InfoHub Logo

كۇننىڭ نۇرى الاتاۋدان بەرى كوزىن سالعاندا، سۇلۋ تابيعاتتى، كورىكتى اسەم قالانىڭ ادەتتى قيمىلى باستالدى. كوشە-كوشەمەن قاپتاپ ءجۇرىپ جاتقان حالىق، ونىڭ ىشىندە جۋان پورتفەلدى سوۆەت قىزمەتكەرلەرى دە بار، سوسياليزم ەلىنىڭ باقىتتى بوبەكتەرى، ءومىردىڭ، ءبىلىمىنىڭ بيىك شىڭىنا قول سوزعان، وقۋشى، ستۋدەنتتەر دە بار، جاس ۇلاندار دا بار. ايتەۋىر قالا تىرشىلىگى، قالا ءومىرى ءتىپتى كوركەم، ءتىپتى اسەرلى.

زىرقىراپ دامىل تاپپاي ءجۇرىپ جاتقان ماشينالار كوز سۇرىندىرەدى. ولار ءبىرىنىڭ ارتىنان ءبىرى قاتارلاسىپ تىزبەكتەلىپ وتەدى. كەيدە كوشەنىڭ بۇرىشىنا توپتالىپ، ءيىرىلىپ تە قالادى، بۇل كەزدە ءتارتىپتى ميليسيا ءوزىنىڭ شەبەر قولىنىڭ قيمىلىمەن بۇل ماشينالاردى بىر-بىرلەپ وتكىزىپ جاتادى. قالا ءومىرى ءتىپتى قىزىق، ءتىپتى اسەرلى.

وسىنداي ادەمى، ءساندى ومىرمەن ارالاسىپ ەكى دوس تا اسفالتتى كوشەمەن قالانىڭ قىزىعىنا قاراي ءجۇردى. ەكەۋىنىڭ دە كوڭىلدەرى كوتەرىڭكى، اجارلارى ادەمى. الدەنەنى ءسوز قىلعان ادامدارشا بۇلار ءبىر بىرىنە باس يزەسىپ قويادى، كەي كەزدەردە ساقىلداپ كۇلگەن داۋىستارى دا شىعادى. مۇنىڭ ءبىرى ستۋدەنتكا دينا، ەكىنشىسى ستۋدەنت اسقار ەدى.

جان-جاقتارىنا كوز سالىپ، ءومىر اسەرىنە شاتتانىپ كەلە جاتقان ەكى جاس، كەنەت كوشەنىڭ وڭ جاعىنا بۇرىلدى، ىلگەرى قاراپ ءبىراز جۇرە ءتۇسىپ، كىلت توقتاي قالدى.

— سۋسىن ىشە كەتەلىك، — دەدى اسقار.

— ماقۇل،— دەدى دينا.

سۋسىن ساتىپ تۇرعان ايەلگە ءبىر بۋتىلكا ليموناد زاكاز ەتتى دە، اسقار قولىنداعى ساعاتىنا قارادى. ساعات توعىز. ءالى ۋاقىت بار ەكەن دەدى ول ىشىنەن.

— ساعات نەشە دەيسىڭ؟

— توعىز.

— ەندەشە ءبىزدىڭ ەكزامەنگە كىرۋىمىزگە ءالى ءبىر جارىم ساعات ۋاقىت بار ەكەن.

— ءيا سولاي.

— بۇگىن ەڭ اقىرعى ساباقتان ەكزامەن بەرەمىز، بۇل اقىرعى سىن، بۇل سىننان دا مۇدىرمەي وتەمىن عوي دەيمىن،— دەدى دينا كۇلىمسىرەپ.

— قاي ساباقتان؟

— قازاق تىلىنەن.

— دينا، سەن قازاق ءتىلىن جاقسى بىلەسىڭ، سوندىقتان بۇل ساباقتى دا وتليچنوعا تاپسىراسىڭ عوي،— دەدى اسقار.

