InfoHub Logo

(نوۆەللا)

سوت قىزمەتكەرىنىڭ تەرگەۋىندە وتىنشىنىڭ ايتقانى

ءدال سولاي. مۇردەنى تاۋىپ العان مەن. بۇگىن تاڭەرتەڭگىسىن مولىراق وتىن كەسىپ الايىن دەپ تاۋعا قاراي قيالامايمىن با. سودان تاۋ بوكتەرىندەگى شوق توعاي ىشىندە ولىككە تاپ بولعانىم. ناقتى ورنىن ايت دەيسىز بە؟ ياما-سينگە اپاراتىن ۇلكەن جولدان تورت-بەس تە شاقىرىم قيىس جەردە. ءوزى ءبىر بامبۋك پەن كريپتومەريا اعاشى ارالاسا وسكەن يەن جەر.

ولىكتىڭ ۇستىندە كوكشىل سۇيقانى، باسىندا توزىعى جەتكەن ەبوسي قالپاعى بار ەكەن، ونداي قالپاقتى ادەتتە استانالىقتار كيەدى عوي؛ ءوزى شالقاسىنان جاتىر. مىنا عاجاپتى قاراڭىز، بويىنداعى بارى ءبىر عانا جاراقات، تۋرا كەۋدەسىندە، ءبىراق توڭىرەگىندەگى بامبۋك اعاشىنىڭ جاپىراقتارىنا جاپپاي قان قاتقان. قانى تىيىلعان ەكەن. جاراقاتىنىڭ اۋزى دا قاتقان سياقتى. جانە ءبىر جاعداي: جاراقاتقا ءبىر بوگەلەك قانشىرداي قادالىپ الىپتى، مەنى ءتىپتى ەلەڭ قىلعان جوق.

سول توڭىرەكتەن قانجار، ءيا باسقا قارۋ كورمەدىڭىز بە دەيسىز بە؟ جوق، كورمەدىم. تەك كريپتومەريا تۇبىنەن، ولىك تابىلعان اعاش جانىنان الدەنەندەي ءجىپتى بايقاعانىم راس. ءيا، ايتپاقشى: ءجىپ جاتقان جەردەن تاعى ءبىر كورگەنىم تاراق بولدى. مۇردەنىڭ ماڭايىندا قالعانى وسى ەكى زات قانا-تۇعىن، ال جاقىن جەردەگى شوپ پەن جاپىراق اتاۋلى ابدەن مىجىلىپ، تاپتالىپ، بىتكەن ەكەن، مارقۇم اجالعا وڭاي مويىنۇسىنا سالماعان سياقتى. كوزىڭىزگە ات تۇسپەدى مە دەيسىز بە؟ ول جەردە نەعىلعان ات، ات تۇگىلى ادام ارەڭ باراتىن قالىڭ جىنىس قوي. جىلقى جولى ارىرەكتە، توعاي سىرتىندا.

سوت قىزمەتكەرىنىڭ تەرگەۋىندە ەل كەزگەن تاقۋانىڭ جاۋابى

مارقۇممەن كەشە كەزدەسكەم. كەشە تال ءتۇس كەزىندە-اۋ دەيمىن. قاي جەردە مە؟ سەكيامادان ياماسينگە اپاراتىن جول ۇستىندە. قاسىندا سالت اتتى ايەل بار، ەكەۋىنىڭ بەتالىسى سەكياما سياقتى. ايەل باسىنا جيەكتى قالپاق كيىپ، بەتىنە پەردە جاۋىپتى، سوندىقتان دا ءجۇزىن كورە المادىم. تەك ۇستىندەگى كويلەگى جىبەك ەكەنىن اجىراتتىم. اتى ما؟ جالى كۇزەلگەن جيرەن ات پا دەيمىن. بويى دەيمىسىز؟ شامامەن ءتورت سۋنداي، بيىك-اق ەكەن ءباتشاعار... مەن تىرشىلىكتەن تىسقارى تاقۋامىن عوي، مۇنداي نارسەلەردى ناقتى بىلە بەرمەيمىن. ەركەكتىڭ بەلىندە قىستىرۋلى سەمسەرى، ارقاسىندا تاڭۋلى ساداعى مەن جەبەسى بار ەكەن. سىرتى قارا سىرمەن بويالعان قورامساعىنان جيىرماعا جۋىق جەبە قىلتيىپ شىعىپ تۇرعانى انىق ەسىمدە. بايعۇس ۇزاماي وپات بولادى دەپ جانە دە ويلاعان جوقپىن. ءبىر جىلت ەتىپ كورىنىپ، ەرىپ جوعالاتىن تاڭعى شىقتاي، ءبىر جارق ەتىپ تىناتىن نايزاعايداي ادام تىرشىلىگى دە كوزدى اشىپ-جۇمعانشا عانا ەكەن عوي. بەۋ، بەۋ، جالعان دۇنيە-اي دەسەڭشى...

