جۇقپالى اۋرۋلار. باۋىردا ۆيرۋستى گەپاتيت اۋرۋىنىڭ پايدا بولۋى، الدىن الۋ شارالارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇقپالى اۋرۋلار. باۋىردا ۆيرۋستى گەپاتيت اۋرۋىنىڭ پايدا بولۋى، الدىن الۋ شارالارى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: ۆيرۋستى گەپاتيت اۋرۋىنىڭ پايدا بولۋى، تارالۋ جولدارى مەن اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى، ساقتانۋ جولدارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: جۇقپالى اۋرۋلار تۋرالى بىلىمدەرىن جەتىلدىرە وتىرىپ، ونىڭ بولدىرماۋدىڭ جولدارى بار ەكەندىگىنە كوزدەرىن جەتكىزۋ.
ب) تاربيەلىك: جەكە باس تازالىعىنا تاربيەلەۋ جانە ادامگەرشىلىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، توپتىق - ۇجىمدىق جۇمىس
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سىزبا – نۇسقالار، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. زياندى ادەتتەرگە نەلەر جاتادى؟
2. تەمەكىنىڭ، ىشىمدىكتىڭ، ەسىرتكىنىڭ ادام ورگانيزمىنە اسەرى قانداي؟
3. زياندى ادەتتەرگە بايلانىستى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەمىز؟
ءىىى. جاڭا ساباق. وي قوزعاۋ.
اعزالارعا اۋرۋ تۋعىزاتىن جۇقپالى اۋرۋلار بەس توپقا بولىنەدى:
1. باكتەريالار، ياعني ميكروبتار تۋعىزاتىن اۋرۋلار ( تۋبەركۋلەز، ءىش ءوتۋ، وكپە قابىنۋى، ت. ب.)
2. ۆيرۋستار، باكتەرياعا قاراعاندا كىشكەنتاي ميكروبتار تۋعىزاتىن اۋرۋلار ( سارى اۋرۋ، قۇتىرۋ، تۇماۋ، ت. ب.)
3. گريبوك تۋعىزاتىن اۋرۋلار ( قىشىما، تەمىرەتكى، اياقتاعى گريبوك، ت. ب.)
4. دەنەدە تىرشىلىك ەتەتىن ىشكى پارازيتتەر تۋدىراتىن اۋرۋلار ( بەزگەك، ءىش سۇزەگى، ت. ب.)
5. دەنەدە تىرشىلىك ەتەتىن سىرتقى پارازيتتەر تۋدىراتىن اۋرۋلار ( بيت، بۇرگە، قوتىر، قىشىما، ت. ب.)
ءبىز بۇگىن ۆيرۋستى «ا» گەپاتيتىمەن تانىسامىز.
بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن باۋىر دەگەنىمىز نە، جانە ونىڭ ادام دەنەسىندەگى ورنالاسقان جەرى، اتقاراتىن قىزمەتى جايلى مىنا سۋرەتتەرگە قاراپ، تانىسامىز.
باۋىر – ەڭ ءىرى بەز. ماسساسى شامامەن 1500 گرامم. ول قىزىل - قوڭىر ءتۇستى. ونىڭ كوپ بولىگى وڭ جاق قابىرعا استىندا ورنالاسادى. ونىڭ سەكرەتى - ءوت. ءوت قابىنا باۋىر ۇزدىكسىز وندىرەتىن ءوت جينالادى. باۋىر كوپتەگەن ۋلى زاتتاردى تۇتىپ، زيانسىزداندىرادى.
سەرگىتۋ ءساتى:
ءبىر، ەكى، ءۇش
بويعا جيناپ كۇش،
العا، ارتقا سەرمە
جاساپ كورشى سەن دە.
ءىۇ. ساباقتى پىسىقتاۋ:
ارنايى بەرىلگەن فيگۋرالار ارقىلى سىنىپتى ەكى توپقا ءبولۋ.
ءى - توپ
1. اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى.
2. «جانى ساۋعا - كۇندە توي»
ءىى - توپ
1اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى.
2. «اۋرۋدىڭ جاقسىسى جوق، ءدارىنىڭ ءتاتتىسى جوق»
سيتۋاسيالىق سۇراق:
ەكى توپتان ەكى بالا گەپاتيت اۋرۋىمەن اۋىردى دەلىك. ءبىر بالا اۋرۋىنان تەز ايىقتى، ەكىنشىسىنىڭ جاعدايى ناشارلاپ كەتتى. نەلىكتەن؟
ءۇ. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
پ. ك. يۆانوۆتىڭ «قاراعىم» اتتى ءىلىمنىڭ 6 - ەرەجەسى «اينالا قورشاعان تابيعاتتى ءسۇي. توڭىرەگىڭە تۇكىرمە، جالپى قاقىرىنىپ - تۇكىرىنىپ، ىشىڭنەن ەشتەڭى شىعارما. وسىعان ادەتتەن. بۇل سەنىڭ دەنساۋلىعىڭ».
ەندەشە بالالار، اۋىرماۋ ءارقايسىمىزدىڭ ءوز قولىمىزدا ەكەن. تازالىقتى ساقتاپ، ءبىر - بىرىمىزگە قامقور بولىپ جۇرسەك، ءبىز ءبارىن دە جەڭەمىز.
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما:
«گەپاتيت اۋرۋىنىڭ الدىن الۋ» تاقىرىبىنا رەفەرات جازۋ.
