InfoHub Logo

ۇيدەگى كەرەكسىز دۇنيەلەردىڭ سانىن كوبەيتپەي، قارجىلىق شىعىندى ازايتۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟

بالانىڭ ومىرگە كەلۋى – ۇلكەن شىعىندى تالاپ ەتەتىنى بەلگىلى. ءبىراق، كوپتەگەن اتا-انالار بۇل تۇسىنىكپەن كەلىسپەي جاتادى.

العاشقى جىلدارى قىمبات زاتتارسىز-اق بالانى وسىرۋگە بولادى. سوڭعى ءسان ۇلگىسىندەگى دۇنيەلەرگە شىعىندالماي، قاجەتتى زاتتاردى بالالارى ءوسىپ قالعان تۋىستاردان نەمەسە دوستاردان الۋعا بولادى.

جاس سابيلەرگە ارنالعان كيىمدەر مەن جايالىقتاردى كەرەگىنەن تىس ساتىپ الاتىنداردىڭ باسىم بولىگى – جاس اتا-انالار. ولار تاجىريبەسىز بولعاندىقتان، جارنامالىق ۇسىنىستارعا سەنىپ قالادى. بەسىك اربانى نەسيەگە الىپ، ءبىر بولمەلى ءۇيدى قاجەتسىز زاتتارعا تولتىراتىنداردىڭ باسىم بولىگى دە - وسى جاس انالار مەن اكەلەر.

ۇيدەگى كەرەكسىز دۇنيەلەردىڭ سانىن ارتتىرىپ، قارىزعا باتپاۋ ءۇشىن مىناداي قاراپايىم ەكى ەرەجەنى ۇستانعان ءجون:

1 -  تەك قاجەتتى زاتتاردى ساتىپ الۋ؛

2 -  بىرەۋدىڭ پايدالانعان بۇيىمىن پايدالانۋ.

كوپتەگەن وتباسىلار كەرەۋەت، بەسىك اربا، بەسىكتەردى بىر-ەكى رەت قولدانىپ، ساناۋلى تيىنعا ساتىپ نەمەسە تەگىن بەرىپ جاتادى. مىسالى، بالالار بەسىك اربادا نەبارى جەتى اي عانا جاتادى. ولار وسى ۋاقىت ىشىندە ونى ءبۇلدىرىپ ۇلگەرمەيدى.

سونىمەن، بوسانۋعا دايىندىقتىڭ ەگجەي-تەگجەيلى ەرەجەلەرى تومەندە كورسەتىلگەن. نەنى ساتىپ الۋ كەرەك، نەنى تەگىن العان ءجون جانە نەدەن باس تارتۋ كەرەك دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەيمىز. 

بەسىك اربا، اۆتوكولىك ورىندىعى، كەرەۋەت - ءيا

وتە قاجەتتى دۇنيەلەردىڭ ءبىرى – بەسىك اربا. ونىڭ قاراپايم، جەڭىل، وڭاي جينالاتىن جانە ماشيناعا سىياتىنداي شاعىن كولەمدە بولعانى ابزال. بىردەن ءۇش قىزمەتتى اتقاراتىن بەسىك اربانى الماعان ءجون. سەبەبى، وعان بالا وتىرعان كەزدە، ءسىز ەبەدەيسىز اربانى سەرۋەندەيتىن بەسىك ارباعا الماستىرعىڭىز  كەلەتىنى ءسوزسىز.  ەڭ دۇرىسى اۋىستىرمالى بلوكسىز اسپالى بەسىك ساتىپ العان ءجون بولادى. اسپالى بەسىكتىڭ سالماعى 4-7 كەلى بولادى. بالامەن قوسا بەسىكتى كوتەرۋ اناعا اۋىر بولادى.

سوندىقتان، جىلجىمالى اۆتوكولىك ورىندىعىن ساتىپ العان ءجون. ءبىراق، مۇنىڭ دا ءبىر كەمشىلىگى بار. ءتوزىمدى ورىندىقتاردى الىپ جۇرەتىندەي ەتىلىپ شىعارىلمايدى، ال اسپا بەسىك-ورىندىقتار بالا تۋىلعاننان كەيىنگى العاشقى ايلاردا عانا پايدالانىلادى. ەگەر اقشاڭىز از بولسا بىردەن 3-18 كەلىگە ارنالعان اۆتوكولىك ورىندىقتارىن ىزدەگەن دۇرىس.

