سىرشىل ءانشى
حالىقتىڭ ءان قازىناسىنىڭ بىزگە ۇقىپتىلىقپەن جەتۋى الدىمەن انشىگە بايلانىستى. بىرەۋدەن ەستىگەنىن نە ۇيرەنگەنىن سول قالپىندا جەتكىزۋشىنى مىندەتىن تولىق ورىندادى دەي المايمىز. ناشار جەتكىزۋشى جاقسى ءاندى قور ەتەدى. ەگەر ول ناعىز ونەر يەسى بولسا، ءاندى ايتىپ قانا قويماي، وڭدەپ، شىڭداپ، جۇتىنتىپ جەتكىزەدى. قازاق سسر حالىق ءارتيسى جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ — قانداي ءاندى ورىنداماسىن، تىڭداۋشىسىنا جۇتىنتىپ جەتكىزەتىن، ءوز جانىن قوسىپ، بايىتا تۇسەتىن وتە شەبەر ءانشى. ونىڭ انشىلىك، ورىنداۋشىلىق قاسيەتى سان قىرلى. ءاندى ءوزى شىعارعانداي كوركەيتىپ، تۇرلەندىرىپ اكەتەدى. ول قۇر جاتتاي سالمايدى. انگە اسقان جاۋاپكەرشىلىكپەن، تۆورچەستۆولىقپەن قارايدى. جاراستى ناقىشىنا كەلتىرىپ، ءوڭ بەرىپ تەك وزىنە ءتان مانەرمەن ايتادى. سالعان ءانىن وزىنشە ءتۇسىنىپ، سىننان وتكىزەتىنىنە ءبىر مىسال كەلتىرەيىن.
1942 جىلى جۇسىپبەك، ەلۋباي تاعى بىرنەشە ارتيست بار، ءبارىمىز كالينين مايدانىندا بولىپ قايتتىق. ءبىر جەردە رامازان ەلەبايەۆقا كەزدەستىك. قازاقستاننان كەلگەن ادامدار ونەر كورسەتىپ بولعان سوڭ پولك كومانديرى ەندى ءبىزدىڭ دە جىگىتتەردى تىڭداپ كورىڭىزدەر دەدى. رامازان تولەگەن توقتاروۆقا ارناپ شىعارعان ءانىن گورمونعا قوسىپ ورىنداپ بەردى.
ءان «جاس قابىر باسىندا» دەپ اتالادى. كونسەرتتەن كەيىن: «بۇل ءاندى ايتۋعا بولمايدى. جوقتاۋ ءتارىزدى. جاسىق، جىلاۋىق ءان ەكەن. اۋىل اراسىندا ايتىلاتىن زارلى انگە ۇقساس. بىزگە كوتەرىڭكى، جىگەرلى اندەر كەرەك» دەدىم.
ارادا بىرەر كۇن ءوتتى. جۇسىپبەك، ەلۋباي ۇشەۋمىز بلينداجدا دەمالىپ جاتقانبىز. جۇسىپبەك دومبىرا شەرتىپ وتىرعان. الدەبىر جاعىمدى اۋەندى ەستىگەندەي بولدىم. جۇسىپبەك ايتاتىن اندەردىڭ كوبىن بۇرىننان بىلەتىنمىن. مىنا ءان ۇناپ بارادى.
— مەن ەستىمەگەن ءتاۋىر نارسە ەكەن مىناۋىڭ. تارتشى، — دەدىم.
— راس، ءتاۋىر مە؟ — دەدى.
— تارتشى، — دەپ تاعى دا قولقالادىم. جۇسىپبەك سول ارادا كۇلىپ جىبەردى. «بۇل كەشە ءوزىڭ ايتپا دەگەن رامازان شىعارعان ءان ەمەس پە» — دەدى.
ءاننىڭ اۋەلدە ۇناماي، كەيىن قۇلاققا جاعىمدى ەستىلۋىنىڭ ەكى سىرى بار ەدى. مەن اۋەلدە ءاندى تەكستىمەن قوسا ەستىگەن بولاتىنمىن. سوزدەرى جوقتاۋ، كۇيىنۋ سارىنىندا بوپ، ۇيقاسى ونشا كەلىسپەدى. ءاننىڭ دە جەتىمسىزدىگى بار. جۇسىپبەك وسى ءاندى سىننان وتكىزىپ، وڭدەپ دومبىراعا سالىپ الىپتى.
— ولاي بولسا بۇل ءاندى اياقسىز تاستاماۋ كەرەك. جاڭادان تەكست جازۋ كەرەك شىعار، — دەدىم.
— بۇل تاماشا ءان بولعالى تۇر. ەندەشە تەكست جازىپ بەر، — دەپ جۇسىپبەك ماعان جابىستى. ەكەۋمىز ءبىراز كۇن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەدىك. مەن تەكست جازام. جۇسىپبەك انگە سالادى. ءسوزدى ءان ىرعاعىنا لايىقتاۋ ءۇشىن كەي جەرىن قايتا-قايتا وڭدەيمىز. رامازان ەلەبايەۆتىڭ ءسوزىن مەن جازعان «جاس قازاق» ءانى، كەيىن جۇسىپبەكتىڭ ورىنداۋىمەن كوپشىلىككە تارادى.
جۇسىپبەك انگە بار سەزىمىن بيلەتىپ، بالقي وتىرىپ، تۇگەلدەي بەرىلىپ ايتاتىن نازىك، سىرشىل ءانشى. قازاق اندەرىنىڭ تابيعاتىن، بايلىعىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، ءدال جەتكىزەدى. كوپ ادامعا ۇنايتىنى سودان بولار. جۇسىپبەك باسقاعا ۇقسامايتىن، ونەرىن ەل تانىعان، ۇلكەن تالانت يەسى.
1968
You Might Also Like
-
1. شىعارمانى قالاي جازاسىز، قولمەن بە، ماشينكامەن بە؟ ماشينكا تۇگىلى باشپايمەن جازاتىندار بار، مەن ءالى قولمەن جازامىن.
-
ادەبيەت، شىن ماعىناسىنداعى ادەبيەت جويىلمايدى. ءوز تۇسىنداعى قاۋىم تىرشىلىگىن، تابيعات تىرشىلىگىن كەيىنگى ۇرپاقتارعا، كەيىنگى قاۋىمدارعا جەتكىزىپ بەرىپ وتىرادى. ءتىپتى اينا سياقتى كورسەتىپ بەرىپ وتىر...