— ارينە، سەن بارلىق ساباعىڭدى وتليچنوعا تاپسىرعاندا، مەن نەگە كەيىن قالايىن. كەيبىرەۋلەر قازاق ءتىلى قيىن ەكەن دەيدى، ۇيرەنگەن ادامعا تۇك قيىندىعى جوق. مەنىمەن بىرگە وقيتىن ورىس جولداستاردىڭ كوپشىلىگى مەن سەكىلدى قازاق ءتىلىن ءبىلىپ قالدى،— دەدى دينا.

كۇن دە نۇرىن توگىپ، جازدىڭ كۇنىندەي ماۋجىراپ تۇردى. كوشەلەردە قار دا ەري باستادى، ەكى دوس سۋسىندارىن ءىشىپ بولىپ، ىلگەرى قاراي ءجۇردى. ادەمى، سۇلۋ كۇننىڭ وتتى نۇرى ەكى جاستى مەكتەپتەرىنە دەيىن اپارىپ سالدى...

* * *

— ءتىپتى قۋانىش، بۇل مەنىڭ ومىرىمدەگى قۋانىشتارىمنىڭ ەڭ ءبىر ەلەۋلىسى بولدى،— دەدى دينا لەنين تومدارىن اقتارىپ وتىرىپ.

— راس، بۇدان ارتىق قۋانىش بولا بەرمەس، وتليچنيكتەر تىزىمىنەن سەنىڭ اتىڭدى كورگەندە مەن دە قۋاندىم. ءبىزدىڭ دوستىق جاي عانا دوستىق ەمەس، لەنين دوستىعى. سوندىقتان ءبىز لەنين دوستىعىنا كىر كەلمەستەي ءمىنسىز بولۋىمىز كەرەك، ءبىز ءوز ىسىمىزگە تاباندى، بەرىك بولۋىمىز كەرەك. وتكەن زاماندا، سۇم پاتشا زامانىندا سەنى «حاحلۋشكا»، مەنى «كيرگيز» دەپ قورلايتىن ەدى. ءبىزدىڭ ەكى ۇلتتىڭ اراسىنا وت سالاتىن ەدى، بىر-بىرىنە قارسى قوياتىن ەدى. ەندى مىنە، قانداي، ونىڭ ءبىرى دە جوق، ءومىر دە، تۇرمىس تا قىزىق،—دەدى شاتتانعان تۇرمەن اسقار ديناعا قاراپ.

— راس، نەتكەن تاماشا ءومىر، نەتكەن دوستىق، بۇل دوستىق ءبىز ەكەۋىمىزدىڭ عانا دوستىعىمىز ەمەس. بۇكىل سوۆەت ەلىندەگى ۇلتتار دوستىعى وسىنداي. راحمەت، ۇلى لەنينگە،— دەدى دينا ماساتتانىپ.

ءبىراق ءبىز ۇمىتىپ كەتپەۋىمىز كەرەك، ءالى دە ۇلت اراسىنا وت جاعاتىن، پارتيا جولىنا قايشى كەلەتىن ۇلتشىلداردىڭ قالدىقتارى بار ەمەس پە؟

— ارينە بار. ولار كۇللى اسەم ءومىردىڭ شەشەك اتقان بالعىن گ ۇلىنىڭ دانىنە تۇسەتىن قۇرت سياقتى... ءبىزدىڭ پارتيا ولارمەن سوندىقتان دا قاتتى كۇرەسەدى،— دەدى دينا،— ءبىز ەشقاشان لەنين ساياساتىن بۇرمالاۋعا جول بەرمەيمىز، ءبىزدىڭ ۇلتتار دوستىعى ماڭگىلىك دوستىق. ول لەنين دوستىعى. باقىتتى گۇلدى ەل، ماڭگىلىك دوس سوۆەت ۇلتتارى بىرلەسە وتىرىپ العا باسادى. ونىڭ جاستارى تۋىسقاندىق، تاتۋلىقپەن شالقىپ وسەدى،— دەدى دينا العاشقى ءسوزىن قايتا قايتالاپ.

التىندى كۇن، بالعىن ءومىر، راحات شات تۇرمىس ەكى جاستى قۇشاعىنا الدى. ەكى دوس، ەكى ۇلتتىڭ باقىتتى جاستارى قول ۇستاسىپ بيلەپ كەتتى.

---