InfoHub Logo

اعاشتان ءتۇيىن تۇيەتىن ءبىر ۇستا بولىپتى، ول 33 جىل 3 اي جۇمىس ىستەپ، 999 توسەك جاساپ شىعارىپتى. ءبىراق، ءوزى وسى ۋاقىتقا دەيىن توسەكتە ۇيىقتاپ كورمەپتى. ول وز-وزىنە انت بەرىپ، ەڭ جاقسى توسەكتى وزىنە جاساماقشى بولادى.

جۇرتتاردان ەستۋىنشە، نان تاۋىندا ءبىر اعاش بار، جاپىراعى جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىندە دە جاپ-جاسىل، ەشقاشان ءتۇسى وزگەرمەيدى. ەگەر سول اعاشتى پايدالانىپ، توسەك جاساسا، باقىت توسەگى بولادى، ءبىراق بۇل اعاشقا مەيىرىمدى، باتىل، ەڭبەكقور ادام عانا قول جەتكىزە الادى.

ۇستا سول اعاشتان توسەك جاساۋعا بەل بۋادى. ول بالتا، ارا جانە جولدا جەيتىن تاماق الىپ، الىستاعى نان تاۋىنا قاراي بەت الادى.

جول كەدىر-بۇدىر، قيا جارتاس، تاۋ بيىك، تىكەنەكتەر. ۇستانىڭ اياق-كيىمى دە توزىپ كەتتى، اياعى جارالاندى، شارشادى، قارنى اشتى، ءسويتىپ دەمالۋعا وتىرعانى سول، ءبىر قىرعيدىڭ سامۇرىقتىڭ بالاپانىن قۋالاپ بارا جاتقانىن كورەدى. ەندى جەتىپ، بالاپاندى تەۋىپ جەرگە كۇلاتقاندا ۇستا بالتاسىن بار كۇشىمەن قىرعيعا لاقتىرىپ، قىرعيدى قۋىپ جىبەرەدى.

ۇستا جارالى سامۇرىقتىڭ بالاپانىنىڭ جاراسىنا ءدارى جاعىپ، تاڭىپ قويادى. ۇستا ۇساق تاماعىنان قۇسقا جەگىزەدى. وسى ۋاقىتتا قۇستىڭ اناسى ۇشىپ كەلىپ، ۇستاعا: «راقمەت، مەيىرىمدى ادام! مەن بۇل ءىستى ءجۇز قۇسقا ايتامىن، ولار بارلىعى ساعان كومەكتەسەدى» ، — دەيدى.

جەرگە جارىق تۇسكەن كەزدە، ۇستا جابايى جەمىس اعاشتارىن تاۋىپ، تاماقتانباق بولادى. ول قىپ-قىزىل جەمىستەردى كورەدى، ءبىراق ماسالار ۇستانىڭ مازاسىن الادى، سول ساتتە ءبىر كولەڭكە زۋ ەتەدى، قاراسا ول قارلىعاش ەكەن، تەزدەتىپ ماسالاردى جەپ قويادى دا، ۇستاعا: «راقمەت، سەن ءبىزدىڭ بالاپانىمىزدى قۇتقاردىڭ!» — دەيدى.

ۇستا جەمىستى جەپ، جولىن جالعاستىرادى. قالىڭ ورمان، نۋ توعايدىڭ اراسىنان زورعا جول تاۋىپ كەلە جاتقاندا، كەنەتتەن: «ابايلا، ارىستان كەلدى»، — دەگەن داۋىس ەستىلەدى. ۇستا ارىستاننىڭ باسىن بايقايدى، ول بارعان سايىن جاقىنداپ كەلەدى. ۇستا قايدا جاسىرىنارىن بىلمەي، ەسى شىعىپ تۇرعاندا، الدىنان ءتۇرلى-تۇستى پەردە پايدا بولادى دا، ارىستاننىڭ كوزىنەن تاسا بولادى. بۇل تاكاپپار تاۋىستىڭ قۇيرىعىن جايعانى ەكەن. ۇستا وعان ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ:

— راقمەت، مەنى قۇتقاردىڭ،— دەيدى، تاۋىس وعان:

— سەن سامۇرىقتىڭ بالاپانىن قۇتقاردىڭ، ساعان راقمەت!— دەيدى.

قايتا جولىن جالعاستىرادى، ۇستا قالىڭ توعايدا اداسىپ قالادى. وسى ۋاقىتتا قىرعاۋىلدىڭ: «قايىڭ اعاشىنا قارا، مەن سونىڭ باسىندا وتىرمىن»، — دەگەنىن ەستيدى. ۇستا اعاشقا ورمەلەپ شىعىپ، توڭىرەگىنە كوز جۇگىرتەدى، الدىنان اسپان استى اعاشىن كورەدى، وتە قالىڭ، جاپىراقتارى بەينە قول شاتىر سياقتى. ۇستا اعاشتى تابا المايدى. ەندى نە ىستەرىن بىلمەي تۇرعان كەزدە، ءبىر توپ ارانىڭ ۇشىپ جۇرگەنىن كورەدى. ۇستا ولاردىڭ جول كورسەتپەك بولعانىن تۇسىنەدى. ارالاردىڭ ارتىنان ەرىپ، اعاشتى ىزدەيدى.