Coت قىزمەتكەرىنىڭ تەرگەۋىندە ساقشىنىڭ بەرگەن جاۋابى

ۇستاعانىڭ كىم دەيسىز بە؟ ول اتىشۋلى قاراقشى تادزەمارۋ عوي. اتتان قۇلاپ، اۆاداگۋتيداعى تاس كوپىر ۇستىندە ىڭقىلداپ جاتقانىندا قولعا ءتۇسىردىم. قاشان دەيمىسىز؟ وتكەن تۇنگى ءبىرىنشى كۇزەت كەزىندە. انا ءبىر جولى دا ۇستاپ الۋعا شاق قالىپ ەدىم، وندا دا ۇستىندە وسى كوكشىل سۋيقان، بەلىندە وسى سەمسەر-تۇعىن. بۇل جولى ساداق اسىنىپ، جەبە تاعىنىپ الىپتى عوي. سولاي ما؟ الگى ولگەن بەيباقتىڭ ساداعى مەن جەبەسى دەيسىز بە؟ وندا كىسى ءولتىرۋشىنىڭ تادزەمارۋ ەكەنىنە ەش كۇمان جوق. بىلعارىمەن قاپتالعان ساداق، قارا سىرمەن بويالعان قورامساق، قارشىعانىڭ قاۋىرسىنى قادالعان ون جەتى جەبە-بارلىعى الگى مارقۇمنىڭ دۇنيەسى دەڭىز. ءيا، قاراقشىنىڭ مىنگەنى جالى كۇزەلگەن جيرەن ات بولاتىن. اتتىڭ ونى تاس كوپىر ۇستىنە تاستاپ كەتۋى تەگىن ەمەس ەكەن دە. ات جۇگەنىن سۇيرەتىپ، سول كوپىرگە جاقىن ماڭداعى جول بويىندا ءشوپ شالىپ ءجۇر ەكەن.

بۇل تادزەمارۋ دەگەنىڭ استانادا ساپىرىلىسىپ جۇرگەن وزگە قاراقشىلارعا قاراعاندا ايەلقۇمارلاۋ، قىزىلكوز نەمە. بىلتىر بيندزۋرۋعا باعىشتالعان اكيتوريبە حرامىنىڭ ار جاعىنداعى تاۋدا تاۋەپ ەتۋگە كەلگەن ايەل مەن كىشكەنتاي قىزدى ءولتىرىپ كەتكەنى ەسىڭىزدە مە؟ سونى ىستەگەن وسى قاسكوي دەسەدى عوي. جيرەن ات مىنگەن ايەل دە سونىڭ كەبىن كيىپ جۇرمەسىن، مىنانىڭ ەركەكتى ولتىرگەنى راس بولسا، ايەلدى قايدا جىبەردى ەكەن؟ شىم-شىتىرىق جاعداي ەكەن. ىسىڭىزگە كيلىككەنىمە كەشىرىڭىز، ءبىراق مۇقيات تەكسەرۋ جاساعان ءجون.

Coت قىزمەتكەرىنىڭ تەرگەۋىندە كەمپىردىڭ ايتقانى

ءيا، بۇل — مەنىڭ قىزىم كۇيەۋگە شىققان ادامنىڭ مۇردەسى. تەك ول استانالىق ەمەس. ۆاكاسا جاقتاعى كوكۋفۋ قالاسىنان شىققان سامۋراي. ءاتى-جونى — كانادزاۆا تاكەحيرو، جاسى جيىرما التىدا. بىرەۋدى وشىكتىرەتىندەي وعاش ءىس-قىلىعى جوق، مىنەزى وتە جايلى، جۋاس ادام.

