كوزدەي كولدىڭ كولدەي ارىزى بار
ش. قالاسىنىڭ ستانسيا جاعىنان كەلىپ، قالاعا تىرەلگەن بيىك جارىنا تۇرا قالساڭ — كوكجاسىل جىبەككە مالىنعان ارۋداي ادەمى، اسپانمەن تىلدەسكەن اعاشتاردىڭ قۇشاعىندا تۇرعان قالاعا كوزىڭ تۇسەدى. تابان استىنان قايناپ اققان " قوشقاراتانىڭ" بۇلاعى بار كوشەنى جۇلگەلەپ، ءمولدىر سۋىمەن جەمىس باقشالارىن ارالاپ ءوتىپ جاتىر. جاسىل اعاشتىڭ ورتاسىنان كەۋدەسىن كوككە كوتەرگەن زاۆودتاردىڭ ترۋبالارى بولاشاعى ۇلكەن ءىرى قالانىڭ ساۋلەتىن بەرىپ تۇر.
قالادان باستالىپ ۇشتاسقان جاسىل ءتۇستى باقشالى باۋ بىرىنە-بىرى ۇلاسىپ، كولحوز دالاسىمەن شەكتەسىپ، ۇلان بايتاق ماقتا پلانتاسياسىنا جالعاسىپ كەتەدى. كۇنى كەشە تاس توسەلگەن كوشەلەر بۇگىن اسفالتپەن اسەمدەلگەلى جاتىر. قالانىڭ ورتالىق پاركتەرى سۇلۋ سىمباتىمەن وزىنە تارتادى.
مىنە، وسىنداي وسكەلەڭ قالانىڭ ازعانتاي دا بولسا كەمشىلىگى كوزگە تۇسسە، ايتقىڭ كەلىپ، تاماعىڭ جىبىرلاپ قويا بەرەتىندىگى داۋسىز. اسىرەسە قالا باستىقتارىنا باتىل - باتىل سىن ايتقىڭ كەلەدى.
باسقاسىن قويىپ تۇركىستان كوشەسىندەگى كولدى الايىق. بۇل — ورتاسىندا ارالى، وعان باراتىن كوپىرى، سايرانداساڭ قايىعى، تۇسسەڭ تازا سۋى بار، سالقىن كەش، ىستىق كۇندە دەمالاتىن كول ەكەن. اسىرەسە بالالاردىڭ باسى كوبىرەك قوسىلاتىن، كۇن اپتابىن سۋمەن شايىپ وتكىزىپ سالاتىن، مادەنيەتتى ورىن بولعان ەكەن.
ءبىراق، مۇنىڭ ءبارى ەسكىرگەن، ءىزى عانا بار. مۇمكىن بۇل جاعدايدى قالا باستىقتارى بىلمەيتىن دە، بارىپ جۇرۋگە قولى تيمەيتىن دە شىعار. دەگەنمەن جۇزدەگەن ءجاسوسپىرىمنىڭ شومىلىپ جاتقان كولىنە ارناپ بارىپ، كوڭىل بولسە ارتىقتىعى دا بولماس ەدى.
كولدىڭ قازىرگى سيقى ناشار. سۋى كونەرىپ، كونەرگەن سۋى كوگەرىپ، قايىزعاق، وڭەزە باسىپتى. جاندى سۋ قوسىلىپ، ەدى سۋىن تارتاتىن وڭەش تاعى كورىنبەيدى. كىر ۇستىنە كىر قوسىلىپ، قويمالجىڭ تارتىپ جاتىر. كولەمى كەمىپ، كۇن سايىن سەمىپ بارا جاتقان بەلگى بار بەتىندە.
ءبىراق، ونىسىنا قاراماستان ۇلكەن دە، كىشى دە ءتۇسىپ جاتىر. اسىرەسە، بالالار توبى تاڭ اتقاننان كۇن باتقانشا كىرلى كوبىگىن جۇتىپ، ىشىندە جۇرگەنى...
ءقازىر بۇل كولدىڭ باسىندا ءۇش قايىققا ءبىر كاسسير بيلەت ساتىپ، ءبىر كىسى سول ءۇش قايىقتىڭ ارناۋلى كۇزەتىندە، ەندى ءبىرى اعاشتارىنىڭ ساۋلىعىن ساقتاۋ قىزمەتىندە ءجۇر. الاقانداي الاندى وسى ۇشەۋى بيلەسە دە، "قويشى كەپ بولسا، قوي ارام ولەدىنىڭ" كوبى بار سياقتى. ءبىر كەزدە بولعان ەكى بۋدكانىڭ قاڭىرايعان توبەسى مەن اڭىرايعان كوبەسى قالىپتى. ءبىرى قيقايىپ شىعىسقا، ءبىرى قايقايىپ باتىسقا قاراپ تۇر.
