InfoHub Logo

مەتوبوليزم مەن گورموندار سىزگە بولىسپايتىن بولعان كەزدە ادەمى تۇلعاڭىزدى قالاي ساقتاۋ كەرەك ەكەنى تۋرالى. 

كەي كىسىلەر 40-تان اسقاندا، تاماقتانۋى مەن فيزيكالىق بەلسەندىلىك دەڭگەيى سول قالپى قالسا دا، سالماق قوسا باستايدى.  

ءسىز بۇرىنعىداي بەلسەندى بولساڭىز دا، دەنەڭىزدە قارتايۋ ۇدەرىسى ىسكە قوسىلىپ كەتەدى: مەتابوليزم باياۋلايدى، جاقسى تۇلعانى ۇستاپ تۇرۋدا ماڭىزى زور بۇلشىقەت ماسساسى مەن كەيبىر گورموندار ازايادى. ارتىق سالماقتىڭ پايدا بولۋى سەبەپتەرىن انىقتاپ تالدايمىز جانە ونىمەن قالاي كۇرەسۋ كەرەك ەكەنىن ايتىپ بەرەمىز.  

مەتابوليزم باياۋلاپ كەتەدى

2010 جىلعى (Relasionship Between Basal Metabolic Rate، Gender، Age and Body Composition in 8،780 White Obese Subjects — ينتەرنەتتەن ىزدەپ كورۋگە بولادى) اۋقىمدى زەرتتەۋ كەزىندە ءارتۇرلى جاستاعى 8 مىڭ ادامدى تەستىلەپ، 40 جاستان اسىپ كەتكەن ەرەسەكتەردىڭ تانىندە بازالىق مەتابوليزم 3،1-3،3% ازايىپ كەتەتىنىن انىقتاعان. 

بۇل تىنىشتىق قالپىنداعى دەنە كۇنىنە 50-60 كيلوكالورييدى ازىراق شىعىندايتىنىن بىلدىرەدى. بۇل سونشالىقتى كوپ ەمەس سەكىلدى، الايدا، ەگەر فيزيكالىق بەلسەندىلىكتىڭ دەڭگەيىن جانە ۇيرەنشىكتى ديەتانى وزگەرتپەسەڭىز، ءسىز جىلىنا 3 كيلوگرامم سالماق قوسا باستاۋىڭىز مۇمكىن.    

قايتپەك كەرەك؟

ءوزىڭىزدىڭ تاماقتانۋ ءتارتىبىڭىزدى قايتا قاراپ، تۇتىناتىن كالورييلەردى ازايتۋ كەرەك. سالماعىڭىزدى ازايتقىڭىز كەلسە، جىلدام كومىرسۋلاردىڭ مولشەرىن ازايتىپ، تۇتىناتىن كالورييلەردىڭ ەسەبىن ءبىلىپ ءجۇرىڭىز جانە كۇندىك نورمادان اسىپ كەتپەۋگە تىرىسىڭىز.   

بولماشى عانا وزگەرىستەردىڭ ءوزى ۇزاقمەرزىمدى كەلەشەكتە اتاپ ايتارلىقتاي ناتيجەلەرگە جەتكىزۋى مۇمكىن ەكەنىن ەستە ۇستاڭىز. راسيونىڭىزدى 60-100 كيلوكالورييگە قىسقارتىپ جانە پايدالى ازىقپەن تاماقتانۋ ارقىلى ءسىز ءتاۋىر فيزيكالىق دەنساۋلىعىڭىزدىڭ ۇزاق جىلدار ساقتالۋىنىڭ بەرىك ىرگەسىن قالايسىز.  

بۇلشىقەت ماسساسى كەمىپ كەتەدى

50 جاستان كەيىن بۇلشىقەت ماسساسى وتە جىلدام ازايادى — جىلىنا 15% دەيىن. دەگەنمەن، بۇلشىقەت ماسساسىنىڭ جانە كۇش-كۋاتتىڭ ازايۋى ءۇشىنشى ونجىلدىقتان كەيىن-اق باستالىپ كەتەدى.  2013 جىلى جۇرگىزىلگەن (Strength and muscle mass loss with aging process. Age and strength loss — ينتەرنەتتەن ىزدەپ كورۋگە بولادى) زەرتتەۋگە قاراعاندا ادامداردىڭ 40 جاسقا دەيىنگى جانە 40 جاستان كەيىنگى بۇلشىقەت ماسساسى مولشەرىنىڭ ايىرماشىلىعى 16،6%-تەن 40،9%-كە دەيىنگى مەجەنى قۇرايدى.   

ءومىرجاستىق وزگەرىستەر، تۇسەتىن فيزيكالىق كۇشتىڭ جوقتىعى، تەستوستەرون دەڭگەيىنىڭ تومەندەپ كەتۋى — بۇنىڭ ءبارى بۇلشىقەت ماسساسى مولشەرىنە كەرى اسەرىن تيگىزەدى. بۇلشىقەت ماسساسىن ۇستاپ تۇرۋعا ورگانيزم از كالوريا جۇمسامايدى عوي. بۇلشىقەتتەن ايىرىلىپ قالعان سوڭ ءسىز مەتابوليزمدى ازايتىپ جىبەرەسىز جانە ارتىق سالماق قوسىپ الۋ مۇمكىندىگىڭىزدى ارتتىراسىز.   