مەنىڭ قىزىم با؟ ەسىمى ماساگو، ون توعىزدا. ءوزى وتە قايسار، ەركەكتەن بىردە كەم ەمەس. تاكەحيروعا دەيىن ەشكىممەن كوڭىل جاراستىرعان جوق. ءوڭى قوڭىرقاي، ات جاقتى، سول كوزىنىڭ قيىعىندا مەڭى بار.

كەشە تاكەحيرو مەن قىزىم ەكەۋى ۆاكاساعا اتتانىپ ەدى. قاي قىلىعىم ءۇشىن قۇدايعا جازىقتى بولىپ ەم!

قىزىم قايدا، نە كۇيدە؟ كۇيەۋ بالامنىڭ مۇردەسىن كوزىممەن كورىپ، كوڭىلىم سۋىدى، ەندى قىزىمنىڭ جاعدايىن بىلمەي جانىم جاي تابار ما. مەن ءبىر كىرىپتار كەيۋانامىن، جالىنعاننان باسقا بىتىرەرىم جوق، قۇداي تىلەۋلەرىڭدى بەرسىن، بۇكىل ورمان-توعاي، ساي-سالانى شارلاساڭدار دا قىزىمدى تابا كورىڭدەرشى! قانداي قانىشەر ەدى الگى تادزەمارۋ دەگەن قاراقشى! تەك كۇيەۋ بالامدى عانا ەمەس، قىزىمدى دا جەر قاپتىردى ما دەپ قورقام... (ءارى قاراي سويلەۋگە شاماسى كەلمەي ەڭىرەپ جىلايدى).

تادزەمارۋدىڭ مويىنداۋى

ول ادامدى ولتىرگەنىم راس. ءبىراق ايەلدى ولتىرگەن جوقپىن. سوندا قايدا كەتتى دەيسىز بە؟ ونى قايدان بىلەيىن. توقتاڭىزدار! قانشا قيناپ — ازاپتاساڭىزدار دا بىلەتىنىمنەن اسىرىپ نە ايتام. ونىڭ ۇستىنە قولعا ءتۇسىپ قالعانىم مىناۋ، ەندى قورقارىم دا، جاسىرىپ-جابارىم دا جوق.

ەركەك پەن ونىڭ ايەلىن كەشە ءتۇس اۋعان شاقتا جولىقتىردىم. جەل جۇلقىعان جىبەك بەت پەردە ءبىر ساتكە اشىلعان كەزدە ايەلدىڭ ءجۇزى جارق ەتىپ كورىنىپ قالدى. ءيا، ءبىر جارق ەتىپ، پەردە استىنا جاسىرىندى، جالعىز مارتە جالت ەتكەسىن دە بولار، ايتەۋىر، ونىڭ ءجۇزى ماعان حور قىزىنىڭ كەلبەتىندەي كورىنگەنى. سول ءسات مەن ەركەكتى ولتىرسەم دە ايەلدى قۇشىپ، قۇمارىمنان شىعام دەپ سەرت قىلدىم.

سىزگە بۇنىم سۇمدىق ءىس كورىنە مە؟ سۇمدىق تۇگى دە جوق، ەركەكتى ولتىرگەننەن وڭاي نە بار! ايەلدى يەمدەنۋ ءۇشىن ءاردايىم ەركەكتى جەر جاستاندىرادى. تەك مەن بەلىمە قىستىرۋلى سەمسەرىممەن ولتىرەم، ال سەندەر سەمسەر سەرمەۋدەن قورقاسىڭدار، قارسىلاستارىڭدى بيلىكتىڭ، اقشانىڭ كۇشىمەن ولتىرەسىڭدەر، نە جىلتىر سوزبەن-اق جايعاستىراسىڭدار. راس، ەركەكتىڭ قانى توگىلمەيدى، باسى كەسىلمەيدى، ءبىراق ءبارىبىر ول دا ءبىر، قابىرداعى قاڭقا دا ءبىر بولىپ قالادى. شىنتۋايتىنا كەلگەندە، كىمنىڭ كۇناسى اۋىر ەكەنى بەلگىسىز — بەتپە-بەت كەلىپ ولتىرگەن مەنىڭ بە، الدە جاسىرىنىپ كەلىپ جەلكەدەن ۇرعان سەندەردىڭ بە؟ (مىڭقىلداي كۇلەدى).

