موعولستان (14 عاسىردىڭ ورتاسى – 16 عاسىردىڭ باسى)
موعولستان (14 عاسىردىڭ ورتاسى – 16 عاسىردىڭ باسى)
كونسپەكت
14 عاسىردىڭ ورتاسىندا شاعاتاي ۇلىسى ىدىراپ، شىعىس بولىگىندە موعولستان مەملەكەتى قۇرىلدى. موعولستاننىڭ اۋماعى وڭتۇستىك - شىعىس قازاقستان مەن قىرعىزستاندى قامتىدى. موعولستانداعى بەدەلدى تايپا دۋلاتتار بولدى. 1348 جىلى دۋلات اقسۇيەكتەرى شاعاتاي ۇرپاعى توعىلىق - تەمىردى حان ەتىپ سايلادى. توعىلىق - تەمىر حاندىقتىڭ بۇكىل اۋماعىن بىرىكتىرىپ، ءبىر ورتالىققا باعىندىردى. مەملەكەتتىڭ ورتالىعى – المالىق قالاسى.
موعولستاندا مۇسىلمان ءدىنى مەملەكەتتىك ءدىن رەتىندە قابىلداندى. توعىلىق - تەمىر بۇيرىعى بويىنشا ءدىندى قابىلداماعان امىرلەر مەن بەكتەردى ءولىم جازاسىنا كەسكەن. توعىلىق - تەمىر ءوزىنىڭ سىرتقى ساياساتىندا شاعاتاي ۇلىسى كەزىندە ورنىققان ورتا ازيا جەرىندەگى بيلىكتى قالپىنا كەلتىرۋگە ارەكەتتەندى. 1360 - 1361 جىلدارى ماۋەرەنناحرعا ەكى رەت ءساتتى جورىق جاسادى. 1365 جىلعى تاشكەنت قالاسىنىڭ ماڭىنداعى “باتپاق شايقاسىندا” ءىلياس قوجا جەڭىسكە جەتكەن. ءامىر تەمىردىڭ موعولستانعا العاشقى جورىعى 1371 - 1372 جىلدارى بولعان. ول 1380 - 1390 جىلدارى دا بىرنەشە رەت جورىق جاسادى.
موعولستانداعى بىتىراڭقىلىق جاعداي 1428 جىلى ءۋايىس حان قايتىس بولعاننان كەيىن دە توقتامادى. دۋلات امىرلەرىنىڭ قولداۋىمەن ەسەن - بۇعا 1433 - 1462 جىلدارى حان تاعىنا وتىردى. 1462 جىلى ەسەن - بۇعا قازا بولعان سوڭ ءجۇنىس موعولستانعا ورالىپ، ءوزىن حان ەتىپ جاريالايدى. موعولستان حاندىعى ءجۇنىس حاننىڭ نەمەرەسى ابدار - راشيد حاننىڭ كەزىندە ىدىراي باستادى. ونىڭ جەتىسۋ ايماعى قازاق حاندىعىنىڭ قۇرامىنا ەندى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. قازاق حاندىعىنىڭ قۇرامىنا ەنگەن موعولستاننىڭ بولىگى:
2. ءجۇنىس حاننىڭ بيلىك ەتكەن جەرى:
3. 1433 - 1462 جىلدارى حاندىق بيلىكتە بولدى:
4. ءامىر تەمىر موعولستانعا العاشقى جورىعىن جاسادى:
5. ءىلياس قوجا قورشاۋعا العان قالا:
6. 1365 جىلعى ءامىر تەمىر مەن ءىلياس قوجا اراسىنداعى شايقاس:
7. توعىلىق - تەمىردىڭ سىرتقى ساياساتتاعى كوزدەگەن ماقساتى:
8. موعولستاندا ءبىر كۇندە يسلام ءدىنىن قابىلداعان ادام سانى:
9. توعىلىق - تەمىر حان بولىپ سايلاندى:
10. موعولستان حاندىعىنداعى بەدەلدى تايپا:
11. موعولستاننىڭ اۋماعى تۋرالى جازىلعان ەڭبەك:
12. موعولستان مەملەكەتى قاي ۇلىستىڭ ورنىنا قۇرىلدى؟
تاقىرىپتىڭ تەستى
كونسپەكت
14 عاسىردىڭ ورتاسىندا شاعاتاي ۇلىسى ىدىراپ، شىعىس بولىگىندە موعولستان مەملەكەتى قۇرىلدى. موعولستاننىڭ اۋماعى وڭتۇستىك - شىعىس قازاقستان مەن قىرعىزستاندى قامتىدى. موعولستانداعى بەدەلدى تايپا دۋلاتتار بولدى. 1348 جىلى دۋلات اقسۇيەكتەرى شاعاتاي ۇرپاعى توعىلىق - تەمىردى حان ەتىپ سايلادى. توعىلىق - تەمىر حاندىقتىڭ بۇكىل اۋماعىن بىرىكتىرىپ، ءبىر ورتالىققا باعىندىردى. مەملەكەتتىڭ ورتالىعى – المالىق قالاسى.
