مەنىڭ قاتەلەرىم تۋرالى
وسى جىلى 3-اۆگۋستە شىققان 150 نومەرلى «سوۆەتسكايا ستەپ» گازەتى مەن «ەڭبەكشى قازاقتىڭ» سول جۇلدىزداعى نومەرىندە جۇسىپبەك ۇلىنىڭ «ساكەن مەن ساكەنشىلدىك» دەگەن ماقالاسى شىقتى. ءبىزدىڭ بۇرىنعى-سوڭعى قاتەلەرىمىز بەن اداسقاندارىمىزدىڭ جالپى تۇرلەرىن ءسوز قىلىپ، تەرىپ جاتۋدىڭ قاجەتى شامالى. سوندىقتان تۇپ-تۋرا: 1) جىك تارتىسىنا قالاي قاتىناستىم، 2) وسى قاتەلەرىمىزدەن نە تاپتىق 3) سول وتكەن قاتەلەرگە كازىر قالاي قارايمىن دەپ تۇگەل ايتىپ كورەيىن.
1917 جىلى ۋاقىتشا ۇكىمەتپەن، الاشوردامەن تارتىسىپ، ول جۇمىستان از ۋاقىت قول ءۇزىپ (كولچاكتىڭ اباقتىسىندا بولعاندىقتان)، 1920 جىلى ورىنبوردا بولعان جالپى قازاق سوۆەتىندە الاشوردا باستىقتارىنىڭ سەزگە قاتىناسۋىنا قارسى توپتاسقان جىكتە بولدىم. ويتكەنى بوكەيحان ۇلى، بايتۇرسىن ۇلى جانە باسقا الاشورداشىلار سەزگە دەلەگات بولىپ كەلىپتى. بۇلارعا قارسى تۇرعان جىك اۋەلىندە بىلاي قۇرىلدى: جانگەلدين، دوس ۇلى، المان ۇلى، كۋلاكوۆ، قالاشنيكوۆ (ورىستار) مەن، ءشارىپ ۇلى، جۇسىپبەك ۇلى، ەلەستاپ ۇلى جانە باسقالارىمىز قازاقستان اسكەري كوميسسارىنىڭ ورىنباسارى ج.جانگەلدى ۇلىنىڭ باسقارۋىمەن الاشورداشىلاردى باستى ورىندارعا جولاتپاۋ كەرەك، قارسى تۇرۋىمىز كەرەك دەگەن ماسەلەنى تالقىعا سالدىق. جيناعانداردىڭ ءبارى دە الاشورداعا قاتتى قارسى ەكەندىكتەرىن ءبىلدىردى. قارسى شىعىپ تارتىسۋ ءۇشىن سەزدە سويلەۋگە ءۇش جولداستى بەلگىلەدىك. ولار — قالاشنيكوۆ، ءادىل ۇلى جانە ەلەستاپ ۇلى ەدى. ەرتەڭىنە ۋاعدا بويىنشا وسى ءۇش جولداس سەزدە الاشقا قارسى شىعىپ ءسوز سويلەدى. ءبىراق داۋىسقا قويىلعان جەردە ءبىز ازشىلىقتا قالدىق، بۇكتەلىپ قالدىق. پارتيا بيۋروسى ەكى جاققا بىردەي اران جاتىق بولدى. سونان سوڭ بايتۇرسىنۇلىن وقۋ كوميسسارى قىلىپ، اقاي ۇلى مەن سارسەنۇلدارىن كازاتكومگە مۇشە قىلىپ سايلادى. ال ەندى بىزدەردىڭ اشىق قارسى تۇرۋىمىزعا شەيىن الاشتى جاقتايتىندار قازاقستان ۇكىمەتىنە ەڭ بەدەلدى باستىققا لايىق ادام بايتۇرسىن ۇلى دەپ جۇرەتىن ەدى.
مۇنىڭ ارتىنان دا تالاس بىتكەن جوق. ءىشىنارا تارتىس بولىپ جاتتى. ونداعى ماقسات الاشورداشىلاردى باسقارۋ ورىندارىنان ايداۋ. سەبەبى، بۇلار ءىس باسىنا ءمىنىپ الىپ، وزدەرىنىڭ بۇرىنعى الاشورداشىل جولدارىن جۇرگىزىپ وتىردى. ولارمەن قوسا الاش ىقپالىندا جۇرگەن جولداستاردى دا قۋماق ەدىك. ءبىز وسىلاي ايلادىق.