ءبىراق بۇنىم ەركەكتى ولتىرمەي ايەلدى يەمدەنە المايمىن دەگەندىگىم ەمەس. ناق وسى جولى ايەلدى قان توكپەي-اق قۇشسام دەپ ويلاعان ەدىم. تەك جالپاق جول ۇستىندە ول نيەتتى ىسكە اسىرۋ وڭاي ەمەس. سوندىقتان دا ەكەۋىن قالىڭعا الداپ ەنگىزبەككە بەكىندىم.

ويىم وڭاي-اق ىسكە استى. جولىم ءبىر جولسەرىك قۇساپ جاناسا كەتىپ، تاۋ باسىنان كونە قورعان تاپتىم، قازىپ كورىپ ەم، اينا مەن قانجاردىڭ استىندا قالدىم، وزگەلەر كورىپ كوز ساتپاسىن دەپ قازىنامنىڭ ءبارىن كومىپ كەتتىم، ەگەر الۋشىسى كەزىكسە ارزانعا ساتامىن دەپ وتىرىكتى گويىتتىم-اۋ كەلىپ. ەركەك ەپتەپ سوزىمە قۇلاق ءتۇرىپ، ەلەڭدەي باستادى. سودان كەيىن نە بولدى دەيسىز عوي! اشكوزدىكتەن اسقان ارسىز سەزىم بار ما؟ جارتى ساعات وتپەي-اق ەكەۋى ات باسىن بۇرىپ، سوقپاققا ءتۇسىپ، ماعان ىلەسىپ تاۋعا قاراي ورلەدى. توعاي شەتىنە ىلىككەندە مەن قازىنانى قالىڭ نۋدىڭ قاق ورتاسىنا كومدىم، جاياۋ جۇرمەسەك جەتۋ قيىن دەگەندى ايتتىم. ەركەكتى اشكوزدىك ابدەن يەكتەگەن ەكەن، ويلانباي كەلىسە كەتتى. ءبىراق ايەل اتتان تۇسپەي، وسى جەردەن كۇتەمىن دەپ كەسىپ ايتتى. ونىسى ەندى ەستىلىك ەدى، ويتكەنى توعاي تۇتاسقان قالىڭ-تىن. ويىم وڭىنان كەلىپ، ايەلدى ايدالاعا جالعىز قالدىرىپ، ەركەكتى ەرتىپ قالىڭعا كىردىم.

توعاي شەتىندە تەك بامبۋك وسەتىن. ءبىراق ءبىز ءبىراز جۇرگەسىن-اق كريپتومەريالار كەزىگە باستادى. ويلاعانىمدى ىسكە اسىرۋدىڭ وڭتايلى ورنى وسى ەدى. اعاش بۇتالارىن قولمەن ىسىرىپ جول اشىپ كەلە جاتىپ تا قازىنانى كريپتومەريانىڭ تۇبىنە كومگەنىمدى ايتىپ اۋىز جاپپايمىن. ەركەك تە كريپتومەريانىڭ جىڭىشكە ءدىڭى سورايعان تۇسقا كوز تىگىپ، ەنتەلەي تۇسەدى. بامبۋك بارعان سايىن سيرەي بەردى دە، اقىرى توڭىرەكتە سويديىپ تەك كريپتومەريالار عانا قالدى، سول-اق ەكەن، تۇتقيىلدان تاپ بەرىپ، ەركەكتى جەرگە جىعىپ سالدىم. مەزەتىندە-اق اعاش دىڭىنە تاڭىپ تاستادىم. ءجىپتى قايدان الدىڭ دەيسىز بە؟ قوينىنا ءجىپ سالىپ جۇرمەيتىن قاراقشى بولۋشى ما ەدى؟ ءجىپتى ۇدايى بەلىمە بايلاپ جۇرەتىن ادەتىم، ءتۇرلى قورشاۋ-قورعاننان وتەردە پايدالانامىن. ايقايلاپ جۇرتتى كومەككە شاقىرماسىن دەپ اۋزىن بامبۋك جاپىراعىمەن تىعىندادىم، ودان ءارى وعان قارايلاۋدىڭ قاجەتى جوق ەدى.

