جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ زور شىعارماشىلىعى
ادامزات عۇمىرىندا ۇلتتىڭ، حالىقتىڭ بەينەسىن كورسەتەتىن - ايەل ادام. حالقىمىزدىڭ «قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيىم» دەپ ۇلتىمىزدىڭ قىز بالانىڭ تاربيەسىنە ءبىر عانا شاڭىراق ەمەس، بۇكىل قازاق قاۋىمى زور ءرول اتقاراتىنى ءمالىم. بۇل قاعيدانى ءتۇرلى بۇرمالاۋشىلىقپەن قولدانعان ەلىمىزدىڭ كەيبىر اۋىلدارىندا ارۋلاردىڭ بەيقام كۇلكىسىن كوز جاسىنا اينالدىرىپ، ادىلەتسىزدىك جاساعاندار دا تاريحتان بەلگىلى. قيىن قىز تاعدىرى، جان باسىن اياماۋشىلىق، ايەلدى قىسپاققا الۋ، ادام ساۋداسىنداي قۇداندىلىق قازاق قىزدارىنىڭ تاعدىرىنا سىزات ءتۇسىردى. وسىنىڭ ءبارى جازۋشى، كورنەكتى قوعام قايراتكەرى ۇلت زيالىسى جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ قالامىنان شىققان كورنەكتى تۋىندىلارىنىڭ ءبىرى «اقبىلەك» رومانىندا ايقىن ايشىقتالادى. قازاق قوعامىندا ايەل ادام ەر ادامنان ءبىر ساتى تومەن تۇرۋىنىڭ ءوزى جەتە تۇسىنگەن ادامعا كەرەاعار، اسىرا سىلتەۋ وق بولىپ كورىنەدى. نازىك جاراتىلىس يەسى بولۋمەن قاتار اقىلدىلىعىمەن كوزگە تۇسكەن، قايسار دا وجەت، قالىڭ جۇرتقا ۇلگى بولار قانعا سىڭگەن تەكتىلىكتى تانىتار تاربيەسى، اجارلى قازاق قىزىنىڭ بەينەسى كوپ ۇلتقا ۇلگى بولارلىقتاي!
جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ «اقبىلەك» رومانى تۋىندىسىنىڭ كەيىپكەرى - اقبىلەك - ۇلت بەينەسى بولارى حاق. روماننىڭ باستى تۇلعاسىنىڭ بويىنداعى كوركەم مىنەزى بۇكىل قازاق قىزىنا ءتان اڭعالدىعى مەن پاكتىگى دەۋگە بولادى. ءمىنسىز تالىم-تاربيە ۇستانىپ اقىلىنا ەرىك بەرە الماعان اقبىلەكتىڭ اق گۆاردياشىتار جاعىنا شىعارىپ بەرگەن جاقىنىنىڭ وپاسىزدىعى قىز تاعدىرىن قيىندىققا اپارادى. ونىڭ ورىس وفيسەرىنە ەرىكسىز تۇردە بەرىلۋى وكىنىشكە ۇلاسادى. قازىرگى زاماندا قىزداردىڭ ويلانباستان وزگە ەل ازاماتتارىنا جار بولىپ ءوز تۋعان ەلىنىڭ ەر جىگىتتەرىنە سىن ايتىپ كەتەتىن ارۋلارعا قاراعاندا، ج.ايماۋىتوۆ كەيىپكەرى اقبىلەكتىڭ شاراسىزدىعى مەن تەرەڭنەن ويلاۋى مىڭ ەسە ارتىق بولىپ كورىنەتىنى انىق.
بوستاندىققا ۇمتىلعانىمەن، تۋعان اكەسىنىڭ كەۋدەدەن يتەرۋى، ەل-جۇرتىنىڭ اياۋشىلىعى قىز ماپەلەپ وسىرگەن قازاققا ولىمنەن دە اۋىر. الايدا بويىنا بىتكەن قايسارلىقتىڭ ارقاسىندا اقبىلەك مۇقالمادى، جاڭا زامان اعىنىمەن وقۋىن وقىپ، ءوز باعىن تاۋىپ، دارا جولىن سالا ءبىلدى. زورلىق كورىپ، تاعدىر تالكەگىىنە ۇشىراعان اقبىلەكتىڭ تۇسىنىگى مول، ويى كەڭەيگەن، كوزى اشىق، ارۋاقتى اناعا اينالۋى جان تەبىرەنتەتىنى ءسوزسىز. روماننىڭ وسىلايشا تۇيىندەلۋى كوپتىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىنى انىق. «قامار سۇلۋ»، «باقىتسىز جامال» شىعارمالارىندا قىز ءومىرىنىڭ ءساتسىز اياقتالۋى تولعاندىرسا، بۇل شىعارمادا ج.ايماۋىتوۆ كەيىپكەرى اقبىلەكتىڭ بىردەن-بىر باقىتتى جان ەكەنىن كورۋىمىزگە بولادى. ءاربىر قاراكوز قىزدىڭ كۇلىمدەگەن اسەم بەينەسىن كورۋ – قازاق حالقى ءۇشىن ارمان بولعانى دا بەلگىلى. ءومىردىڭ اعىسى قاتتى وزەن سەكىلدى. وعان قارسى جۇزسەڭ، قۋاتىڭ جەتپەي تاۋسىلارى انىق. ال، كەرىسىنشە ونىڭ باعىتىنا ساي جۇزە بىلسەڭ، مۇراتىڭا جەتەسىڭ! بۇعان ج.ايماۋىتوۆ شىعارماسىنداعى اقبىلەك وبرازى دالەل بولا الادى. قاتىگەز تاعدىرىنا قارسى تۇرا بىلگەن قايسار دا نامىسشىل، سانالى دا ءور مىنەزدى قىز اقبىلەك قازاق قىزدارىنا ۇلگى بولا الادى.
ۋ.م.دجولدىبايەۆا – تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ دوسەنتى،مادەنيەتوا ب.ا - شىعىستانۋ فاكۋلتەتى شەتەل فيلولوگياسى ماماندىعىنىڭ 1-كۋرس ستۋدەنتى
You Might Also Like
-
ەلباسى ن.ءا. نازاربايەۆ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىندا «پاتريوتيزم كىندىك قانىڭ تامعان جەرىڭە، وسكەن اۋىلىڭا، قالاڭ مەن وڭىرىڭە، ياعني تۋعان جەرىڭە دەگەن سۇيىسپە...
