ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلىنىڭ «ءبىزدىڭ ماقساتىمىز» ماقالاسىنا تالداۋ
وتكەن عاسىردىڭ باسى قازاق حالقى ءۇشىن ماڭىزدى جانە سونىمەن قاتار اسا قاتال كەزەڭ بولعانى بەلگىلى. ويتكەنى اۋماقتىق تۇتاستىقتى جوعالتۋ عانا ەمەس، ۇلت رەتىندە دە، حالىق رەتىندە دە جويىلىپ كەتۋ ءقاۋپى بولدى. وسى ءقاۋىپ حالىقتى پاتشا ۇكىمەتى مەن ونىڭ وتارشىلدىق ساياساتىنا قارسى قيان-كەسكى كۇرەسكە الىپ كەلدى. وسىناۋ ىزعارلى كەزەڭدە جارق ەتكەن جاسىنداي قازاق دالاسىنىڭ اردا ازاماتتارى بوي كوتەرىپ، حالىقتى ۇلتتىق ءبىرتۇتاس مەملەكەت قۇرۋ ءۇشىن بىرىگۋگە شاقىردى. ولار تاۋەلسىز مەملەكەتتى قايتا قۇرۋ يدەياسىمەن جانە ويىمەن ءومىر سۇرگەن ادامدار بولدى.
سول سىندارلى ساتتەگى ساپ تۇزەگەن قازاق زيالىلارىنىڭ وسىنداي جارقىن وكىلدەرىنىڭ ءبىرى –پاتشانىڭ قاتىگەز ساياساتىنان تايىنباعان باتىلدىعىمەن حالقىنىڭ ىستىق ىقىلاسى مەن قۇرمەتىنە بولەنگەن ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى ەدى. ءوز حالقى ءۇشىن قىرۋار جۇمىس اتقارعان جانە كوپ نارسەنى ۇلگەرمەي كەتكەن ۇلى تۇلعا قازاقستاننىڭ قازىرگى ۇرپاعى ءۇشىن اقىن جانە جازۋشى رەتىندە عانا ەمەس، الاش وردانىڭ ساياسي قايراتكەرى رەتىندە دە سان قىرلى تۇلعاسىمەن كۇن سايىن اشىلىپ كەلەدى.
ءوز حالقىنىڭ تاعدىرىنا جانى اۋىرعان پاتريوتى ءارى زامانىنىڭ وزىق ويلى تۇلعاسى بولعاندىعىنىڭ ايعاعى رەتىندە قايراتكەردىڭ ەڭبەكتەرىن اتاۋعا بولادى. «ۇلفات» تاتار باسىلىمىنا قوسىمشا رەتىندە شىعارعان «سەركە» گازەتىنىڭ بەتتەرىندە «ارعىن» دەگەن بۇركەنشىك اتپەن العاشقى ۇندەۋحاتتارىن جازعان. بار-جوعى ەكى نومەرى شىعىپ ۇلگەرگەن «سەركە» گازەتىندە جاريالانعان «ءبىزدىڭ ماقساتىمىز» اتتى ماقالاسى ۇلكەن تولقىنىس تۋدىرعانى سونشالىق، پاتشانىڭ ارنايى كۇزەتى باسپاعا كەلىپ، بۇكىل تارالىمى تاركىلەنىپ، اۆتورىەرەكشە باقىلاۋعا الىنادى. پاتشا بيلىگىنىڭنازارىن وسىنشا اۋدارعان ماقالادا نە ايتىلعان ەكەن؟
ماقالاسىن قازاقتاردىڭ ەشقانداي قۇقىعى جوقتىعى ىزا مەن كەك تۋدىراتىنىنان باستاپ، ارى قاراي حالىقتىڭ شەنەۋنىكتەر، ۋريادنيكتەر، قاراۋىلدار تاراپىنان قورلىق كورەتىنىن، كەدەي قازاقتاردىڭ مال-مۇلكىن تارتىپ الاتىنىن، ءتىپتى ويىنا نە كەلسە، سونى جاسايتىنىن، بۇل ىستەرى ءۇشىن ولارعا ەشقانداي جازا قولدانىلمايتىنىن اشىنا جەتكىزگەن. شۇرايلى قونىستاردىڭ رەسەيدىڭ ىشكى جاعىنان شاراسىز قونىس اۋدارىلعان مۇجىقتارعا بەرىلىپ، جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ قۇنارسىز جەرلەرگە ىعىستىرىلىپ، ءوز جەرىندە قۇقىقسىز باسىنۋشىلىققا ۇشىراعانىنا قىنجىلادى. سونداي-اق حالىقتىڭ وزىنەن جينالعان الىم-سالىقتىڭ ورنىمەن جۇمسالماي، قاجەتسىز دۇنيەگە قۇرتىلاتىنىن باسا كورسەتكەن. حالقىنا جان-تانىمەن بەرىلگەن باتىرلاردىڭ قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراپ، اتىلىپ-اسىلعانى، مىڭداعان جاننىڭ تار قاپاستا جاتقانىن، مەملەكەتتىك دۋماداعى حالىق وكىلىنىڭ الىنىپ تاستالعانى دا قوزعالعان. بۇلارعا قوسا، ماقالادا بيلىكتىڭ ءدىن ماسەلەسىنە جانە ادەت-عۇرىپقا دا ارالاسىپ، مۇسىلمان كىتاپتارىنا تىيىم سالىنعانى تۋرالى ايتىلادى. بۇل فاكتىلەر قارقارالى پەتيسياسىنان الىنعان بولاتىن. اڭگىمە تۇتقىندالعان عابدوللا يسابەكوۆتىڭ كىتاپتارى تۋرالى ەدى.
ماقالادا سول كەزدەگى حالىقتىڭ جاعدايى باياندالعانداي كورىنگەنىمەن ونداعى ءاربىر ءسوزدىڭ استارىندا ۇلكەن ساياسي ءمان جاتىر. ۇلت جاناشىرى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ بۇراتانا حالىقتارعا قاتىستى وتارشىلدىق ساياساتىن اشكەرەلەپ، كورسەتىپ وتىرعان زورلىق-زومبىلىعىن قورىقپاي سىناعان. قىلىشىنان قان تامعان قاھارلى ورىس يمپەرياسىنىڭ پاتشاعا قارسى ءسوز ايتۋعا كەز كەلگەننىڭ باتىلى جەتپەس زامانىندا وسىنداي شىندىقتى شىرقىراتا جەتكىزگەن ماقالا جازۋ ۇلكەن ەرلىك ەكەنى انىق. ۇلتىنىڭ جوعىن جوقتاپ، حالىقتى بىرلىككە، ەلدىككە شاقىرىپ، سول جولدا جان اياماي ەڭبەك ەتكەن ەسىل ەردىڭ ەسىمىن ەلى دە ارداقتاپ وتەرى حاق.
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا 1 كۋرس جۋانقان ايتولقىن
You Might Also Like
-
قازاقتىڭ ماڭدايىنا بىتكەن جارىق جۇلدىزى، ءومىرىنىڭ قىسقا عانا مەرزىمىندە ارتىنا وشپەس مۇرا قالدىرعان – شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ تۋعانىنا بيىل مىنەكەي 185 جىل تولىپ وتىر.
-
تەرەڭدە جاتقان ءتول تاريحىمىزدى قانشا اقتارىپ جاتساق تا، تەڭىز تۇبىندە تاپجىلماي جاتقان باعالى تاستاي، تامىرى كەڭگە جايىلىپ، تانىس بولماعان دۇنيەگە تاعى كەزىگەمىز. تاري...
