InfoHub Logo

قۇدابايەۆا انارگۇل كاكيمحان قىزى
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى،
الماتى وبلىسى، كوكسۋ اۋدانى،
بالپىق بي كەنتىندەگى قازاق ورتا مەكتەپ - گيمنازياسى

تاقىرىبى: جانۋارلار الەمىنىڭ سان الۋاندىعى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: جانۋارلار الەمىنىڭ سان الۋاندىعىمەن، ياعني جانۋارلار تۇرلەرىنىڭ وتە كوپ بولىپ كەلەتىندىگىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ بەلسەندىلىك قابىلەتىن، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ ارقىلى ىزدەنىمپازدىققا تاربيەلەۋ.
تاربيەلىك: جانۋارلارعا دەگەن قامقورلىق كوزقاراسىن دامىتۋ. جانۋارلار الەمىن قورعاۋ. ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ.
كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كارتاسى، كەستە پلاكاتتار.
ارمىسىڭ، ارۋ كۇن!
ارمىسىڭ، جاقسى دوس!
بوس وتپەي ءاربىر كۇن
بىلىمگە ءبىلىم قوس!

- بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: جانۋارلار الەمىنىڭ سان الۋاندىعى. ساباعىمىز ولكەتانۋ مۇراجايىنىڭ جانۋارلار بولىمىنە ساياحات تۇرىندە وتەدى. ساباقتىڭ نەگىزگى ماقساتى: جانۋارلار الەمىنىڭ سان الۋاندىعىمەن، ياعني جانۋارلار تۇرلەرىنىڭ وتە كوپ بولىپ كەلەتىندىگىمەن تانىستىرۋ. مۇراجايدىڭ «جانۋارلار» بولىمىنە كىرمەس بۇرىن مۇراجايداعى «ادام»، «پايدالى قازبالار»، «وسىمدىكتەر» بولىمدەرىنە بارىپ، بىلىمدەرىمىزدى پىسىقتاپ الۋىمىز كەرەك.
ءى. ادام.
ءىى. پايدالى قازبالار.
ءىىى. وسىمدىك.
بولىمدەرمەن تانىستىراتىن مۇراجاي تانىستىرۋشىسى وزدەرىڭ بولاسىڭدار. وندا ءى ءبولىم - ادام. بۇل ءبولىم بىرنەشە تاقىرىپتاردان تۇرادى.
1. ادامنىڭ سىرتقى مۇشەلەرى: باس، كوز، اۋىز، مۇرىن، مويىن، قول، اياق.
2. ىشكى مۇشەلەرى: مي، وكپە، جۇرەك، باۋىر، بۇيرەك، ىشەك، قارىن، قۋىق.
3. ادامنىڭ قاڭقاسى: باس سۇيەك، قابىرعا، قول سۇيەكتەرى، ومىرتقا، جامباس سۇيەكتەرى، اياق سۇيەكتەرى.
4. اس قورىتۋ مۇشەلەرى: اۋىز، جۇتقىنشاق، وڭەش، باۋىر، قارىن، ىشەك، اش ىشەك، توق ىشەك، تىك ىشەك.
5. تىنىس الۋ مۇشەلەرى: مۇرىن قۋىسى، كەڭىردەك، وكپە، وڭ جاق وكپە، سول جاق وكپە، اۋا تامىرلارى.
6. سەزىم مۇشەلەرىنە: كوز - كورۋ مۇشەسى، مۇرىن - ءيىس سەزۋ مۇشەسى، ءتىل - ءدام سەزۋ مۇشەسى، تەرى - سيپاپ سەزۋ مۇشەسى.
7. جۇيكە جۇيەسىنە: مي، جۇلىن، جۇيكە تامىرلارى.

وسىمدىك تۇرلەرى
1. ىلعالسۇيگىش وسىمدىكتەر: يۆانشاي، سالبەن، قياق، ولەڭشوپ، بەدە، قۇرتقاشاش.
2. قۇرعاقشىلىققا ءتوزىمدى وسىمدىكتەر: سەكسەۋىل، جانتاق، سۇتىگەن.
3. جارىقسۇيگىش وسىمدىكتەر: كۇنباعىس، ماقتا، جۇگەرى، جولجەلكەن، باقباق، قوڭىراۋگۇل.
4. كولەڭكەگە ءتوزىمدى وسىمدىكتەر: قارعاكوز، ءقىرلىشوپ، يتمۇرىن، ارشا.
5. جىلۋسۇيگىش وسىمدىكتەر: جۇگەرى، قيار، قىزاناق، ماقتا، قاۋىن، قاربىز.
6. سۋىققا ءتوزىمدى وسىمدىكتەر: بيداي، ارپا، س ۇلى.