وسىنىڭ اياعى باردى دا، 1922 جىلى ۇلكەن جىككە، قاتتى تارتىسقا سوقتى. 3 جالپى قازاق سەزىندە ۇسكە شىعىپ، ولكەلىك قىزمەتتە جۇرگەندەردىڭ وڭشىل يا ۇلتشىل دەگەندەرىن قىزمەتتەن اۋىستىردىق. ورىندارىنا جاڭا كىسىلەر قويىلدى. بۇل جاڭا قويىلعاندار ءبىزدىڭ ويىمىزشا پارتيا جولىندا دۇرىس جۇرگەندەر ەدى.
وسى رەتتە باستى قىزمەتكە قويىلعانداردىڭ ىشىندە مەن (سوۆناركوم باسى)، اتانياز ۇلى (زاڭ كوميسسارى)، نۇرماق ۇلى (جوعارعى سوت)، سادۋاقاس ۇلى جانايدار (كازاتكوم حاتشىسى)، زالي ۇلى (وقۋ كوميسسارى)، تەمىرالى ۇلى (جەر-سۋ كوميسسارى) جانە باسقالار بار ەدى.
سەزدى دە، سەزدەگى بارلىق ىستەردى دە قازاقستان ولكەلىك كوميتەت بيۋروسىنىڭ حاتشىلارى كوراستوليەۆ پەن اسىلبەك ۇلى جانە بيۋرو مۇشەلەرى مەندەش ۇلى پەن ۆاينشتەيندەر باسقاردى.
ءبىزدى جوعارىدا ايتىلعان ورىندارعا قويعاندا وڭشىل-ۇلتشىلدار دەپ مىرزاعالي ۇلى، كەنجە ۇلى جانە سماعۇل سادۋاقاسۇلدارىن باستى قىزمەتتەن تۇسىرگەن دە جوعارىداعى تورتەۋى بولدى. قازاق جاعىنداعى جىكتى العاشقىدا ۇيىمداستىرىپ، ماڭايلارىنا جيناپ باسقارعان مەندەش ۇلى مەن اسىلبەك ۇلى بولدى. مەنى دە وزدەرىنە تارتتى. ۇيىمداستىرۋ ماسەلەلەرى ۇيدە شەشىلەتىن بولدى. مەن العاشقىدا شىن ادال نيەتىممەن سوۆناركومعا باستىق بولۋدان قاشتىم. ءبىراق مەنى ءارى ايتىپ، بەرى ايتىپ كوندىردى. مۇنى كوراستوليەۆ، اسىلبەكۇلدارى مەن ورىنبور گۋبەرنەلىك باقىلاۋ كوميسسياسىنىڭ باستىعى كونيەۆ جولداستار ۇمىتپاۋعا ءتيىستى. وسىلاي بولعانسىن، مەنىڭ قاشقانىما قاراماستان مەنى سوۆناركومعا باستىق قىلىپ سايلادى.
مۇنى ايتىپ وتىرعانىم — مەن ەش ۋاقىتتا سول جىكتەردە قارا باسىمنىڭ مانسابى ءۇشىن جۇرگەنىم جوق. ماسەلەن، 1-جالپى قازاق سەزىندە مەنى قازاقستان اتقارۋ كوميتەتىنىڭ پرەزيديۋمىنە مۇشە قىلۋعا ۇسىنعاندا دا «مەنى سايلاماڭىزدار» دەپ قاشتىم. قاتتى قارسى بولدىم. اۋىزشا دا، قاعاز جۇزىندە دە ارىزدار بەردىم. 3-جالپى قازاق سەزىنەن بىلاي قاراي جىك تارتىسى بۇرىنعىسىنان ۇدەگەندەي بولدى. ءبىر جىلدان سوڭ ءبىز مەندەشۇلىنا، ونىڭ جاڭا قۇرىلعان جىگىنە جانە كوراستوليەۆكە قارسى كۇرەسە باستادىق. وندا ءبىز مەندەشۇلىن جاعىمتالشىل (كوتتاكى)، تاباندى پىكىرى جوق بايلاۋسىز جانە «سولاقاي» دەپ، كوراستوليەۆتى وتارشىلىققا ىمىراشىلدىق قىلادى (وتارشىلىقپەن جوندەپ كۇرەسپەيدى) دەپ ايىپتادىق. وسىدان باستاپ 1924 جىلى سوۆناركوم باسىنان اۋىسقانىما شەيىن، ءوزىمنىڭ وسى كەزدەگى وتىرعان ورنىما قاراي مەن بەلگىلى ءبىر جىكتىڭ باسى بولىپ سىنالدىم. ال ەندى مەندەش ۇلى مەن كوراستوليەۆتارعا قارسى نۇرماق ۇلى، اسىلبەك ۇلى، دوس ۇلى، جانايدار سادۋاقاسۇلدارى دا كۇرەستى. ارتىنان وسى توپقا ورىنباي ۇلى، توقجىگىت ۇلى، توقتىباي ۇلى كارىم جانە باسقالار قوسىلدى.