ماڭىزدى زاتتاردىڭ تاعى ءبىرى – كەرەۋەت. اسپالى بەسىكتى ەمەس كەرەۋەت العانىڭىز دۇرىس بولادى. ولار ارينە ادەمى، ءبىراق، بالالار وعان تەك التى ايعا دەيىن جاتىپ، ءتىپتى كەيبىر بالالار بەسىككە جاتىپ تا ۇلگەرمەيدى. كىشكەنتاي بالالار ءجيى اتا-اناسىنىڭ جانىندا  ۇيىقتايتىندى. ەگەر بالاڭىزعا كەرەۋەت الاتىن اقشاڭىز بولماسا نەمەسە ونى قوياتىن جەر بولماسا – ونى كەيىنگە قالدىرىڭىز.

نەنى الماعان دۇرىس

1. مانەج. بالالار مانەجدىڭ ىشىندە ەڭبەكتەپ جۇرمەيدى. ءارى بالالاردى مانەجدىڭ ىشىندە ۇزاق ۋاقىت ۇستاۋ دا زيان. «كونتەينەرلىك بالالار» دەگەن تۇسىنىك بار. ونداي بالالارعا ءومىرىنىڭ العاشقى جىلدارىن بەسىك اربادا، ورىندىقتاردا، مانەجدەردە وتكىزىپ، قوزعالۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىلعاندار جاتادى.

2. دامىتاتىن توسەكشە. اقشانى بوسقا شىعىنداپ، پاتەردەگى بوس ورىندى الادى. بالانىڭ اۋناپ، باسىن يزەيتىن ۋاقىتىنان ەڭبەكتەپ باستايتىن ۋاقىتىنا دەيىنگى كەزەڭى وتە قىسقا. بالا ول وسى ۋاقىت ىشىندە توسەكشەدە تەك بىر-ەكى رەت قانا جاتىپ ۇلگەرەدى.

3. كەرەۋەتتەگى ەلەكترلى سىلدىرماق. مۇندا دا داۋ تۋىندايدى. ءبىراق، سىلدىرماقتىڭ كۇن سايىن بىرنەشە ساعاتقا ءسىزدىڭ بالاڭىزدىڭ كوڭىلىن اۋلامايتىنىن انىق. ونىڭ قىزىعى تاۋسىلعاننان كەيىن، كەرەۋەتىندە ءىلۋلى تۇرعان سىلدىرماقتان زەرىگەتىن بولادى. ءوزىڭىز ەلەستەتىپ كورىڭىزشى، ۇنەمى اينالىپ، ءتۇرلى-تۇستى جانىپ-وشەتىن جانە ولەڭ ايتاتىن قۇرىلعى باسىڭىزدان ءبىر مەتر جوعارىدا ءىلىنىپ تۇرسا، قانداي كۇيدە بولار ەدىڭىز؟

4. جورگەكتەۋگە ارنالعان ۇستەلى مەن تاقتاي. بوسانعاننان كەيىن بىرنەشە كۇننىڭ ىشىندە بالاڭىزدىڭ جايالىعىن جىلدام اۋىستىراتىن بولاسىز. ارنايى ورىنعا جەتكەنشە نەمەسە تاقتايدى ورناتقاننان دا تەزىرەك اۋىستىراسىز. سونىمەن قاتار، بالا دا كۇن ساناپ وسەدى. ءۇش ايلىق بولعاندا ونىڭ بويى 60 سانتيمەترگە جەتەدى، ول كەزدە ونى ۇستەلگە جاتقىزىپ، جايالىعىن اۋىستىرۋ قيىنعا سوعادى.

5. سەكىرگىشتەر مەن ءجۇرىس ارباسى. جاستايىنان بالانىڭ ومىرتقاسىنا سالماق تۇسىرگەن دۇرىس ەمەس. ەگەر ءسابيىڭىز سەگىز ايلىعىنا دەيىن ەڭبەكتەمەسە جانە ءبىر جارىم جاسقا دەيىن جۇرمەسە، دەمەك ونىڭ بۇلشىقەت جۇيەسى ءالى جەتىلمەگەن. بالانى نيەۆرولوگ دارىگەرگە تەكسەرتكەن ءجون. ءجۇرىس ارباسى مەن سەكىرگىشتەر اتا-انالاردىڭ بوس ۋاقىتىن ۇزارتقانىمەن، بالانىڭ دەنساۋلىعىنا زيان كەلتىرەدى.

ءسۇتساۋعىش، گورشوك، بۇلاۋ - ءيا

اتا-انالار ءۇشىن جاساپ شىعارىلعان قۇرالداردىڭ ىشىندە  ءسۇتساۋعىشتىڭ پايداسى ءسوزسىز تيەدى. ءسۇتساۋعىشتاردىڭ ەكى ءتۇرى بار: ەلەكتر جانە قولمەن جۇمىس ىستەيتىن. قولمەن جۇمىس ىستەيتىن ءسۇتساۋعىشتى پايدالانۋ وتە وڭاي جانە ەلەكترلى ءسۇتساۋعىشقا قاراعاندا، ءسۇتتى تەز ساۋادى.