تەمىر كوپىردىڭ جاقتاۋى كەتىلىپ، تابانى تەسىلىپ قالىپتى. باسىپ قالساڭ باقىرادى، اياعىڭدى الساڭ ىڭىرسىپ جىلايدى. ىعىر بولعان سەكىلدى، ارقاسى قايقاڭ قاعادى.
بۇل كولگە تۇسپەيتىن، شومىلىپ شىقپايتىندار جوق سياقتى. توپ-توبىمەن قاز دا ساڭعىپ ءجۇر، يت تە اۋىز ءتيىپ، تاستاندى دا گۇمپىلدەپ ءتۇسىپ جاتىر. ايتەۋىر ءبارى بار.
سوندىقتان دا، قالا باستىقتارى، كوزدەي كولدىڭ كولدەي ارىزى بار. تىڭداي بەرىڭىز، ايتىپ بەرەيىك:
بىرىنشىدەن، وسى كولمەن ءسىزدىڭ تانىسقانىڭىز جون بولار. ەكىنشىدەن، كولدىڭ جاتىپ قالعان ءولى سۋىن ايداتىپ، جاندى سۋىن كوبەيتىڭىز. كول مادەنيەتتى تۇرگە تۇسەتىن بولسىن. بۇل قالپىڭدا قالا بەرسە، قولايسىز جاعدايعا ۇشىراتاتىنى ءسوزسىز.
سىزدەن تاعى ءبىر تىلەگىمىز، ارتىق ايتساق كەشىرىڭىز، كەم ايتىلسا جەتىستىرىڭىز. قالانىڭ جاقسىلىعى مەن كەمشىلىگىنە ورتاق، ءورى جاۋاپ بەرەتىندەردىڭ ءبىرى بولعاندىقتان اتىڭىزدى كوبىرەك اتاعانىمىزدى ايىپقا بۇيىرماسسىز.
كەرەك دەپ تاپساڭىز ساعاتىنا 5 سوم الىپ، ءۇش قايىقتى قاتارىنان جۇرگىزىپ وتىرعان ءتيىستى بولىمدەرىڭىزدىڭ باسشىلارىن تاپتىرىپ الارسىز. كولدىڭ باسىندا زىڭگىتتەي ءۇش كىسى بوسقا وتىر، تەك ايلىق الىپ تاماعىن ءىشىپ، ۇيقىعا جاتادى.
مۇمكىن سولاردى جۇمسارسىز. ويتكەنى كول باسىندا ولاردىڭ بىرەۋىنەن دە ارتىلاتىن جۇمىس جوق. زەرىگەتىن دە، ءتىپتى ەرىگەتىن دە بولار، ولار كەيدە:
كولىمىز بارا-بارا توزىپ كەتتى،
قۇرت-قۇمىرسقا كۇن ساناپ قوزىپ كەتتى.
باستىقتاردى كورمەدىك بيىل جازداي،
بىزدەن نەگە ويپىر - اۋ بەزىپ كەتتى! —
دەسىپ ولەڭدەتىپ تە جىبەرەدى ەكەن.
كولدىڭ ارىزىنا ساي قولدانعان شاراڭىزدى مۇمكىن تاعى بىردە ادەيى ارناپ كەرەرمىز. تازا سۋلى كولگە شومىلا بارىپ، مادەنيەتى ارالداعى جاڭا بۋدكالاردان سالقىن سۋسىن ءىشىپ الىپ، قايىققا ءتۇسىپ، سەرۋەن جاساپ جۇرگەندە كەزدەسەرمىز، قوش!
You Might Also Like
-
توقسان ءتۇرلى ارىزدىڭ توقايلاساتىن جەرىنىڭ ءبىرى قالالىق سوۆەت. بىرەۋ: "ءۇيىم بار دا، تار" دەپ كەلەدى، ەندى بىرەۋ: "ءۇيىم جوقتا، بالا-شاعام كوپ!" دەپ كەلەدى. ايتەۋىر، شىم-شىتىرىق بۇ...