ارينە، مەندەشۇلىنا قارسى كۇرەسىپ جۇرگەنىمىزدە ءبىز كىمدە-كىم ءبىزدىڭ «جولىمىزعا» تاياۋ جۇرسە، سونداي جولداستاردى تاۋىرىرەك جاۋاپتى ورىندارعا ۇسىنۋعا تىرىستىق.
ال مەندەش ۇلىنىڭ جىگىڭدە جۇرگەن جولداستاردىڭ ىشىنەن تازا كوممۋنيست دەگەندەرىن ىسكە تارتۋعا ۇمتىلدىق (ابدراحمان ۇلى، يسا ۇلى، يلماعامبەت ۇلى، جانىش ۇلى سەكىلدىلەردى).
1925 جىلى سوۆناركوم باسىنان كەتتىم. قازاقستانعا سىرداريا، جەتىسۋ وبلىستارى قوسىلىپ، ولكەلىك پارتيا كوميتەتىنە قوجان ۇلى حاتشى بولىپ، سماعۇل سادۋاقاس ۇلى بيۋرودا ەكىنىڭ ءبىرى بولعاننان كەيىن (وقۋ كوميسسارى جانە «ەڭبەكشى قازاقتىڭ» رەداكتورى بولدى عوي) ماعان دا، بۇرىنعى مەن سەكىلدەنىپ بايشىل، ۇلتشىلدىققا قارسى ارپالىسىپ كەلگەندەرگە دە قازاقستاندا قىزمەت ىستەۋ قيىن بولارىن سەزدىم. قىزىلوردادا بولعان 5-سەزد قوجان ۇلى مەن سادۋاقاسۇلدارىنىڭ ۇستەم باسشىلىعىمەن ءوتتى. ماعان وسى سەزد ۇلتشىلداردىڭ ۇلكەن مەرەكەگە باتقان كەزى بولىپ كورىندى. سەزد اشىلعان تەاتر ۇيىنە كوتەرىلگەن تۋلاردىڭ ىشىندە الاش ۇرانى جازىلعان الاشوردانىڭ جاسىل تۋى قوسا كوتەرىلگەن بولىپ شىقتى. ءتىپتى «اقمەشىتتى» قىزىلوردا اتاندىرعاننىڭ ءوزىن الاشقا نيەتتىلەر وزدەرىنشە جورىپ، وزدەرىنشە ءتۇيسىندى. سەزدىڭ ەرتەڭىندە پارتيادا جوق بىرەۋ ەكى قۇلاعى ەزۋىندە قۋانعان تۇرمەن ماعان «ايتەۋىر اياقتاپ كەلگەندە ءبىزدىڭ كوزدەگەنىمىز بولدى... سەزدە جەلبىرەپ ۇلت جالاۋى كوتەرىلدى، استاناعا ءبىزدىڭ تىلەگىمىزگە تۋرالاپ «وردا» دەگەن ات قويىلدى. وعان «قىزىل» دەگەن ءسوز كىرگەنىمەن ءبىزدىڭ قازاقتا «قىزىل» دەگەن ءسوزدىڭ كەلىپ-كەتەرى جوق... سەزد «بەتتى اۋىلعا بۇر» — دەگەن ۇرانمەن ءوتتى. ونى بۇرىن ءبىز دە ايتقانبىز... دەپ تاعى باسقا سول سەكىلدىلەردى ايتتى.
بۇرىن ءبىز بايشىل، ۇلتشىلسىڭ دەگەنىمىز ءۇشىن ءبىزدى ىشتەرىنەن اتارعا وعى بولماي جۇرگەندەر تاپ وسى قارساڭدا ەرەۋلەپ كەتتى. بىزدەرگە قىر كورسەتىپ، ىلىك ىزدەپ جۇرەتىن بولدى.
