جۇرەك جىرلارى
فاريزا وڭعارسىنوۆا قازاق پوەزياسىنا ويناقى دا، جالىندى، باتىل دا ادۋىندى جىرلارمەن كەلگەن ەدى. نە جازسا دا، بار ەت-جۇرەگىمەن ەلجىرەپ، سەزىمگە بەرىلىپ، تەبىرەنىپ جازاتىن اقىن العا قويعان ماقساتىنان ۇزاق جىلدار بويى تايماي كەلەدى. اقىننىڭ بىلتىرعى جىلى عانا «جازۋشى» باسپاسىنان جارىق كورگەن «مەن سەنىڭ جۇرەگىڭدەمىن» دەپ اتالعان جاڭا جيناعى دا زامانا ۇلىلىعىن، ءداۋىر كەلبەتىن جىرلاعان شۋاقتى جىرلارعا تولى. كىتاپتان، ەڭ الدىمەن، اۆتوردىڭ تەرەڭ پاتريوتتىق سەزىمى، اقىندىق تەبىرەنىستەرى اتويلاپ كوزگە تۇسەدى.
بۇگىنگى دالا بەينەسى، جاسارعان اۋىل، جاڭارعان ولكە، تۋعان جەر توپىراعىندا تەر توگىپ جۇرگەن ەڭبەك ورەندەرى اقىن جىرلارىنا التىن جەلى بولىپ تارتىلعان.
قاتىگەز دالا جاسارسا —
كولگىرسۋ ەمەس، كونبىستىك تە ەمەس بۇل تاعى،
دالاعا تۋعان ادىلەتتى كۇننىڭ نۇر-تاڭى.
جاسامپاز قولدار جاڭعىرتىپ جاتسا نە دەرسىڭ،
التىن داندەردەن تاۋ جاساپ ءاربىر قىرقانى.
قازاقتىڭ قايسار دالاسىن بۇگىن انام دەپ
جاستىق جۇرەكتەر جىلىتادى.
تاريحتىڭ تىلسىم تاڭدارىن قايتا تۇلەتكەن
عالامات مىناۋ زاماننىڭ جارقىن ۇرپاعى، — دەپ تولعانادى ول. ءبىر عاجابى، فورماسى دا بولەك، ىرعاعى دا ەرەكشە وسى جىر قۇلاققا توسىن ەستىلمەيدى، تاس بۇلاقتىڭ سارقىراپ قۇيىلعان سۋىنداي سىڭعىرلاپ، جان-جۇرەگىڭدى باۋراپ الادى. اقىن قالامىنىڭ قۇدىرەتى جىرمەن بىرگە ويلانتادى، بىرگە تولعانتادى.
ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىنداعى حالىق قاسىرەتى مەن ايبىندى ەرلىكتەرى جايلى ءسوز قوزعاعاندا، اقىن ءۇنى ءتىپتى ايبارلى ەستىلەدى. ەل قايعىسىن ءوز قايعىم دەپ تۇسىنگەن اقىن بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ اق تىلەگىن بىلدىرەدى. اسىرەسە، سوعىس ءورتىن باستان كەشپەگەندەر مەن سوعىس قاسىرەتىن تارتپاعاندارعا ارنالعان جىرلار الاپات قىرعىنعا قارعىس ايتىپ، بەيبىتشىلىك تۋىن كوككە كوتەرەدى، قاندى سوعىسقا ادامزات اتىنان ادىلەتتى ۇكىم شىعارادى.
ءبىراق، ءبىراق سەنەم مەن:
ءتۇبى شىندىق قالمايدى تاسالانىپ،
ءادىل كۇننىڭ ساۋلەسىن شاشارى انىق.
قان جۇتقاندار جۇرمەيدى باسىپ وكتەم،
كەلەدى، راس، ول جەڭىس قاسىرەتپەن،
قۇرباندىقپەن... تالايدىڭ شاشى اعارىپ،
جاۋاپ بەرەدى ول سۇمدار ار الدىندا.
فاريزا تۆورچەستۆوسىندا وزگەلەرگە ۇقسامايتىن ەرەكشە ءور ەكپىن، اساۋ سەزىم تاسقىنى بار ەكەندىگى باسپاسوزدە ايتىلىپ ءجۇر. راسىندا دا، ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان كىتاپتان دا وسىنداي ءور مىنەزدى جىرلار ءجيى-جيى ۇشىراسادى. ءبىراق، بۇل ولەڭدەر تەك ادۋىندىعىمەن، اسقاقتىعىمەن عانا ەرەكشەلەنە مە؟ جوق، ارينە. بۇعان قوسا فاريزانىڭ ءاربىر ليريكالىق جىرىندا تەرەڭ وي مەن مازمۇن استاسىپ جاتادى، قىزعا ءتان پاڭ قىلىق قىلاڭ بەرەدى، شاتتىعىمەن ەلتىتىپ، مۇڭىمەن ەرىكسىز اشىندىرادى. وقىرمان ءار شۋماقتى وقىعان سايىن اۆتورمەن بىرگە قۋانىپ، بىرگە كۇيزەلەدى. ويتكەنى اقىننىڭ وقۋشىدان سىر بۇگىپ قالعان جەرى جوق. نەنى ايتسا دا، جەرىنە جەتكىزە، ءسوزىن وتكىزە ايتادى. مايموڭكەسىز، بۇكپەسىز جىرلاردى تەبىرەنبەي وقۋ مۇمكىن ەمەس.