كوز الدىندا كەرەمەت كورىنىس. اڭساعان اعاشى قۇزدا ءوسىپ تۇر ەكەن، جاپىراعى جاسىل، اعاشتىڭ اينالاسى اق ۇلپا بۇلتتار، بۇلتتاردىڭ اراسىنان كوپتەگەن تاۋدىڭ شىڭدارى كورىنەدى، ەرتەگى الەمى سياقتى.

اعاشقا ابايلاپ شىعىپ، اعاشتى شابادى، داۋىسى بارلىق جەردى جاڭعىرتادى. ۇستا ەندى اعاشتى ارالاي بەرگەندە، ماسالار ۇشىپ كەلەدى. سول ساتتە، اينالا جاپ-جارىق بولىپ، ءجۇز قۇس ۇشىپ كەلىپ، ماسالاردى بىر-بىرلەپ جەپ قويادى. ءجۇز قۇس ۇستاعا كومەكتەسىپ، اعاشتىڭ تۇبىرىندەگى توپىراقتى بىر-بىردەن شوقىپ، اعاشتى قۇلاتادى. ءجۇز اق قۇس اسپانعا كوتەرىلەدى. ۇستاعا: «اعاشقا ءمىن، كوزىڭدى جۇم»، — دەيدى. ۇستا اعاشقا ءمىنىپ، اسپانعا كوتەرىلەدى. ۇشىپ بارا جاتقان كەزدە ۇستانىڭ كيىمىنىڭ ىشىندەگى ماسا ونى شاعىپ الادى. ۇستا اۋىرعاننان كوزىن اشىپ جىبەرەدى. ءسويتىپ، ءوزىنىڭ وتە بيىككە ۇشىپ بارا جاتقانىن كورەدى، قورىققانى سونشا، اۋناپ كەتەدى دە، وزەنگە قۇلاپ تۇسەدى.

ءجۇز اق قۇس اعاشتى وزەنگە لاقتىرادى. كوپ ۇزاماي، جاس بالىقشى ۇستا مەن اعاشتى جاعاعا الىپ شىعادى. ەندى العىسىن بىلدىرەر كەزدە بالىقشى قۇسقا اينالىپ، ۇشىپ كەتەدى. ءجۇز اق قۇس وسىلايشا تاعى دا ۇستاعا كومەكتەسەدى.

ۇستا عاجايىپ اعاشتى الىپ، ۇيىنە قايتادى. سول اعاشتان توسەك جاساي باستايدى. ول قۇستاردىڭ وزىنە كوپ كومەك كورسەتكەنىن ەسىنە الىپ، قۇستاردىڭ بەينەسىن اعاشقا سالا باستايدى. ۇستا بار ونەرىن سالىپ جاساعاندىقتان، ونىڭ سالعان بەينەسىنىڭ بارى ءتىرىلىپ جاتقانداي بولادى، توعىز ءجۇز توقسان توعىز كۇندە وعان كومەكتەسكەن ءجۇز قۇستىڭ بەينەسى ءبىتىپ، ولار ۇستانى توڭىرەكتەپ ۇشىپ جۇرگەندەي بولادى.

بۇل توسەك ادەمى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ەرەكشە عاجايىپ كۇشكە يە بولادى. سوقىر ادام وتىرسا، جانارى قالپىنا كەلەتىن، اۋرۋ ادام سۇيكەنسە بولدى، جازىلىپ كەتەتىن، قارنى اش ادام جاتسا، توياتىن، جاۋراعان ادام ۇيىقتاسا، جىلىناتىن. وسى ءجۇز اق قۇس توسەگىنىڭ ارقاسىندا ۇستا اۋىلىنىڭ ادامدارى باقىتتى عۇمىر كەشەدى.

ۋاقىت وتە كەلە، بۇل سىبىس ەكى وزبىر بايدىڭ قۇلاعىنا دا جەتەدى، توسەكتى تارتىپ العىسى كەلەدى. اۋىل ادامدارى مەن ۇستا توسەكتى جاقىن اراداعى ءجۇز قۇس جارتاسىنا الىپ كەلەدى. ول وتە بيىك، ول جەردە ءجۇز قۇس قۇدىعى بار ەدى، استىندا ۇلكەن وزەن اعىپ جاتىر. ۇستا مەن اۋىل ادامدارى توسەكتى سوندا تىعىپ قويادى. سول ساتتە ەكى قوماعاي باي دا كەلىپ جەتەدى. ولار ساداقتارىنا وت جەبە دايىنداپ كەلگەن، ولار وت جەبەمەن ۇستانى ورتەپ، توسەكتى قيراتقىلارى كەلەدى. وسى كەزدە قۇدىقتان ءجۇز قۇس ۇشىپ شىعىپ، ەكى وزبىردى تالاپ ولتىرەدى.

ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن قۇدىقتان جارىق كورىنىپ، ءجۇز قۇس توسەگى ۇشىپ شىعادى، ۇستا توسەكتىڭ باسىندا وتىرادى. توسەك بارعان سايىن ۇزاي تۇسەدى، بارعان سايىن بيىكتەي بەرەدى، بيىكتەي بەرەدى، ءسويتىپ اق ۇلپا بۇلتتىڭ ىشىنە ءسىڭىپ، جوق بولادى.

---