سەزدىڭ ەرتەڭىندە-اق قاراتىلەۋ ۇلى كەزدەسىپ، بىرنەشە بوتەن ادامداردىڭ كوزىنشە (قاجىمۇقان جانە باسقالار) جانايداردى «ساياسي» تىلمەن قاراكەتتەپ كيىپ اكەتتى. سوندا قاراتىلەۋ ۇلىنىڭ ەمەۋرىنى كادىمگى «قىرام، جويام» دەگەن ءتارىزدى بىلەك كورسەتۋ بولدى. جانايداردان شىعىپ ماعان بايلانىستى. بۇرىنعىسىنان دا ەكىلەنىپ كەتتى. «ەندى جايلارىڭدى تابامىز» — دەدى.
سماعۇل سادۋاقاس ۇلى جاۋىنگەرلەنىپ «قازاق حالقى ەندى تاريحىنىڭ جاڭا بەتىن اشادى... بوس ايعايلاپ جۇرگەن قىزىل اۋىزداردىڭ قاراسى ءوشتى...» دەپ ماقالا جازدى. مۇستامباي ۇلى، كادەلەنكو، قۇشانباي ۇلى سەكىلدەردى ەرەۋلەپ ەسى شىعىپ، ەركىنسىپ «تەكە اتتاتىسىپ» جۇرەتىن بولدى.
5-سەزدەن كەيىن ماسكەۋگە XI سەزگە باردىم. سەزدەن سوڭ قازاقستانداعى جاعدايلاردان، ءوز جايىمنان ستالين، كۋيبىشيەۆ، مولوتوۆ جولداستارعا ارىز بەردىم. ستالين جولداسپەن اۋىزشا سويلەستىم. سويلەسكەندە بارلىق ءمان-جايدى ايتتىم. ۇلكەن ورىننان تۇسىرىلگەندەردىڭ وقۋعا سۇراناتىن ادەتى بار عوي. سول رەتپەن مەن دە كوماكادەمياعا وقۋعا كىرگىزىڭىز دەدىم. مەن وسى سوزدەردى ايتقان سوڭ ستالين جولداس «كوماكادەمياعا ورنالاستىرۋ وپ-وڭاي، ءبىراق قازاقستان ءحالى ءدال ءوزىڭ ايتقانداي بولسا، سىزدەردىڭ قازاقستاننان قاشۋلارىڭىز كەرەك ەمەس، قايتا قاتتى بەلسەنىپ ىستەۋلەرىڭ كەرەك. مەنىڭ ءماسليحاتىم وسى» دەدى.
ارينە جولداس ءستاليننىڭ ءتىلىن الدىم. بەرگەن اقىلى مەنى اجەپتاۋىر كوتەرىپ، الداندىرىپ تاستادى. نە جۇمىسقا جەگىلسەم دە ىستەن باس تارتپاۋعا بەلىمدى بايلاپ، قازاقستانعا كەلدىم. جولدا، وتاربادا كەلە جاتىپ «قارا جەر» دەيتىن پوەمامدى جازدىم.
ول پوەمادا كەڭەس ۇكىمەتىن ماي ايىندا ماساتىداي قۇلپىرعان جاسىل ءتۇستى دۇنيەنى قاق جارىپ كەلە جاتقان وتارباعا مىسالداپ، «قارا جەردىڭ» قىزىقتى كورىنىستەرىن وتاربا تەرەزەسىندە وتىرىپ جىرلاۋ سەكىلدىلەر جازىلعان ەدى. قازاقستانعا كەلىسىمەن پوەمامدى «ەڭبەكشى قازاق» رەداكتورى سماعۇلعا بەردىم. سماعۇل پوەمامدى الىپ، قالتاسىندا ەكى ايداي ساقتاپ، سوزبالاپ باسپاۋعا اينالدى. ارى-بەرىدەن سوڭ قالجىڭ-مازاققا اينالدىردى. پارتيانىڭ باقىلاۋ كوميسسياسىنا ارىز بەرەم دەپ دومبىتتىم. ازدان سوڭ «سوۆەتستان» اتتى پوەما جازدىم. مۇندا مەن كەڭەستەر وداعىن، كەڭەستەر وداعىنداعى ەسكى جالعاندى باسىپ، جانشىپ كوزدەگەن نىساناعا ات قويىپ كەلە جاتقان توڭكەرىس كۇيىن جىرلادىم.