بالانىڭ ۆانناسى دا ماڭىزدى زاتتاردىڭ ءبىرى. سونداي-اق، بالاڭىز ءبىر جاسقا تولعاندا گورشوك ساتىپ الۋىڭىزعا تۋرا كەلەدى. كەيبىرەۋلەر بالانىڭ 28 ايعا دەيىن (ەكى جاستان اسقاندا) اجەتحاناعا بارعىسى كەلەتىنىن ايتا المايدى دەپ سەندىرەدى.

نە قاجەت ەمەس

1. قولدانىلعان جايالىقشالاردى وڭدەۋىش. ءسىز ونى قولدانبايسىز. ول وتە ىڭعايسىز. ول وڭدەۋشى ەمەس، ونى جيناعىش جانە نىعىزداعىش دەۋگە بولادى. جايالىقشالاردى جيناپ قايتەسىز؟ ولاردى كۇنىنە ءبىر رەت شىعارىپ تاستاۋ كەرەك، ويتكەنى ولاردان ساسىق ءيىس شىعاتىن بولادى.

2. بوتەلكە جىلىتقىش، ستەريليزاتور مەن كەپتىرۋگە ارنالعان قۇرال. سابيگە  كەيدە قوسپا بەرۋگە (اۋىرىپ قالساڭىز) تۋرا كەلەدى. ءبىراق بوتەلكەلەرگە ارنالعان وسىنداي قۇرىلعىلاردىڭ قاجەتى جوق. ولار بوس ورىن الىپ، ۇيدەگى كەرەكسىز زاتتاردىڭ قاتارىن تولتىرادى.

3. سۋعا ارنالعان تەرمومەتر. بۇلاۋدا بالانى كۇيدىرىپ الۋ نەمەسە وعان سۋىق ءتيدىرىپ الۋ قيىن. ەكىنشى نەمەسە ءۇشىنشى كۇننەن باستاپ سۋدىڭ تەمپەراتۋراسىن ءوزىڭىز انىقتاپ، تەرمومەتردى ىزدەۋگە ەرىنىپ قالاسىز.

4. دەنەگە ارنالعان ەلەكتروندى تەرمومەتر. ارزان تەرمومەتردى الۋدىڭ قاجەتى جوق: ولار تەمپەراتۋرانى دۇرىس كورسەتپەيدى. ەگەر بالاڭىز اۋىرىپ قالسا – سىناپتى قىزۋولشەگىشكە جۇگىنەسىز.

5. بالالارعا ارنالعان اسحانا اسپاپتارى.  بالالار شاي قاسىقپەن تاماق ىشە الادى. وعان قوسا، بالالارعا ارنالعان بارلىق دەرلىك ىدىستار بەلگىسىز پلاستيكتەردەن قىتايدا جاسالادى. ول ىدىستاردى ىسىتقان كەزدە ۋلى زاتتار ءبولىپ شىعارمايتىنىنا ەشكىم كەپىلدىك بەرە المايدى. ال بالالارعا ارنالعان پلاستيك شانىشقىمەن جەيتىن زاتتاردى قاسىقپەن دە جەي الادى.

6. بالالارعا ارنالعان قايشى.  ولار دۇرىس قيمايدى، سوندىقتان دا قاراپايىم مانيكيۋر جاسايتىن قايشىمەن بالانىڭ تىرناقتارىن تەز الاسىز.

7. ەمىزىك. ەگەر بالاڭىزدى ەمىزەتىن بولساڭىز، ەمىزىكتىڭ ەش قاجەتى جوق

جورگەكتەر – ءيا.

