InfoHub Logo

تاۋەلسىز ەلدىڭ نەگىزگى تىرەگى - ءبىلىمدى ۇرپاق. قازىرگى تاڭدا ءبىلىمدىنىڭ العا ءتۇسىپ، بايگەدەن وزىپ كەلەتىن زامانى ەندى تۋدى.

مەملەكەت بولاشاعىنىڭ كەپىلى- جاستارعا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ ماسەلەسىنەن وتكىر ماسەلە جوق ەكەنى بەلگىلى. قازاقتىڭ كەمەل تالانتتى ۇلى ۇستازى احمەت بايتۇرسىنوۆ: «ەلدى تۇزەتۋدى بالا وقىتۋ ءىسىن تۇزەتۋدەن باستاۋ كەرەك»، -دەگەن.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ رەفورمالارىنىڭ نەگىزگى ماقساتى- ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جاڭا ەكونوميكالىق ورتاعا بەيىمدەۋ. بۇل تۇرعىدا ەل پرەزيدەنتى ن.ءا.نازاربايەۆ ەلىمىزدىڭ الەمدەگى باسەكەگە قابىلەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋى تۋرالى مىندەت قويعانى ءمالىم. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ وسى ماقساتقا قول جەتكىزۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. بولاشاقتا وركەنيەتتى، دامىعان ەلدەر قاتارىنا ەنۋ ءۇشىن زامان تالابىنا ساي ءبىلىم قاجەت.

ەلباسىمىز ن.ءا. نازاربايەۆتىڭ بيىلعى «قازاقستاندىق جول – 2050: ءبىر ماقسات، ءبىر مۇددە، ءبىر بولاشاق» اتتى جولداۋىندا ەلىمىز دامۋىنىڭ بارلىق ستراتەگيالىق باعىتتارىن جۇزەگە اسىراتىن مىندەتتەر قويىلدى. رەسپۋبليكا بولاشاعىنا باعدار بەرەتىن بۇل جولداۋدا «XXI عاسىرداعى دامىعان ەل دەگەنىمىز - بەلسەندى، ءبىلىمدى جانە دەنساۋلىعى مىقتى ازاماتتار»- دەگەن.

ال، دامۋدىڭ نەگىزى ءبىلىم مەن عىلىمعا كەلىپ تىرەلەدى. سوندىقتان دا، الەمدەگى دامىعان ەلدەر سياقتى تاۋەلسىز ەلىمىزدە ءبىلىم جۇيەسى ساپاسىن جەتىلدىرۋ ەڭ نەگىزگى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ وتىرعانى بەلگىلى. وسىعان وراي، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە جاستارعا ساپالى ءبىلىم بەرىپ، ولاردىڭ ۇيلەسىمدى دامۋى مەن تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىندا ۇستازدىڭ كاسىبي شەبەرلىك كورسەتكىشتەرىنىڭ ءبىرى - جالپى پەداگوگيكالىق، عىلىمي- تەوريالىق، ادىستەمەلىك جاڭالىقتار مەن وزىق تاجىريبەنى جەتىك مەڭگەرۋدىڭ ماڭىزى زور.

قازىرگى ۇستازدار الدىنداعى مىندەت: عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋ دەڭگەيىنە سايكەس وقۋشىنىڭ ءبىلىمى تەرەڭ، ىسكەر جانە ويلاۋعا قابىلەتتى، الەمدىك ستاندارتتار نەگىزىندە جۇمىس ىستەي الاتىن قۇزىرلى تۇلعانى قالىپتاستىرۋ. مۇنداي تالاپقا ساي قىزمەت ىستەۋ ءۇشىن ۇستاز ۇزدىكسىز ىزدەنىستە كاسىبي بىلىكتى بولۋى ءتيىس.

يننوۆاسيالىق وقىتۋ ناتيجەلەرى وقۋشىنىڭ ءوز بەتىنشە ارەكەت ەتۋى ارقىلى ءبىلىمدى مەڭگەرۋىنە ىقپال ەتۋى ءتيىس. وقۋشىنىڭ ءوي-ورىسىن كەڭەيتىپ، دۇنيەتانىمدىق كوزقاراستارى مەن تانىمدىق بەلسەنلىلىگىن ارتتىرۋدا، زەرتتەۋشىلىگى ارقىلى شىعارماشىلىق يكەمدىلىگىن دامىتۋدا، بىلىكتىلىككە ۇمتىلۋدا، ياعني تۇلعانى جان-جاقتى دامىتۋدى جۇزەگە اسىرۋدا وقۋ ۇدەرىسىنە يننوۆاسيالىق تەحنولگيالاردى ەنگىزۋ شەشۋشى ءرول اتقارادى، وڭ ناتيجە بەرەدى.

وسى ورايدا ويىمدى ورنەكتەپ، ءسوزىمدى ولەڭمەن جالعاستىرسام دەپ ەدىم:

ءبىلىم جايلى باعدارلاما جاڭادان،
وزگەرتىلىپ ەنگىزىلدى قايتادان.
العا قاراي سامعاۋ كەرەك قاشاندا،
زامان سونى تالاپ ەتەر بايقاسام.

ءيا، قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتا ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىن جاڭارتۋ شەڭبەرىندە ءبىرقاتار پاندەر بويىنشا پەداگوگيكالىق كادرلاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرستارى جۇرگىزىلۋدە.

جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ ەڭ نەگىزگى ءماقساتى-بىلىم الۋشىلاردىڭ وقۋ ناتيجەلەرىن جەتىلدىرۋ بولىپ تابىلادى. ورتا ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋدىڭ كوپتەگەن كومپونەنتتەرى، سونىڭ ىشىندە مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ باعدارلاماسى وسى ماقساتقا باعىتتالعان.

جاڭارتىلعان وقۋ باعدارلامالارىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى 10 بولىمنەن تۇراتىن جاڭا قۇرىلىمى بولىپ تابىلادى:

1.   ءپاننىڭ ماڭىزدىلىعى؛
2.   ءپان بويىنشا وقۋ باعدارلاماسىنىڭ ماقساتى؛
3.   شتىلدىلىك ساياساتتى ىسكە اسىرۋ؛
4.   وقىتۋ ۇدەرىسىنە ۇيىمداستىرۋعا قويىلاتىن تالاپتار؛
5.   ءپاندى وقىتۋدا قولدانىلاتىن پەداگوگيكالىق ءادىس- تاسىلدەر؛
6.   ءتۇرلى مادەنيەت پەن كوزقاراستارعا قۇرمەت؛
7.   اقپاراتتىق- كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ قۇزىرەتتىلىگى؛
8.   وقۋشىلاردىڭ كوممۋنيكاتيۆتىك داعدىلارىن دامىتۋ؛
9.   وقۋ ناتيجەلەرىن باعالاۋ جولدارى؛
10. وقۋدىڭ مازمۇنى، ۇيىمداستىرىلۋى مەن بىرىزدىلىگى.

باعدارلامانىڭ مىندەتتەرى:

1. ءپان بويىنشا جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ قۇرىلىمىمەن، ونداعى ماتەريالداردىڭ كۇردەلىلىگىنىعڭ ءوسۋ رەتىمەن، مازمۇنىمەن جانە ماقساتتارىمەن تانىستىرۋ؛
2. ءپان بويىنشا جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنا سايكەس كەلەتىن پەداگوگيكالىق تاسىلدەردى ءتۇسىنۋىن جانە قولدانا ءبىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ؛
3. ءپان بويىنشا جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنداعى وقۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ ماقساتىندا كريتەريالدى باعالاۋ جۇيەسىن ءتۇسىنىپ، قولدانا ءبىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ؛
4. مۇعالىمدەردىڭ بويىندا ورتا ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋ جاعدايىندا ءپان بويىنشا جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قاجەتتى داعدىلاردى قالىپتاستىرۋ.

وقۋدان كۇتىلەتىن ناتيجەلەر:

- مۇعالىمدەر جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ قۇرىلىمىن، ونداعى ماتەريالداردىڭ كۇرلەلىلىگىنىڭ ءوسۋ رەتىن، مازمۇنىن جانە ماقساتتارىن بىلەدى جانە تۇسىنەدى؛
- ءپان بويىنشا جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنا سايكەس كەلەتىن پەداگوگيكالىق تاسىلدەردى، وقۋ ماتەريالدارىن قولدانا بىلەدى؛
- ءپان بويىنشا جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنداعى وقۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ ماقساتىندا كريتەريالدى باعالاۋ جۇيەسىن تۇسىنەدى جانە قولدانا بىلەدى؛                                                                                  
- مۇعالىمدەردىڭ ورتا ءبىلىم مازمۇنىن جاڭارتۋ جاعدايىندا ءپان بويىنشا جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قاجەتتى بىلىكتەرى مەن  داعدىلارى قالىپتاسقان.

جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرسىنان العان اسەرلەم وتە كوپ. ونداعى جۇرگىزىلگەن ءتيىمدى ادىس-تاسىلدەر - پەداگوگتاردىڭ وقىتۋدىڭ امبەباب ۇلگىسىن جانە ءتيىمدى ادىستەر جۇيەسىن قولدانىپ، وقۋشىلارعا تاۋەلسىز بولۋعا، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا، وقۋعا جاۋاپكەرشىلىكپەن جانەشىعارماشىلىقپەن قاراۋىنا كومەكتەسەتىن سىني تۇرعىدان ويلاۋعا باعىتتالعان.

جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى - وزىق تەحنولوگيالاردىڭ بارلىق قىر-سىرلارىن بىلۋگە جەتەلەيدى.

ءسوزىمنىڭ سوڭىن قورىتىندىلاي كەلە، بۇل جاڭارتىلعان ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا مەنىڭ كوكەيگە تۇيگەنىم: الدىمىزعا ءبىر ماقسات قويا وتىرىپ، سول ماقساتقا جەتۋ جولىندا شاكىرتتەردىڭ جۇرەگىنە جول تاۋىپ، ارەكەتتەندىرە ءبىلۋ شەبەرلىگىنە جەتسەك، ەگەمەن ەلدىڭ ۇل-قىزدارى ءبىلىمدى دە بىلىكتى بولىپ شىقپاق. سونىڭ ارقاسىندا ءبىز باسەكەگە قابىلەتتى، ىرگەسى مىقتى ەل بولامىز. ۇستازدىقتىڭ ۇلى جولىندا ءوزىمنىڭ بار كۇش جىگەرىمدى سالىپ، ەلىمە پايدامدى تيگىزىپ جاتسام، بۇل عالامدا ودان ارتىق باقىت جوق دەپ ويلايمىن.

---