توڭكەرىستى ىلگەرى قاراي سۇيرەپ كەلە جاتقان جۇيرىك وتاربانىڭ ىرعاعىنا تەڭەپ، ايداۋشىلارى (رۋزۋتاك — ورتالىق كوميتەت) قىراعى دەگەندەر جازىلعان ەدى.مۇنى اكەلىپ سماعۇلعا تاعى بەردىم. سماعۇل بۇرىنعىداي كۇلمەدى. ءبىراق «باسپايمىن» دەدى. پوەمامدى وزىمە قايتارماي الىپ قالدى (مۇنىڭ بارلىعىنا دا دالەلدى قاعازدار بار).
ال «قارا جەر» دەگەن العاشقى پوەمامدى زوردان، ءبۇلدىرىپ باسقان بولدى.
وسىلاي بولعان سوڭ جانە باسقارۋ قىزمەتتەردە سماعۇل سەكىلدىلەر وتىرعاندا مەن سەكىلدىلەردىڭ ساياسي الەۋمەت ىستەرىنە ارالاسۋعا مۇمكىن ەمەس ەكەنىنە كوزىم جەتتى. سوندىقتان ۋاقىتشا «قىزىل» تاقىرىپتى جازۋدان تيىلدىم. ەش نارسەگە ارالاسپايتىن تۇرمىسقا اينالدىم. مەنىڭ «اققۋدىڭ ايىرىلۋى» دەگەن جانە وسى سەكىلدى بىرنەشە شىعارمالارىم تاپ وسى كەزدە جازىلدى. ول كەزدە دە بيلەپ-توستەپ وتىرعان باتىرلاردان (سماعۇلداردان) بوتەن ويلاۋشىلار اشىق، شىن ءوز پىكىرلەرىن جازا المايتىن بولدى. ءسابيت مۇقان ۇلى سەكىلدى جازۋشىلار «ساسىق تورە مانساپقورلاردى» جامانداپ، ۇرسىپ، ساياساتتان اۋىلعا قاشتى. («اۋىلعا قايتتىم» دەگەنىن قارا). وسى ءبىزدى سىناپ وتىرعان جۇسىپبەكۇلدارى باسىپ بارا جاتقان ۇلتشىل جازۋشىلارعا قارسى جازعان ماقالاسىنا اشىق قول قويا الماي، «جىمىق» دەپ بۇركەنشىك اتپەن جىمىپ، بۇعىپ قانا جازدى. سونان قازاقستانعا گالوششەكين جەپ كەلىپ، ولكەلىك كوميتەتتەن قوجان ۇلى تۇسىرىلگەننەن كەيىن مەن ىسكە ارالاسپاي، سىرتتاپ جۇرۋدەن شىعىپ، شامام كەلگەنىنشە ىسكە قايتا ارالاسۋعا بايلاندىم.
جۋرنالدارعا جازىپ، كاسىپشىلەر وداعىنىڭ اعارتۋ بولىمىمەن بايلانىسىپ، سولاردىڭ تاپسىرعاندارىن ورىنداپ ءجۇردىم. قازاق كوممۋنيستەرىنىڭ ىشىندە شىن پارتيا جولىندا ءجۇر دەگەن ءتاتىم ۇلى قالي، يسا ۇلى وراز، قۇرامىس ۇلى ءىزمۇقان، بەك ۇلى ورىنبەك جانە وسى سەكىلدى جولداستارعا جاقىن جۇرۋگە كىرىستىم.
رەداكتور، وقۋ كوميسسارى سماعۇل بۇرىنعىسىنان تانبادى. ۇلتشىل جازۋشىلاردىڭ جازعاندارىن گازەت-جۋرنالدارعا قۇمارتىپ باساتىن، اقشانى سولارعا توگەتىن بولدى. بىزدەردىكىن باسپايتىن، باسسا دا زوردىڭ كۇنىنەن باساتىن بولدى. مەن ولكەلىك كوميتەتتىڭ بولىمىنە ارىز جازدىم. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ ورىنباسارى يساۇلىنا شاقتىم. سونىمەن ءتىپتى «الاش جازۋشىلارىمەن بىردەي كورسە دە ىرزا بولار ەدىم» دەدىم. يسا ۇلى مەنى كيسەليەۆ جولداسقا اپاردى. كيسەليەۆ گولوششەكين جولداسقا ايتام دەدى. ءبىراق ول كىسى سول كەزدە ءبىر جاققا ءجۇرىپ بارا جاتقاندىقتان بۇل قىلىقتار ءسوز بولماي قالا بەردى.