جەرگىلىكتى جەرمەن بايلانىستىرۋ.
- ءبىزدىڭ اۋداندا قانداي وسىمدىك شارۋاشىلىعى بار؟
/ قىزىلشا، سويا، جۋا، قاۋىن، قاربىز، ت. ب. /
- ەندى كوپشىلىگى وسى وسىمدىكتەر توبىمەن قورەكتەنەتىن تابيعاتتىڭ تاعى ءبىر بولىگى -.... / ينتەربەلسەندى تاقتادان جانۋارلار الەمىن كورسەتۋ /
جانۋارلار توبىمەن بۇگىن تانىسامىز.
جانۋارلار توبى:
سۇتقورەكتىلەر.
قۇستار.
بالىقتار.
قوسمەكەندىلەر.
باۋىرىمەن جورعالاۋشىلار.
بۋناقدەنەلىلەر.
وي قوزعاۋ.
- جانۋارلار تىرشىلىگىنە نە قاجەت؟
/ جارىق، جىلۋ، اۋا، سۋ /
- جانۋارلاردىڭ ءار توبىنىڭ ءوزىنىڭ بىرنەشە تۇرلەرى بار ەكەن.
/ قۇستاردىڭ تۇرلەرى /
/ كەمىرگىشتەر /

وقۋلىقپەن جۇمىس.
«سەن بىلەسىڭ بە؟»
1. قۇستاردىڭ ەڭ ۇلكەنى – افريكا تۇيەقۇسى. ونىڭ بيىكتىگى 3م، سالماعى 90 كگ.
ەڭ جۇزگىش قۇس – پينگۆين. ول ساعاتىنا 30 كم جۇزە الادى.
ەڭ قىراعىسى – سۇڭقار. ول 1 كم قاشىقتىقتاعى جاندىكتى كورە الادى.
2. جانۋارلاردىڭ ەڭ الىبى – افريكا ءپىلى. ونىڭ سالماعى 6 توننا، بيىكتىگى –
4 م، ۇزىندىعى 4 جارىم مەتر. پىلدەن كەيىنگى ءىرى جانۋارلار – بەگەموت پەن ءمۇيىزتۇمسىق.
ال ەڭ بيىك جانۋار – كەرىك. ونىڭ بيىكتىگى – 6 م، ۇزىندىعى – 7 جارىم مەتر، سالماعى – 500كگ.
3. ەڭ اشتىققا ءتوزىمدى جانۋار كىرپى. ول 236 تاۋلىك، ياعني 8 اي بويى اس ىشپەستەن ۇيىقتايدى. ال ەڭ شولگە شىدامدى جانۋار - تۇيە. ول 40 كۇن بويى سۋ ىشپەي جۇرە الادى.
4. ۇكى مەن قوياننىڭ كورۋ كەڭىستىگى 170º گرادۋسقا دەيىن جەتەدى. ولار ءتىپتى ارتقى جاعىنداعى تۇرعان زاتتاردى دا كورە الادى.
جانە كىرپىگى جوق بولعاندىقتان ۇيىقتاعاندا قوياننىڭ، بالىقتىڭ جانە جىلاننىڭ كوزى جۇمىلمايدى.
5. قۇستا ءسۇت جوق دەگەن ماقال بار. ءبىراق بالاپاندارىن سۇتپەن اسىرايتىن قۇس بار. ول كادىمگى - كوگەرشىن. ال تابيعي ءسۇتتىڭ ەڭ مايلىسى تيۋلەندە بولادى. تيۋلەن ءسۇتىنىڭ 43 پايىزى ماي.
6. جىلاننىڭ قۇلاعى بولمايدى. ول دىبىستى ءتىلى ارقىلى ەستيدى. ال كوك شەگىرتكە الدىڭعى اياعىنىڭ جىلىنشىگى ارقىلى ەستيدى.
ۆيكتورينالىق سۇراقتار.

سۋ جانۋارلارى:
بەگەموت، اق ايۋ، كيت، اكۋلا، كامشات، قاز، ۇيرەك، اققۋ، كوكقۇتان، لايلەك، ءبىرقازان، شاعالا، قاسقالداق، بەكىرە، جايىن، شورتان، الابۇعا، سازان، تابان، ءنالىم، كوكسەركە، باقا.
ءسوزجۇمباق «ق دىبىسىنان باستالاتىن قۇستار»
ق
ق
ەكولوگيالىق ەسەپ.
توقىلداق - ورمان دارىگەرى. ءبىر توقىلداق كۇنىنە اعاش قابىقتارىن جاراقاتتايتىن 700 مولشەرىندەگى جاندىكتى جەيدى. ءبىر توقىلداق ءبىر ايدا قانشا جاندىكتى جەيدى.

سەنىڭ ويىڭ، دالەلدە.
- حالىق ەرتەگىلەرىندە، ءتىپتى اۋىل ادامدارىندا ءقازىر دە قاسقىردى «جاۋىز، ۇرى» دەپ جەك كورەدى. نەگە؟ سەن ءوز پىكىرىڭدى ايت.
- ايۋ ادامنان، ال ادام ايۋدان قورقادى. سوندا بۇل ەكەۋىن ءبىر - بىرىنە جاۋ دەپ ايتۋعا بولا ما؟
- جانۋارلاردى قورعاۋ قالاي جۇزەگە اسادى؟
/ «قىزىل كىتاپ»، قورىقتار /
«قىزىل كىتاپقا» ەنگىزىلگەن اڭدار مەن قۇستاردى اۋلاۋعا، اتۋعا بولمايدى. ولار ارنايى مەملەكەت تاراپىنان زاڭمەن قورعالعان.

قورىتىندى.
ۇيگە تاپسىرما.
وقۋلىقتاعى ماتەريالدى وقۋ، جەرگىلىكتى جەردىڭ جانۋارلارىن ءبىلىپ كەلۋ، ءبىر جانۋارعا سيپاتتاما جازۋ. / 89 - 91 بەت، جەرگ. جەر جانۋ، سيپاتتاما./
باعالاۋ.