InfoHub Logo

«كوسەگەڭ كوگەرسىن» — كونە قازاقتىڭ ۇلكەن باتاسى. جەردى كۇن كوگەرتسە كوسەگەنى وكتيابر كوگەرتتى. كوشپەلى، ساۋاتسىز اۋىلدا، ويىم قالىپتاسپاعان، قاناتىم ابدەن قاتپاعان شاعىمدا وكتيابر دابىلى ەستىلدى. لەنين — بولشيەۆيك — سوۆەت دەگەن ءۇش ءسوز بارلىق سوزدەردەن باسىم، سۇيگەننىڭ دە، سۇيمەگەننىڭ دە اۋزىندا ءجۇردى. كوممۋنيزم، سوسياليزمىنەن حابارىم جوق. باي قۇريدى، كەدەي جەتىلەدى، قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالايدى، دەيدى بىرەۋلەر. ەندى بىرەۋلەر سەنىكى، مەنىكى بولمايدى، مالىڭ تۇگىلى، ايەلىڭ ورتاق، اقىرزامان دەسەدى. بايسىز — كەدەي، كەدەيسىز — باي قالاي كۇنەلتپەك؟! ءپىشتۋ! — دەپ مۇرىن شۇيىرۋشىلەر دە بار.

اۋىل وسىلاي قىم-قۋىت، قىزىل كەڭىردەك، ايتىس-تارتىس. جاڭا ءداۋىردىڭ شابۋىل مەن ەنۋ، ەسكى ءداۋىردىڭ قارسىلاسا ىعىسۋ كەزىندە شىڭىراۋداعى سىرلار اشىلدى. بۇعان دەيىن باي مەن كەدەي ىشىندە نە جاتقانىن بىلمەيتىنمىن. بۇدان كەيىن قالامدى قارۋ ەتىپ، مەن دە اتتاندىم. ويسىراتىپ ەشتەڭە بىتىرمەسەم دە ەرە بەردىم دۇرمەككە. جازۋشى بولامىن، دەگەن وي جوق، جازۋشى جولىنا قالاي تۇسكەنىمە قايرانمىن. وكتيابردىڭ ەلۋ جىلىن كەزبەن وتكىزىپ، شولاق ءومىردىڭ شوقىسىنا شىققان كەزدە سول وتكەن كۇندەر، اسىرەسە كەيىنگى ەلۋ جىل تىزبەگى سايراپ كورىنەدى. قانداي كوركەم، قانداي قىزىقتى! قاراي بەرگىم كەلەدى، قاراي بەرگىم كەلەدى! وسى جارتى عاسىردا ونەر، عىلىم، ەرلىك جورىقتار تاريحتا تەڭدەسى جوق دارەجەگە جەتىپتى. ءبارى سۇيسىندىرەدى، وتە-موتە ادەبيەت ونەرى سۇيسىندىرەدى. ادەبيەت نەگە وتە-موتە؟

قولمەن جاسالعان ونەر دۇنيەسىنىڭ ىشىندە ەڭ ۇزاق جاسايتىنى، ءومىر بەينەسىن تولىق قامتيتىنى، ادام جانىنا اسەرلىسى ادەبيەت. تاۋلار بۇزىلادى، سۋلار سۋالادى، تاس بولات ۇيلەر قۇلايدى، بۇكىل قاۋىم الماسادى، جاقسى ادەبيەت سوندا دا ولمەيدى. جۇزدەگەن جىلدار ءومىر سۇرەدى، وتكەن قاۋىمنىڭ، ءداۋىردىڭ بەينەسىن كەيىنگىلەرگە جەتكىزەدى. سوندىقتان ونەردىڭ ەڭ قيىنى دا جاقسىسى ادەبيەت.

1967

---