ەركەكتى جايعاستىرعان سوڭ ايەلگە كەلىپ، كۇيەۋىڭ جۇرە الماي بۇگىلىپ قالدى، نە بولعانىن بارىپ كورمەسەڭ بولماس دەپ وتىرىك ايتتىم. بۇل جەردە دە ءسوزىم ءوتتى. ايەل جيەكتى قالپاعىن شەشىپ، قولىمنان ۇستاپ، سوڭىمنان ەردى. ءبىراق كۇيەۋى اعاشقا تاڭىلعان تۇسقا جەتىپ، جاعدايدى كوزىمەن كورگەن ساتتە ول قوينىنان قانجار سۋىرىپ العانى. بۇرىن-سوڭدى بۇنداي كوزسىز باتىل ايەل كورمەگەن ەدىم. سو جولى ساق تۇرماعاندا قارنىما قانجار قادالار-اق ەدى. ءبىر سوققىدان بۇلتارعانىممەن، قانجار سىلتەۋىن قويار ايەل كورىنبەدى. ءبىراق نە دەگەنمەن تادزەمارۋ اتىم بار ەمەس پە، اقىرى سەمسەرىمدى سۋىرماي-اق ايەل قولىنداعى قانجاردى قاعىپ ءتۇسىردىم. قارۋسىز قانداي قايسار ايەل بولسىن دارمەنسىز. ءسويتىپ مەن ەركەكتى ولتىرمەي-اق ايەلدى يەمدەنىپ، دەگەنىمە جەتتىم.

ءيا، ەركەكتى ولتىرمەي-اق. ودان كەيىن دە ونى ءولتىرۋ ويىمدا جوق تۇعىن. ءبىراق ءجۇزىن جاس جۋىپ جەردە جاتقان ايەلدى جايىنا قالدىرىپ، توعايدان تايىپ تۇرايىن دەپ كەتە بەرىپ ەم، ايەل اتىپ تۇرىپ، جەڭىمە جابىسىپ:

"نە ءسىز ولەسىز، نە كۇيەۋىم ولۋگە ءتيىس. ەكى ەركەكتىڭ كوزىنشە ابىرويدان ايىرىلعاننان سوڭ نە تىرلىك؟ قايتكەندە دە بىرەۋىڭ ولۋگە تيىسسىڭدەر، ءتىرى قالعانىڭا ەرەمىن!" — دەپ جىن ۇرعانداي ايقايلاسىن كەلىپ. سول كەزدە عانا ەركەكتى ولتىرەيىن دەگەن نيەت وياندى.

سوزىمە قاراپ ءسىز مەنى قاتىگەز ادام سانارسىز. ءبىراق ايەلدىڭ سونداعى كەيپىن كورسەڭىز ولاي ويلاماس ەدىڭىز. وت بولىپ جانعان جانارىن-اي! ونىڭ جانارىمەن جانار ءتۇيىستىرۋىم مۇڭ ەكەن، دۇنيە كۇيىپ كەتسە دە ايەل ەتىپ العىم كەلگەنى. ونى وزىمە ايەل ەتسەم دەگەن تىلەك بۇكىل بولمىسىمدى بيلەپ، سانامدى جايلاپ الدى. بۇل ءسىز ويلاعانداي انايى قۇمارلىق ەمەس-تى. ولاي بولعان جاعدايدا ايەلدى ءبىر تەۋىپ، جونىمە كەتپەيمىن بە. وندا سەمسەرىمنىڭ ءجۇزى جازىقسىز جاننىڭ قانىنا بويالماس ەدى. الايدا تۇتاسقان توعاي ىشىندەگى قارا كولەڭكەدە اعاراڭداپ كورىنگەن ايەل جۇزىنە ءۇڭىلىپ قاراعان ساتتە ەركەكتى ولتىرمەي بۇل جەردەن كەتپەيمىن دەگەن شەشىمگە كەلدىم.