مۇنان كەيىن ءتۇرلى پلەنۋمدار، كونفەرەنسيا، سەزدەر كەلدى. ءدال وسى كەزدەردە گولوششەكينگە جولىعۋعا «ساكەن قارا باسىڭا بىردەمە ىزدەپ يا ورىن سۇراپ ءجۇر دەر» دەگەن وسەكتەن قاشتىم. جولىعىپ سويلەسە المادىم. ارتىنان سماعۇل ورالىپ، پارتيا جولىنا زياندىلىعىمەن ايگىلەندى. بۇل تۋرالى يسا ۇلى مەن نۇرماقۇلدارىنىڭ ماقالالارى شىقتى. مەن ءدال وسى كەزدە ساياسات تۋرالى سويلەسۋدەن بەزدىم. ءتىپتى كەيبىر جولداستارمەن جولىعىسۋدان قاشقاقتايتىن بولدىم.
جالعىز-اق ادەبيەت ماسەلەسىنە ارالاسقىم كەلدى. مۇنان دا ءبىر قادار شىقپادى. بۇل جولىمدا بىرتە-بىرتە مەنى سىرتقا شىعارىپ، ەش نارسەگە ارالاسپاي قالۋعا اينالدىردى. بۇل سارىۋايىمشىلدىققا (ۋپادوچنيچەستۆو) يكەمدەدى. ءبىزدىڭ قالاداعى بولسىن، دالاداعى بولسىن تۇرمىسىمىزدىڭ ءتۇرلى قايشىلىق، شالاعايلىق سەكىلدى بىزدەردىڭ كۇندەلىك تۇرمىسىمىزداعى كورىنىستەر، ونىڭ ۇستىنە پارتيامىزدىڭ باس جاعىنداعى كەيبىر قىڭىرلىقتار، اۋا جايىلۋلار — ءبارى شۋماقتالىپ مەنى دە قورشاعانداي بولىپ تومەن تارتتى. ءبىر ءتۇرلى ۋپادوچنيچەستۆو تۋعىزدى.
پارتيانىڭ باس جاعىنان قىڭىر مىنەزدەر تابىلىپ، سونى اشىپ، ول قىڭىر مىنەزگە تۇسكەندەر ءبىر كەزدە «ءبارىمىز سەنىپ اسپەتتەگەن كوسەمدەر بولعاندىعىن (كوسەمدەر بولعاندار ارينە قازاقستان كوسەمدەرى ەمەس) كورگەندە ماعان كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ جاۋلارى شوق-شوق دەپ ماساتتانىپ، كۇلىپ تۇرعان ءتارىزدى كورىندى. وسىلار مەنى ويعا سالدى، كوڭىلىمدى قوزعادى. ءبىر ءتۇرلى ۋپادوچنيچەستۆوعا سالدى.
ونىڭ ۇستىنە كەيبىر ول كەزدەگى ىستەرگە ىرزا ەمەس ادامداردىڭ قىڭقىلدارى قوسىلىپ سارىۋايىمعا يتەردى. مەنىڭ كەيبىر شىعارمالارىمدا پارتيا جولىنان قيعاش كەتكەن جەرلەر تاپ وسى كەزدىڭ ءىسى سەكىلدى جاعدايدىڭ جەمىسى ەدى.
مىنە قىسقاشا جىك تارتىستارىنىڭ «تاريحى»، جىكتەن كەيىنگى جايىم.
You Might Also Like
-
«كوشپەلى ءداۋىر»دەپ توڭكەرىستەن بەرگى، ەڭبەكشى تاپ اكىمشىلىگى ورناعاننان بەرگى ءداۋىردى ايتامىز. ەڭبەكشى تاپ پرولەتار اكىمشىلىگى ماڭگى تۇرۋدى ماقسات كورىپ ورناعان اكىمشىلىك ەمەس ەكەنى بەل...
-
ءبىرازدان بەرى قازاق ادەبيەتىن، اسىرەسە، قازاقتىڭ حالىق ادەبيەتىن جيناۋشىلار كوبەيە باستادى. قازاق ەلى جاڭا تۇرمىس داۋىرىنە اياق باسىپ، مەكتەپ، مەدرەسەلەرى كوبەيىپ، تارتىپكە قويىلا باستاعاننان بەرى، ...
