InfoHub Logo

اقمولا گۋبەرنياسىندا قىزىلجار ۋەزىندە قازاق كەدەيىنە قالا سالىنىپ جاتىر دەگەن حابار «ەڭبەكشى قازاق» گازەتىندە قىستى كۇنى جازىلىپ ەدى. بۇل قالا سالۋ ىستەرىن باستاپ جۇرگىزىپ، جول باسشى بولعان اقمولا گۋبەرنياسىنىڭ ءتوراعاسى جولداس سابىر ءشارىپ ۇلى ەدى. سابىر قىستىڭ اقىرعى كەزىندە ناۋقاس بولعاندىقتان قىزمەتتەن ۋاقىتشا بوساپ، دەنساۋلىعىن تۇزەتۋگە قىرىمعا كەتىپ ەدى. سابىر كەتكەن سوڭ بۇل قازاق قالاسىنىڭ سالىنۋ رەتىندە ءجۇرىپ جاتقان ىستەرى ناشارلاپ ەدى.

جازدىڭ باس كەزىندەگى حابارلارعا قاراعاندا، قازاق كەدەيىنە ارنالاتىن قالانى اقمولا گۋبەرنيالىق جەر-سۋ مەكەمەسى كادىمگى سوۆەت شارۋاشىلىعىنا (سوۆحوز) اينالدىرىپ جىبەرگەندەي كورىنىپ ەدى.

قازاق كەدەيلەرىنىڭ سول بولاشاق قالاسى ىستەرىنىڭ ناشارلاپ جۇرە باستاعانى ءبىلىنىپ، قازاقستاننىڭ ورتالىق مەكەمەسىنىڭ باستارىنداعى ادامدار اقمولانىڭ گۋبەرنيالىق يسپولكومىنان بۇل تۋرالى ماعلۇماتتار سۇراپ، نۇسقاۋلار كورسەتىپ ءھام قالاعا ءارتۇرلى جاردەمدەر بەرۋگە بۇيرىقتار قىلىپ، ءتۇرلى رەتتەن كومەك كورسەتىپ ەدى. جاقىن ارادا اقمولا گۋبەرنياسىنا قىرىمنان جولداس سابىر ءشارىپوۆ قايتقاننان سوڭ قىزىلجار قالاسىنا اينالماستان، سابىر جولداس سالىنىپ جاتقان قازاق كەدەيلەرىنىڭ قالاسىنا بارىپ، ىستەرىن تەكسەرىپ، جونگە قويىپ جاتسا كەرەك.

جاقىن ارادا اقمولانىڭ گۋبەرنيالىق يسپولكومىنان قازاقستان حالىق كوميسسارلارى ءتوراعاسىنا مىناداي تەلەگرامما كەلدى.

قازاق قالاسى 500 دەسياتينا جەرگە سالىنۋدا. سوقا-سايماندارى، كولىكتەرى بار. ۇيلەرى سالىنىپ جاتىر. ەلۋدەن ارتىق جان قالاعا جازىلدى. ونىڭ ىشىنەن 25 جان ابدەن ورنالاسىپ ءھام ىستەرىن ىستەپ جاتىر. تەلەگرامما ارقىلى 2 مىڭ پۇت استىق بەرگىزۋگە بۇيرىق قىلساڭىز قالانىڭ مۇقتاجىنا جۇمساۋعا دەگەن.

بۇعان قاراعاندا قالانىڭ ءىسى تاعى دا تۇزەلۋگە بەت العان كورىنەدى. قازاقستاننىڭ كوشپەلى جەرسىز كەدەيلەرىن جەرگە وتىرعىزىپ، قالا تۇرمىسىنا اينالدىرماي، جەر كاسىبىنە ىڭعايلاماي، قازاق كەدەيلەرى بايلارمەن، مىرزالارمەن تەڭەلە المايدى. بۇرىن تالاي جازعانبىز. قازاق كەدەيى، قازاق جارلىسى كوشپەلى تۇرلاۋسىز تۇرمىسىن وزگەرتپەي ونەرلى جانداردىڭ ەڭبەكشىل تابىنىڭ قاتارىنا كىرىپ، بايلار تابىمەن كۇرەسكەن جالپى جەر-دۇنيەنىڭ ەڭبەكشىل تابىمەن بىرگە تىزە قوسىپ مايدانعا شىعا المايدى. مۇنى سۇتتەن اق دەپ ءبىلۋ كەرەك.

ولاي بولماعاندا ءبىزدىڭ ەڭ ءبىرىنشى مىندەت — جۇمىسسىز قازاق جۇمىسشىلارىن جەرگە وتىرعىزىپ، جەر كاسىبىنە اينالدىرۋ كەرەك. وسى باعىتپەن قىزمەت باسىنداعى ازاماتتاردىڭ قازاعى بولسىن، ورىسى بولسىن، وسى ىسكە ۇگىت جۇرگىزۋلەرى كەرەك.

جاقىن ارادا اقمولا گۋبەرنياسىنىڭ قىزىلجار ۋەزىندە 200- دەي قازاق كەدەيلەرى بىرىگىپ، شارۋا ۇيىمىن اشتى. قازىنادان تۇقىم الىپ، ەگىن سالدى. ول از بولدى. سوعان 300 پۇت تۇقىم بەرىڭىز دەگەن تەلەگرامما كەلدى. بۇل تەلەگراممادان بۇرىن دا ءبىر تەلەگرامما كەلگەن ەدى.

ارينە، مۇنداي يگى ىستەرگە كومەكتى اياۋعا بولمايدى. كەدەي ۇيىمىنا 300 پۇت تۇقىمدى بەرۋگە حالىق كوميسسارلارى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى بۇيرىق قىلدى. تەلەگراممادا بۇل ۇيىمنىڭ بارلىق ىستەرىنە ۇكىمەت الدىندا سول ۇيىمنىڭ باستاۋشى سابىر باباي جولداس جانە اقمولا گۋبيسپولكومى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى كاچەنكوعا مىندەتتى ەتىپ مويىندارىنا ارتتى. مۇنداي تاريحي باعالى يناباتتى ىستەردەن سۋىنىپ قالماي ، كوپشىلىككە كۇلكى بولماي، ىسكە اسۋىنا شىن جۇرەكتەن تىلەكتەسپىز. ءىستىڭ ىلگەرى باسۋىن كۇتەمىز!

1923 جىل

---