موعولستاندا مۇسىلمان ءدىنى مەملەكەتتىك ءدىن رەتىندە قابىلداندى. توعىلىق - تەمىر بۇيرىعى بويىنشا ءدىندى قابىلداماعان امىرلەر مەن بەكتەردى ءولىم جازاسىنا كەسكەن. توعىلىق - تەمىر ءوزىنىڭ سىرتقى ساياساتىندا شاعاتاي ۇلىسى كەزىندە ورنىققان ورتا ازيا جەرىندەگى بيلىكتى قالپىنا كەلتىرۋگە ارەكەتتەندى. 1360 - 1361 جىلدارى ماۋەرەنناحرعا ەكى رەت ءساتتى جورىق جاسادى. 1365 جىلعى تاشكەنت قالاسىنىڭ ماڭىنداعى “باتپاق شايقاسىندا” ءىلياس قوجا جەڭىسكە جەتكەن. ءامىر تەمىردىڭ موعولستانعا العاشقى جورىعى 1371 - 1372 جىلدارى بولعان. ول 1380 - 1390 جىلدارى دا بىرنەشە رەت جورىق جاسادى.
موعولستانداعى بىتىراڭقىلىق جاعداي 1428 جىلى ءۋايىس حان قايتىس بولعاننان كەيىن دە توقتامادى. دۋلات امىرلەرىنىڭ قولداۋىمەن ەسەن - بۇعا 1433 - 1462 جىلدارى حان تاعىنا وتىردى. 1462 جىلى ەسەن - بۇعا قازا بولعان سوڭ ءجۇنىس موعولستانعا ورالىپ، ءوزىن حان ەتىپ جاريالايدى. موعولستان حاندىعى ءجۇنىس حاننىڭ نەمەرەسى ابدار - راشيد حاننىڭ كەزىندە ىدىراي باستادى. ونىڭ جەتىسۋ ايماعى قازاق حاندىعىنىڭ قۇرامىنا ەندى.
كونسپەكت سۇراقتار
1. قازاق حاندىعىنىڭ قۇرامىنا ەنگەن موعولستاننىڭ بولىگى:
2. ءجۇنىس حاننىڭ بيلىك ەتكەن جەرى:
3. 1433 - 1462 جىلدارى حاندىق بيلىكتە بولدى:
4. ءامىر تەمىر موعولستانعا العاشقى جورىعىن جاسادى:
5. ءىلياس قوجا قورشاۋعا العان قالا:
6. 1365 جىلعى ءامىر تەمىر مەن ءىلياس قوجا اراسىنداعى شايقاس:
7. توعىلىق - تەمىردىڭ سىرتقى ساياساتتاعى كوزدەگەن ماقساتى:
8. موعولستاندا ءبىر كۇندە يسلام ءدىنىن قابىلداعان ادام سانى:
9. توعىلىق - تەمىر حان بولىپ سايلاندى:
10. موعولستان حاندىعىنداعى بەدەلدى تايپا:
11. موعولستاننىڭ اۋماعى تۋرالى جازىلعان ەڭبەك:
12. موعولستان مەملەكەتى قاي ۇلىستىڭ ورنىنا قۇرىلدى؟
تاقىرىپتىڭ تەستى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
