىزدەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن كوتەرۋدى، جەتىلدىرۋدى ويلاساق، ونى ءبىرىنشى كەزەكتە مەدبيكەلەردىڭ بىلىگى مەن ءبىلىمىن كوتەرۋدەن باستاعان ءجون دەگەنىمىز ورىندى. قازىرگى تاڭدا ورتا مەديسينا ماماندارىن دايارلايتىن وقۋ ورىندارى مەدبيكەلەردىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ باعىتىنداعى جۇمىستاردى كەڭ كولەمدە جۇرگىزۋگە كۇش سالۋدا. وسىعان دەيىن مەدبيكەلەر دايىندايتىن وقۋ ورىنىن ءتامامداعان جاستاردىڭ كوپشىلىگى دارىگەر بولۋ ءۇشىن مەدينستيتۋتتا ءبىلىمىن ۇشتايتىندى. قازىرگى تاڭدا مەدبيكەلەرگە جالپىلاما مەديسينالىق ءبىلىم بەرىلەتىنىن بىلەمىز. كوپشىلىك قاۋىم مەدبيكەنى ناۋقاس ادامعا دارىگەردىڭ جازىپ بەرگەن ءدارىسىن ىشكىزىپ، ۋكول سالاتىن عانا ادام دەپ ويلايدى. بولاشاقتا مەدبيكە ماماندىعىن مەڭگەرۋگە دەن قويعان جاستاردى مەديسينانىڭ ءتۇرلى سالاسىنا ءبولىپ، مامانداندىرعان ءجون. بۇل باستاما ءقازىر قوعامدا كەڭ كولەمدە كوتەرىلىپ ءجۇر. ءيا، كەز كەلگەن ماماندىق زامان كوشىنەن قالماي دامىپ وتىرۋى شارت. وسى تۇرعىدان العاندا مەدبيكەلەردىڭ بىلىگىن كوتەرەتىن كەز جەتتى. مەديسينانىڭ وزىنە ۇناعان سالاسى بويىنشا تەرەڭ بىلە تۇسۋگە تالپىنعان جاستىڭ جولىنا ەشتەڭە كەدەرگى بولماۋى كەرەك. بۇگىندە مەديسينالىق كوللەدجدەردى بىتىرگەن جاستاردىڭ كوپشىلىگى دارىگەر بولۋى ءۇشىن جوعارى مەديسينالىق وقۋ ورىنداردا ءبىلىمىن جالعاستىرىپ جاتادى. بۇل — قۇپتارلىق ءىس.

پروفەسسور م. يا. مۋدروۆ: «مەديسينادا ءوزىنىڭ وقىپ ۇيرەنۋىن ءتامامداعان دارىگەر — دارىگەر بولۋعا ءتيىستى ەمەس» دەگەن ەكەن. ويلاپ قاراساق، ورىندى ايتىلعان پىكىر. مەديسينا قىزمەتكەرى ءومىر بويى ۇيرەنۋمەن، ىزدەنۋمەن، العا ۇمتىلۋمەن ەرەكشەلەنىپ، ماماندىعىنىڭ سىرىن تەرەڭ مەڭگەرۋدى ماقسات ەتۋ كەرەك. مەدبيكەلەر جاڭا تەحنولوگيانىڭ ءتىلىن دە شەبەر مەڭگەرگەنى دۇرىس.

مەدبيكەلەر — مەديسينا سالاسىنداعى نەگىزگى بۋىن، وسى قىزمەتتى اتقارىپ جۇرگەن ءار ادامنىڭ كوتەرەر جۇگى دە اۋىر. ولار قاي كەزدە دە جەكە باسى ماسەلەسىن ەمەس، ناۋقاستارعا كومەكتەسۋدى الدىڭعى كەزەككە قويادى. ۋاقىت وتكەن سايىن مەدبيكەلەرگە دەگەن تالاپ كۇشەيۋدە. سوندىقتان زامان تالابىنا ساي بۇگىنگى مەيىربيكە ساپالى ءبىلىم الىپ، ءارقاشان بىلىكتىلىگىن كوتەرىپ وتىرعانى ءجون.

---