ەگەر ءسىز ءبىر رەت پايدالانىلاتىن جورگەكتەردى قولداناتىن بولساڭىز، وندا ءسىز تاۋلىگىنە ورتا ەسەپپەن تورت-بەس داناسىن پايدالاناسىز. ەگەر كوپ رەت قولدانىلاتىن  جورگەكتى العىڭىز كەلسە – بىردەن التى داناسىن ساتىپ العانىڭىز دۇرىس. بۇل جايالىقشالاردان العاشقى بىر-ەكى اپتا قولدانعانىڭىزدا عانا اعىپ وتەدى (ماتەريالدىڭ ەرەكشەلىگى)، ءبىر كۇن ارتقان سايىن اعىپ ءوتۋى ازايادى. ەكى اپتادان كەيىن ساپالى ماتەريالدان جاسالعان كوپ رەتتىك جورگەكتەر ىلعالدى ءۇش-تورت ساعاتقا دەيىن ۇستاپ تۇراتىن بولادى. سوندا كۇنىنە ءۇش جورگەك قولداناسىز. ال، ءبىر رەت قولدانىلاتىن جورگەكشەنى تۇندە پايدالاناسىز. ەكى اۋىستىرعىشى بار ساپالى كوپ رەتتىك جايالىق 2000 تەڭگە تۇرادى. نەمەسە التى داناسىن الۋ ءۇشىن 10000 تەڭگەڭىزدى جۇمسايسىز. بۇل اقشاعا جەتى ۇلكەن جايالىقشا قاپتاماسىن ساتىپ الۋعا بولادى. نەمەسە 300 دانا.  بۇل تەك 75 كۇنگە جەتەدى.

نە قاجەت ەمەس

1. بالالاردىڭ دۋشقا ارنالعان گەلى،  سۋسابىندار. ولاردىڭ قۇرامىندا ناتريي لاۋرەتسۋلفاتى بولادى (ىدىس جۋاتىن سۇيىقتىقتىڭ قۇرامىنداعى قوسىندى). ءسابيىڭىزدى شومىلدىرۋ ءۇشىن بالالار سابىنىن پايدالانىڭىز. جانە ونى ءجيى قولدانباڭىز. كۇن سايىن جۋىنۋعا ارنالعان گەلدى نەمەسە دۋشقا ارنالعان كوپىرتكىشتى قولدانۋ سالدارىنان تەرىنىڭ يممۋنيتەتىن قۇرتاسىز – بالاڭىزدى جاي سۋمەن شومىلدىرىڭىز.

2. لوسوندار، دەنەگە ارنالعان جاقپا مايلار.  قۇرامىن وقىپ شىعىڭىز – ول جەردە تەك حيميا جازىلعان. بالالارعا ارنالعان كوسمەتيكا وندىرۋشىلەردىڭ بارلىعى دەرلىك پارابەننەن باس تارتا قويماعان. ەگەر بالانى قىمتاپ وراماي، ۋاقىتىلى جۋىندىرىپ، كۇندە تازا سۋدا شومىلدىرساڭىز، ول ابىرجىمايدى. ەگەر ونىڭ دەنەسىندە بىردەڭەلەر پايدا بولسا، ونى لاسونمەن ەمدەمەي، دەرماتولوگ دارىگەرگە كورسەتۋ كەرەك.

3. ىلعالدى مايلىقتار. بالاڭىزدى ءسۇرتىپ ەمەس، جۋىندىرىپ تۇرىڭىز. ارينە، ىلعالدى مايلىقتاردىڭ ۇيدە بولعانى دۇرىس. ءبىراق، ولاردىڭ سانى تىم كوپ بولماۋ كەرەك. وكىنىشكە وراي، بالالارىن كۇنىنە ءبىر نەمەسە ەكى رەت قانا شومىلدىرىپ، جايالىقتارىن اۋىستىراتىن كەزدە مايلىقپەن ءسۇرتىپ ءقوويا سالاتىن وتباسىلاردى بار. بۇل ادام شوشىرلىق نارسە، ءارى گيگيەناعا جاتپايدى، ونىڭ ۇستىنە قىمبات (ەكى كۇنگە ارنالعان جاقسى مايلىقتاردىڭ قاپتاماسى كەم دەگەندە 500 تەڭگەنى قۇرايدى).

كيىم مەن جايالىق – ءيا. ءبىراق كوپ ەمەس

التى ايعا دەيىن بالالار كيىمدەرىن بۇلدىرمەيدى. كيىم ءۇشىن ەڭ ءقاۋىپتىسى – ولاردىڭ لوقسىعانى. بالالار كيىمدەرىنە اعىزىپ تامىزبايدى، سەبەبى ول ءوزى تاماقتانىپ، ءوزى سۋ ىشپەيدى (ەگەر ەمىزۋلى بولسا)، جالعىز ءوزى قىدىرىپ، توپىراقپەن وينامايدى. ءبىراق، تەز وسەدى، سوندىقتان كوپ كيىمدەرىن كيىپ تە ۇلگەرمەيدى. وسى التى ايدىڭ ىشىندە ولاردىڭ شكافتارىندا تۇرتىلمەگەن كيىمدەر كوبەيەدى – اتا-انالار ەمىزۋلى بالالارىنا ونداعان كويلەك پەن دجينس، جەيدەلەر ساتىپ الادى. تۋىستارى مىندەتتى تۇردە ادەمى شاعىن كوستيۋمدەر مەن بوديلەر سىيعا تارتادى.

