InfoHub Logo

كەڭ دالامىزدى جىرعا قوسپاعان اقىن كەمدە-كەم بولار. سولاردىڭ قاتارىندا جاراسقان ابدىراشيەۆتىڭ «دالا، سەنىڭ ۇلىڭمىن» پوەماسى ەرەكشە تۇر.اقىن وسى پوەماسى ارقىلى قازاق دالاسىنىڭ پوەتيكالىق  پورترەتىن جاساپ شىعارعان.

اقىن پوەمادا كەڭ دالامىزدىڭ كۇللى تاريحى مەن شەجىرەسىن جىرعا قوسادى. بارلىق قۋانىش پەن قايعىنى كوتەرگەن قازاق دالاسىنا پەرزەنتتىك سەزىمىن ارنايدى. پوەمادا «ۇلتاراقتاي بولسا دا، اتا قونىس جەر قىمبات» دەگەن يدەيانى كوتەرەدى. وسى كوتەرىلگەن ماسەلە بۇگىنگى كۇنگە دەيىن وزەكتىلىگىن جويعان جوق دەپ ويلايمىن.

ەڭ الدىمەنەن، اقىن پوەمادا تۋعان دالاعا دەگەن شەكسىز ماحابباتىن بىلدىرەدى. «سەنى، سەنى... شىن ءسۇيۋدىڭ نە ەكەنىن، ءبىر گۇلىڭە عاشىق بولىپ ۇقتىم مەن»، - دەپ، تۋعان جەرگە دەگەن قۇرمەتىن ولەڭ جولدارىنا ورنەكتەيدى. اقىن ءوز سەزىمى ارقىلى تۋعان دالانىڭ بۇكىل پەرزەنتتەرىنىڭ اسقان ماحابباتىن كورسەتەدى. ءوز تۋعان جەرى دەگەندە، تەبىرەنبەيتىن جان، تۋلامايتىن جۇرەك جوق. وسى سەزىمدى جەتكىزۋدە اقىن كەڭ دالامەن تىلدەسەدى، سىر شەرتىسەدى.وسى جەردەن اۆتوردىڭ ءوزىنىڭ ليريكالىق بەينەسىن كورەمىز. قازىرگى ومىرمەن سالىستىرساق، ءوز پەرزەنتتىك قارىزى مەن پارىزىن وتەپ جاتقان ەل ازاماتتارى دا بار. ءوز حالقىنىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن كوتەرۋگە ات سالىسىپ، جەرىمىزدى قورعاپ، قولداپ جاتقان اقىن سياقتى تۋعان جەر جاناشىرلارى دا ارامىزدان تابىلادى.

سونىمەن قوسا، اقىن تۋعان دالاسىنىڭ ۇلى تۇلعالارىن دا جىرعا قوسادى. دالامىزدىڭ وسىلاي جايناپ تۇرۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسقان باتىرلارىمىزدى ەسكە الادى. ءوزىنىڭ كەش تۋىپ، تالاي شايقاستاردان كەش قالعانىنا وكىنەدى. اۆتور: «سەنىڭ ارىڭ – ماعان دا ار»، - دەپ، دالانىڭ بارلىق قۋانىشى مەن قايعىسى، ءجۇرىپ وتكەن جولى وزىنە تيەسىلى ەكەنىن دە ءسوز ەتەدى. وسى جەردەن-اق، راسىمەنەن دە، تۋعان دالا ءۇشىن بولعان شايقاستار مەن جورىقتار ءبىزدىڭ يگىلىگىمىز ءۇشىن ەكەنىن تۇسىنۋگە بولادى. ەگەر دە وسىنى ايقىن تۇيسىنگەن ۇرپاق بولسا، ول تۋعان دالاسىنا ادال قىزمەت ەتەدى دەپ سەنەمىن. ال، قازىرگى ومىردە شە؟ تۋعان دالاسىنا قىزمەت ەتىپ، پەرزەنتتىك قارىزىن تولىق وتەپ جۇرگەندەر قانشالىقتى؟ ارينە، جوعارىدا ايتقانىمىزداي تۋعان ەلگە قىزمەت ەتىپ جۇرگەندەر جەتەرلىك. دەسە، دە، تۋعان جەردىڭ قادىرىنە جەتە الماي جۇرگەندەر دە بار. وعان قازىرگى ەل ىشىندە داۋلى بولىپ تۇرعان جەر ماسەلەسىن ايتۋعا بولادى. اتا-بابامىز: «ۇلتاراقتاي جەر ءۇشىن» اتقا قونعان، ونى تاريح دالەلدەپ وتىر.

پوەمادا اقىن كوتەرگەن ءبىر ماسەلە – ەر-ازاماتتاردىڭ ۇساقتالىپ كەتكەنى. وسىنى اقىن: «باتىلدانسا – كوزبەنەن نايزالاسىپ، قاتىندارشا سوزبەنەن تايتالاسىپ...» دەپ، وكىنىشپەن شىندىقتى جىرلايدى.كەشەگى ءور تۇلعالى باتىرلار ەلى مەن جەرى ءۇشىن دەپ ەڭىرەسە، قازىرگىنىڭ ازاماتتارى قارا باسىنىڭ قامى ءۇشىن وسىنداي جاعدايعا باراتىنىن تىلگە تيەك ەتەدى. بۇل اقىننىڭ بولاشاققا دەگەن قورقىنىشىن بىلدىرەدى. قازاق حالقى نامىستى، تەكتى بولعان. سول تەكتىلىكتەن ايرىلىپ قالامىز با دەگەن اقىننىڭ كۇدىگى مەن ۇرەيى بار. ەگەر دە ولاي بولسا، كەڭ دالامىزدى قورعايتىن نامىستى ەر-ازامات قالا ما؟ بۇل –  قازىرگى كەزدىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەسى ەكەنى شىندىق.

قورىتىندالي كەلە، اقىن سەزىمىن جەتكىزگەن تۋعان دالامىزعا دەگەن پارىزىمىزدى وتەۋ – باستى مىندەتىمىز. سول سەبەپتى كەشەگى قايسار، جاۋىنگەر مىنەزىمىزدى، بولمىسىمىزدى جوعالتاۋىمىز كەرەك دەپ تۇيىندەيمىن!

---