الايدا ونى بايلاۋلى كۇيىندە ارامدىقپەن ولتىرگىم كەلمەدى. بايلاۋدان بوساتىپ، سەمسەرلەسەمىز دەپ سەرت قويدىم. اعاش تۇبىنەن تاۋىپ العان جىپتەرىڭىز سول مەن تاستاعان ءجىپ بولاتىن. ەركەكتىڭ ءتۇرى الەم-تاپىرىق بۇزىلىپ، ءبىر اۋىز ءسوز ايتپاستان سەمسەرىن سۋىرىپ، ماعان تۇرا ۇمتىلدى. ايقاستىڭ اياعى نەمەن بىتكەنىن ايتىپ جاتۋدىڭ قاجەتى بولماس. سەمسەرىمدى جيىرما ءۇشىنشى مارتە سەرمەگەندە كەۋدەسىنە قادادىم-اۋ. جيىرما ءۇشىنشى مارتە سەرمەگەندە — وسىنى جادىڭىزعا تۇتىڭىزشى! ءوزىم وسىعان كۇنى بۇگىنگە دەيىن تاڭمىن: مەنىمەن جيىرما مارتە سەمسەر سوعىستىرعان جالعىز ادام وسى. (كوڭىلدەنە كۇلىمسىرەيدى).

ەركەك قۇلاعان ساتتە جۇزىنەن قانى سورعالاعان سەمسەرىمدى سىعىمداپ ۇستاعان كۇيى، ايەل وتىرعان جاققا بۇرىلدىم. ءبىراق ول ۇشتى-كۇيلى جوق بولىپتى. ارلى-بەرلى جۇگىرىپ، اعاشتاردىڭ اراسىنان تاپپادىم. جەرگە تۇسكەن بامبۋك جاپىراقتارىندا دا اياقتىڭ ءىزى قالماپتى. توڭىرەگىمە قۇلاق تىگىپ، تىڭ-تىڭداعانداعى ەستىگەنىم شالا-جانسار جاتقان ەركەكتىڭ قىرىلداعانى عانا بولدى.

مۇمكىن، ەكەۋمىز سەمسەرلەسە باستاعاندا ايەل بىرەۋدى كومەككە شاقىرۋ ءۇشىن جولعا قاراي جۇگىرگەن شىعار. وسى ويدىڭ كەلۋى-اق مۇڭ ەكەن، تەزىرەك تايىپ تۇرۋىم كەرەكتىگىن ءتۇسىندىم. ولگەن قارسىلاسىمنىڭ سەمسەرىن، ساداعى مەن جەبەلەرىن جەدەلدەتە جۇلىپ-جۇلىپ الىپ، جولعا شىقتىم. جول بويىندا ايەلدىڭ اتى الاڭسىز ءشوپ شالىپ تۇر ەكەن. سودان كەيىن نە بولعانىن ايتىپ تەككە اۋىز اۋىرتپايىن. تەك ءبىر ەسكەرتەتىن جايت: استاناعا كىرەردە بەلىمدە الگى سەمسەر جوق ەدى. بار ايتارىم، مويىندارىم وسى. ەش اياماي ازاپتاپ ولتىرە بەرىڭىزدەر، كۇندەردىڭ ءبىر كۇنى باسىمنىڭ كەسىلىپ، اعاش باسىنا شانشىلارىن ءوزىم دە بىلگەنمىن. (جان-جاعىنا سەستەنە قارايدى).