جيناققا شىعىس ساپارىنان تۋعان ءبىرقاتار ولەڭدەر ەنگىزىلگەن. ستامبۋل مەن الەكساندريادا دا، يراندا دا ادىلەتسىز كاپيتاليستىك قوعام قايشىلىقتارى اقىن كوزىنە بىردەن تۇسەدى. بۇل سيكلدا جازىلعان ولەڭدەرىندە ول پوەزياداعى پروزالىق تاسىلدەردى شەبەر قولدانادى. ءاربىر جىرىن قارا سوزبەن باستاپ، اقىندىق تەبىرەنىسپەن اياقتايدى. مىنا ءبىر سۋرەتتى كوز الدارىڭىزعا ەلەستەتىپ كورىڭىزدەرشى: الەكساندريا بازارى دۋىلداپ تۇر. 12-13 جاسار بالا مەس قارىن ساۋداگەردىڭ الدىنداعى قۋىرعان قۇس ەتىنە تارامىس قولدارىن سوزا بەرىپ ەدى، اناۋ بىردەن بايقاپ، جيىركەنىشپەن يتەرىپ جىبەردى.
قۇلاپ جاتقان بالانىڭ كوزىنەن اقىن مىنانى وقيدى:
نە دەگەن پاسىق ەدىڭدەر،
جانىمدا ءۇمىت، سەنىمدەر تۇگەسىلگەندە،
لاقتىرىپ تاستاپ كەتتىڭدەر كۇرەسىن جەرگە.
سەندەردەن بايلىق سۇرامان ءولىپ كەتسەم دە،
التىندارىڭدى المايمىن توگىپ كەتسەڭ دە —
مەيىرىمگە عانا مۇقتاجبىن.
بىلەسىڭدەر مە؟
كىتاپتاعى ماڭگى ولمەيتىن تاقىرىپقا ارنالعان ماحاببات ليريكالارى اقىننىڭ جان-سەزىمىن الدىمىزعا جايىپ سالادى. بۇل جىرلار — كىرشىكسىز كوڭىل سىرلارى.
سەن مەنى ايالايسىڭ، بىلەم، قۇربىم،
تۋادى قول ۇستاسىپ جۇرەر ءبىر كۇن.
قينالسام، تەك ءوزىڭدى ەسكە الامىن
(ال مەنىڭ تىرلىگىم دە كىلەڭ كىربىڭ)،
سەن تەزدەپ كەلۋ ءۇشىن قۇتقارۋعا
تۋسا دەپ قيىن ساتتەر تىلەپ ءجۇرمىن.
سەزىم پەرنەسىن ءدال باسىپ، جۇرەك سىرىن قوزعاعان نازدى جىر بويىڭا شىم-شىمداپ تارايدى، تاڭداي قاققىزىپ باس شايقاتادى. «مەنىڭ دە كوكەيىمدە تۇرعان وي ەدى» دەگەن ءسوزدى ەرىكسىز ءتىل ۇشىنا ورالتادى.
اقىن جىرى — ونىڭ ءومىربايانى، جان سىرى. جۇرەكتەن شىققان جىرلاردىڭ جۇرەكتەرگە جول تاباتىنىنا ءبىز دە سەنىمدىمىز. شابىت كۇسىڭ شارىقتاي بەرسىن، فاريزا اقىن!
قوستاناي. 1985 جىل.
You Might Also Like
-
سوناۋ «ساندۋعاش» جىر جيناعىنان باستاپ بارلىق جىر سۇيەر قاۋىمنىڭ ىقىلاسىنا بولەنگەن اقىن فاريزا وڭعارسىنوۆا ءقازىر كەمەل شاعىندا. وسىناۋ ساليحالى جىر جولىندا اقىننىڭ قانشالىقتى مازاسىز كۇ...
-
«اقىن بوپ تۋىپ ءوز باقىتىمدى جاسىرار بولسام دۇنيەدەن، ءتىلىمدى كەسىپ تاستاۋىم كەرەك وندا مەن» — دەپ ت. ايتبەرگەنوۆ ايتقانداي، ءوزىنىڭ باقىتىن دا، مۇڭىن دا جاسىرماي حالىق تارازىسىنا س...