سابيگە ءار ولشەمنەن بەس سىرعىما (پولزۋنكي)،  جەيدە، كومبينەزون، بودي، ەكى باس كيىم، ءبىر جىلى كۇرتە، ءبىر جىلى باس كيىم مەن سىرتقا كيەتىن ەكى كيىم جەتەرلىك.

ەگەر ۇنەمدەگىڭىز كەلسە، وسى جيناقتاردىڭ 56-62 جانە 62-68 ولشەمدەرىن ساتىپ الىڭىز. بالاعا وسىلاردىڭ ءوزى 8-9 ايعا دەيىن جەتەدى. بۇل جيىنتىققا ون جايالىقتى، ءۇش-تورت جۇپ شۇلىق، بىرنەشە ىشكيىم، ءبىر تاپىشكە، ءبىر باتەڭكە مەن ءبىر جاسقا دەيىن كيىپ جۇرەتىن ءبىر كومبينەزون-ترانسفورمەردى قوسىڭىز.

بالاڭىزدىڭ العاشقى ون ايلىعىنا دەيىن ۇنەمدى تۇردە كيىم مەن جايالىقتاردى قوسا العاندا، 75 زات قاجەت بولادى. وسى جيىنتىقتاردى الساڭىز، بالاڭىز ەشتەڭەدەن تارشىلىق كورمەيدى، ال ءسىزدىڭ قولىڭىزدا ۇنەمى تازا زاتتار بولاتىنى انىق. 0-9 اي ارالىعىنداعى بالالارعا ارنالعان جاڭا كيىمدەردىڭ جيىنتىعىن، بالانى الىپ جۇرەتىن ەرگوقورجىندى قوسا العاندا، 60 000-75 000 تەڭگە جۇمسايسىز.

نە قاجەت ەمەس

1. تىرناماۋ ءۇشىن كيگىزىلەتىن قولعاپتار. جاڭا تۋىلعان سابيلەردىڭ تىرناقتاردى ءتۇسسىز ءارى جۇمساق بولادى. ونىڭ تىرناقتارى قاتايعانشا، بالا ءوز قولدارىنا ءوزى ۇيرەنىسىپ كەتەدى. ال، بالالاردىڭ تىرناقتارىن تۋىلعان كەزدەن باستاپ الۋعا بولادى.

2. بالالارعا ارنالعان توسەك-ورىن جابدىقتارى. ونىڭ ورنىنا تەك جايالىق قولدانۋعا دا بولادى.

تاماق تۋرالى نە بىلەمىز؟

بۇل جەردە ءبارى وڭاي. ەڭ دۇرىس تاماقتاندىرۋ – ەمىزۋ. ەگەر قانداي دا ءبىر سەبەپتەرمەن بالانى ەمىزە الماساڭىز – قوسپا بەرىڭىز. التى ايعا دەيىن بالاعا باسقا ەشتەڭە قاجەت ەمەس. كەيىن وعان ءوزىڭىز ارنايى تاماق پىسىرگەنىڭىز دۇرىس. ءوزىڭىز كوكونىستەر (باقشادان) قايناتىپ، بوتقا ءپىسىرىڭىز، جەمىس-جيدەكتەردەن پيۋرە دايىنداڭىز.

اپتاسىنا ورتا ەسەپپەن سەگىز ايلىق بالا 10000-12000 تەڭگەنىڭ تاماعىن تۇتىنادى. نەمەسە ايىنا 50000 تەڭگە – بۇل وتە كوپ قارجى بولۋى مۇمكىن. ءبىراق، مۇنداي شىعىنداردان قۇتىلۋعا بولادى، مىسالى قاجەت ەمەس، پايداسى جوق بالالار بوتقاسىن، پيۋرە مەن پىسپەنانداردى ساتىپ الماڭىز.

بۇل ماقالاداعى دۇنيەلەر - بالالاردىڭ تەك ءبىر جاسقا دەيىن قولداناتىندارى. قوسىمشا دارى-دارمەكتەر، اقىلى تەكسەرۋلەر، تاكسي مەن ءتىس شوتكەسى، ويىنشىقتارعا جۇمسالاتىن قوسىمشا شىعىنداردى دا ەسەپكە العان ءجون. ولاردى ەسەپتەمەۋگە دە بولادى – سەبەبى ولار ارزان ءارى ءجيى سىي رەتىندە بەرىلەدى.

دەرەككوزى: mel.fm

---