كيوميدزۋ عيباداتحاناسىندا كۇناسىنەن ارىلعان ايەلدىڭ ايتقانى

مەنى ماسقارالاعاسىن كوك كيىمدى ەركەك اعاشقا تاڭۋلى كۇيەۋىمە بۇرىلىپ قاراپ قارقىلداپ كەپ كۇلدى. كۇيەۋىمنىڭ سونداعى كەيپىن كورسەڭىز! ول نەعۇرلىم بوسانباق بولىپ جۇلقىنعان سايىن، ءجىپ سوعۇرلىم شيراتىلىپ، دەنەسىن قيا ءتۇستى. مەن ەرىكسىز قول سوزىپ ۇمتىلا بەرىپ ەدىم، الگى ەركەك ءبىر تەۋىپ جەرگە جالپ ەتكىزدى. سول كەزدە ءبىر سۇمدىق جاعداي بولدى. مەن كۇيەۋىمنىڭ كوزىنەن ءبىر تۇسىنىكسىز، توسىن جارقىل كوردىم. سونداعى ماعان قاراعانىن ەسىمە السام-اق بولدى، ءقازىر دە دەنەم تۇرشىگىپ قويا بەرەدى. ءسوز ايتۋعا اۋزى تىعىنداۋلى، قوزعالۋعا قول-اياعى بايلاۋلى كۇيەۋىم بار سەزىمىن جانارىنا جيناعانداي. ءبىراق ونىڭ كوزىندە اشۋ-ىزا، ازاپتانۋ اتىمەن جوق ەدى، وندا تەك جەك كورىنىش، ماعان دەگەن جەك كورىنىپ تۇنىپ تۇرعان-دى. بوتەن ەركەكتىڭ تەپكىسىنەن ەمەس، كۇيەۋىمنىڭ جەك كورە قاراعانىنان شوشىنىپ شىڭعىرىپ جىبەرىپ، ەسىمنەن تانىپ قۇلادىم.

ەسىمدى جيىپ، باس كوتەرگەنىمدە كوك كيىمدى ەركەك كەتىپ قالىپتى. كۇيەۋىم سول باعاناعىداي كريپتومەريانىڭ دىڭىنە تاڭۋلى كۇيى ەكەن. بامبۋك جاپىراقتارىن سىتىرلاتىپ، سوزالاڭداي كوتەرىلىپ، تاعى دا كۇيەۋىمنىڭ جۇزىنە باجايلاي قارادىم. ءبىراق ونىڭ جانارى جىلىمادى، سول جيىركەنگەن، جەك كورگەن قاراس. مەن سوندا ۇيالدىم با، ءتۇڭىلدىم بە، الدە كۇيىندىم بە بىلمەيمىن، ايتەۋىر، كەۋدەمدە نە ءتۇرلى سەزىم ساپىرىلىسىپ، سانسىراپ، تەڭسەلە باسىپ كۇيەۋىمە جاقىنداعانىم ەسىمدە.

"ال ەندى سوزىمە قۇلاق سالىڭىز. كوز الدىڭىزدا ابىرويدان ايىرىلىپ، قارا بەت بولدىم، ەندى سىزبەن تىرلىك ەتۋگە ءجۇزىم شىداماس. اجالدان باسقا ايلا تاپپادىم. ءبىراق... ءبىراق ءسىز دە ولۋگە ءتيىسسىز. مەنىڭ ماسقارا بولعانىمدى كوزىڭىزبەن كوردىڭىز، سوندىقتان دا ءسىزدى ءتىرى قالدىرا المايمىن".

اۋزىم ازەر يكەمگە كەلىپ ايتقانىم وسى بولدى. كۇيەۋىم سول جيرەنە قاراعان قالپىنان وزگەرمەدى. كەۋدەمە كەپتەلگەن وكسىكتى كۇشتەپ تىيىپ، سيپالانىپ سەمسەر ىزدەي باستادىم. ءبىراق بار قارۋدى قاراقشى سىپىرىپ كەتكەن سياقتى، سەمسەر تۇگىلى ساداق پەن جەبەلەر دە ىلدىم-جىلدىم. ايتەۋىر، باعىما قاراي، قاسىمدا قانجار قالعان ەكەن. قانجاردى كوتەرىپ كۇيەۋىمە: "ءقازىر مەنىڭ قولىمنان اجال تاباسىز. مەنداعى ۇزاماسپىن، ىزىڭىزشە بارارمىن"، — دەدىم تاعى دا.

ءسوزىمدى ەستىگەن ساتتە كۇيەۋىم بولار-بولماس ەرنىن جىبىرلاتتى. اۋزى بامبۋك اعاشىنىڭ جاپىراعىمەن تىعىنداۋلى بولعاندىقتان، داۋسى شىقپادى. الايدا ەرنىنىڭ ەمەۋرىنىنە قاراپ-اق، ونىڭ نە دەگەنىن ءتۇسىندىم. سول جيرەنگەن، جەك كورگەن كۇيى كۇيەۋىم "ءولتىر" دەگەن جالعىز اۋىز ءسوزدى ايتقان-دى. ءبىر ەسسىز، ەسىرىك قالىپتا كوكشىل جەيدە جاپقان كەۋدەسىنە قانجاردى بويلاتا قادادىم.