قايتپەك كەرەك؟

ەگەر ءسىز ءالى سپورتپەن شۇعىلدانباي جۇرسەڭىز، باستايتىن ۋاقىت كەلدى. اقۋىزدىڭ كوبىرەك تۇتىنىلۋىمەن ۇيلەسىپ وتىراتىن كۇش شىعاراتىن جاتتىعۋلار بۇلشىقەت ماسساسىن ۇستاپ تۇرۋعا جانە ونى ارتتىرا تۇسۋگە كومەگىن تيگىزەدى.   

گورمونالدىق فون وزگەرىپ كەتەدى

35 جاستان اسقان ايەلدەردىڭ ورگانيزمىندە ەستروگەننىڭ ءبولىنىپ شىعۋى تومەندەپ، بۇل ۋاقىت وتە كەلە ەتەككىردىڭ توقتاۋىنا (مەنوپاۋزا) جانە كليماكستىڭ كەلۋىنە اپارىپ سوعادى. ەستروگەننىڭ ارتىعى مايدىڭ قوردالانىپ قالۋىنا سەپ بولعانىمەن دە، ونىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنىڭ سالماققا كەرى اسەرى بار. پوستمەنوپاۋزا كەزەڭىنە ءوتۋ ابدومينالدىق مايدىڭ مولشەرى مەن گليۋكوزانىڭ جانە ءينسۋليننىڭ دەڭگەيىنىڭ ارتىپ كەتۋىمەن ەرەكشەلەنەدى.

ەرلەردە 30 جاستان كەيىن تەستوستەرون دەڭگەيى تومەندەپ كەتەدى، ءبىراق ول 40 جاستان اسقان كەزدە بارىپ قاتتى بايقالا باستايدى. 1991 جىلعى (Testosterone and Aging: Clinical Research Directions — ينتەرنەتتەن ىزدەپ كورۋگە بولادى) زەرتتەۋىنە سايكەس ەرلەر 39 جاستان اسقاننان كەيىن ولاردىڭ ەركىن (اقۋىزدارمەن بايلانىسپاعان) تەستوستەرون دەڭگەيى جىل سايىن 1،2% تومەندەپ وتىرادى.   

دەپرەسسيا، ليبيدونىڭ تومەندەپ كەتۋى، بۇلشىقەت ماسساسىنىڭ ازايۋى جانە ماي پروسەنتىنىڭ ارتۋى — بۇنىڭ ءبارى تەستوستەرون دەڭگەيىنىڭ ءتۇسىپ كەتكەنىنىڭ بەلگىلەرى.  

قايتپەك كەرەك؟

قالقانشا بەزىن — گورمونداردىڭ وندىرىلۋىنە تىكەلەي جاۋاپتى ورگاندى تەكسەرتىڭىز. ايەلدەردىڭ 20% 40 جاستان سوڭ قالقانشا بەزىنىڭ دۇرىس ىستەمەۋىنەن زارداپ شەگەدى. ەگەر ءسىز ەنجارلىققا بوي الدىرساڭىز جانە ايقىن سەبەپتەرسىز سالماعىڭىز ارتىپ بارا جاتسا، گورمونالدىق تەڭگەرىم تەستىنەن ءوتۋ قاجەتتىلىگى-قاجەتسىزدىگى جايىندا دارىگەرىڭىزدەن سۇراڭىز. گورمونالدىق تەراپيانىڭ سىزگە سالماق قوسپاۋعا سەپتىگى ءتيۋى مۇمكىن.  

بۇلاردان باسقا تەستوستەروندى ارتتىراتىن تابيعي ادىس-تاسىلدەر بار: كۇش سالاتىن جاتتىعۋلار، قانت پايدالانىلمايتىن جوعارىاقۋىزدى ديەتا، سترەسستەردىڭ بولماۋى.  

40 جاستان اسقان سوڭ، جاقسى فيزيكالىق فورمانى ۇستاپ تۇرۋعا بولادى، اسىرەسە پايدالى ازىق-تۇلىكتى پايدالانۋ جانە فيزيكالىق جاتتىعۋلار ءومىر سالتىڭىزدىڭ ءبىر بولىگىنە اينالسا. ۋاقىت ءسىزدى ايامايدى دەسەك تە، 40 جاسىڭىزدا ءسىز 30 جاستاعى كەزىڭىزدەن الدەقايدا اجارلى كورىنە الاسىز.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

ارتىق سالماققا قارسى 15 ازىق

ديەتا كەزىندە جەيتىن ازىقتار

قيمىل تاپشىلىعىنىڭ زيانى

سالماق قوسۋىڭىزعا سەبەپشى، كۇندەلىكتى 5 ادەت

ىشتەگى ارتىق مايدان قالاي قۇتىلۋعا بولادى

ديەتالاردىڭ قانداي ءقاۋپى بار: باس تارتۋدىڭ 7 سەبەبى

قاتەرلى ىسىكتەن ساقتانۋ

الما قابىعىنىڭ پايداسى

جاڭعاق سۋىنىڭ پايدالارى

---