ءۇىى. باعالاۋ:
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: ۆيرۋستى گەپاتيت اۋرۋىنىڭ پايدا بولۋى، تارالۋ جولدارى مەن اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى، ساقتانۋ جولدارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: جۇقپالى اۋرۋلار تۋرالى بىلىمدەرىن جەتىلدىرە وتىرىپ، ونىڭ بولدىرماۋدىڭ جولدارى بار ەكەندىگىنە كوزدەرىن جەتكىزۋ.
ب) تاربيەلىك: جەكە باس تازالىعىنا تاربيەلەۋ جانە ادامگەرشىلىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، توپتىق - ۇجىمدىق جۇمىس
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سىزبا – نۇسقالار، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. زياندى ادەتتەرگە نەلەر جاتادى؟
2. تەمەكىنىڭ، ىشىمدىكتىڭ، ەسىرتكىنىڭ ادام ورگانيزمىنە اسەرى قانداي؟
3. زياندى ادەتتەرگە بايلانىستى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەمىز؟
ءىىى. جاڭا ساباق. وي قوزعاۋ.
اعزالارعا اۋرۋ تۋعىزاتىن جۇقپالى اۋرۋلار بەس توپقا بولىنەدى:
1. باكتەريالار، ياعني ميكروبتار تۋعىزاتىن اۋرۋلار ( تۋبەركۋلەز، ءىش ءوتۋ، وكپە قابىنۋى، ت. ب.)
2. ۆيرۋستار، باكتەرياعا قاراعاندا كىشكەنتاي ميكروبتار تۋعىزاتىن اۋرۋلار ( سارى اۋرۋ، قۇتىرۋ، تۇماۋ، ت. ب.)
3. گريبوك تۋعىزاتىن اۋرۋلار ( قىشىما، تەمىرەتكى، اياقتاعى گريبوك، ت. ب.)
4. دەنەدە تىرشىلىك ەتەتىن ىشكى پارازيتتەر تۋدىراتىن اۋرۋلار ( بەزگەك، ءىش سۇزەگى، ت. ب.)
5. دەنەدە تىرشىلىك ەتەتىن سىرتقى پارازيتتەر تۋدىراتىن اۋرۋلار ( بيت، بۇرگە، قوتىر، قىشىما، ت. ب.)
ءبىز بۇگىن ۆيرۋستى «ا» گەپاتيتىمەن تانىسامىز.
بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستاماس بۇرىن باۋىر دەگەنىمىز نە، جانە ونىڭ ادام دەنەسىندەگى ورنالاسقان جەرى، اتقاراتىن قىزمەتى جايلى مىنا سۋرەتتەرگە قاراپ، تانىسامىز.
باۋىر – ەڭ ءىرى بەز. ماسساسى شامامەن 1500 گرامم. ول قىزىل - قوڭىر ءتۇستى. ونىڭ كوپ بولىگى وڭ جاق قابىرعا استىندا ورنالاسادى. ونىڭ سەكرەتى - ءوت. ءوت قابىنا باۋىر ۇزدىكسىز وندىرەتىن ءوت جينالادى. باۋىر كوپتەگەن ۋلى زاتتاردى تۇتىپ، زيانسىزداندىرادى.
سەرگىتۋ ءساتى:
ءبىر، ەكى، ءۇش
بويعا جيناپ كۇش،
العا، ارتقا سەرمە
جاساپ كورشى سەن دە.
ءىۇ. ساباقتى پىسىقتاۋ:
ارنايى بەرىلگەن فيگۋرالار ارقىلى سىنىپتى ەكى توپقا ءبولۋ.
ءى - توپ
1. اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى.
2. «جانى ساۋعا - كۇندە توي»
ءىى - توپ
1اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى.
2. «اۋرۋدىڭ جاقسىسى جوق، ءدارىنىڭ ءتاتتىسى جوق»
سيتۋاسيالىق سۇراق:
ەكى توپتان ەكى بالا گەپاتيت اۋرۋىمەن اۋىردى دەلىك. ءبىر بالا اۋرۋىنان تەز ايىقتى، ەكىنشىسىنىڭ جاعدايى ناشارلاپ كەتتى. نەلىكتەن؟
ءۇ. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
پ. ك. يۆانوۆتىڭ «قاراعىم» اتتى ءىلىمنىڭ 6 - ەرەجەسى «اينالا قورشاعان تابيعاتتى ءسۇي. توڭىرەگىڭە تۇكىرمە، جالپى قاقىرىنىپ - تۇكىرىنىپ، ىشىڭنەن ەشتەڭى شىعارما. وسىعان ادەتتەن. بۇل سەنىڭ دەنساۋلىعىڭ».
ەندەشە بالالار، اۋىرماۋ ءارقايسىمىزدىڭ ءوز قولىمىزدا ەكەن. تازالىقتى ساقتاپ، ءبىر - بىرىمىزگە قامقور بولىپ جۇرسەك، ءبىز ءبارىن دە جەڭەمىز.
ءۇى. ۇيگە تاپسىرما:
«گەپاتيت اۋرۋىنىڭ الدىن الۋ» تاقىرىبىنا رەفەرات جازۋ.
ءۇىى. باعالاۋ:
You Might Also Like
-
انا ءتىلى – حالىقتىڭ قىمباتتان-قىمبات كەنى!
-
تاربيەلىك شارانىڭ تاقىرىبى: دىنگە ارتىلسا سەنىمىڭ، يماندىلىق بولار سەرىگىڭ