وسى تۇستا تاعى ەستەن تاندىم، بىلەم. ەسىمدى جيىپ، جان-جاعىما كوز سالۋعا جاراعاندا كۇيەۋىمنىڭ تىنىسى تاۋسىلعان ەكەن. بامبۋكتىڭ دىڭىنە ورالىپ، ۇيىسىپ، سىقاسقان قالىڭ كريپتومەريا بۇتاعىنىڭ ساڭىلاۋىنان سىعالاعان كۇننىڭ كەشكى شاپاعى ونىڭ بوپ-بوز ءجۇزىن شالدى. قىستىعىپ ءجۇرىپ جانسىز دەنەنى بايلاۋدان بوساتتىم. سوسىن... سوسىن نە بولىپ ەدى؟ نە بولعانىن ايتۋعا اۋزىم بارمايدى. قانشا اۋرەلەنسەم دە وزىمە-وزىم قول سالا المادىم. قانجارمەن كەڭىردەگىمدى قيماق بولدىم با، تاۋ بوكتەرىندەگى كولگە باتپاق بولدىم ءبا-بىراق ءبارىبىر ولمەدىم، تاعدىردىڭ تالكەگىمەن ءتىرى قالدىم. مۇمكىن، وزگەنىڭ ءومىرى ءۇشىن قام جەگىش قايىرىمدى كاننون ءتاڭىريا مەن قۇساعان قۋىس كەۋدەنى كەرەكسىنبەگەن بولار. ءوز قولىممەن كۇيەۋىمدى ولتىرگەن، قاراقشىنىڭ مازاعىنا ۇشىراعان كۇناكار باسىم ەندى ءقايتىپ جەر باسىپ جۇرمەكپىن؟ ءقايتىپ... ءقايتىپ... (كۇيزەلىپ، قىستىعىپ جىلايدى).

ساۋەگەي ايەلدىڭ اۋزىنان ولىك رۋحىنىڭ ايتقانى

پاسىق نيەتىن ىسكە اسىرعاسىن قاراقشى ايەلىمنىڭ جانىنا جايعاسىپ الىپ، انانى ايتىپ، مىنانى ايتىپ جۇباتۋعا كىرىستى. اۋزىم تىعىنداۋلى، ءوزىم اعاش دىڭىنە تاڭۋلىمىن. سويلەۋگە، قوزعالۋعا دارمەنسىز بولسام دا ايەلىمە قادالا قاراپ: "ءبىر سوزىنە سەنبە! ايتقانىنىڭ ءبارى وتىرىك!" دەگەندى كوزبەن ءبىلدىرىپ باقتىم. ءبىراق جاپىراقتاردىڭ ۇستىندە تومەن قاراپ قامىعىپ وتىرعان ايەلىم باسىن ءبىر كوتەرمەدى. سول قالپىنا قاراپ قاراقشىنى دەن قويىپ تىڭداپ وتىر ما دەپ ويلاعاندايسىڭ. قىزعانىشتان جارىلارداي كۇيگە جەتتىم. ال قاراقشى مايەكتەتە سويلەپ، ماقساتىنا جەتۋگە جاقىندادى. "كوزىنشە ابىرويدان ايىرىلعاسىن، كۇيەۋىڭمەن قايتادان جاراسىپ كەتۋىڭ نەعايبىل. كۇيەۋىڭمەن قالىپ جانىڭدى قيناعانشا، قاراقشىعا ايەل بولعانىڭ ءجون ەمەس پە؟ وسىنداي وسپادار قىلىققا سەنى ۇناتىپ قالعاسىن عانا باردىم"، — دەگەنگە دەيىن جەتتى-اۋ!

قاراقشىنى ءۇنسىز تىڭداعان ايەلىم اقىرى ويلى كەيىپپەن باس كوتەردى. ونىڭ مۇنشاما سۇلۋ قالپىن ەش ۋاقىتتا كورگەن ەمەسپىن! ءدال جانىندا جۇبايى بايلاۋلى جاتقاندا مەنىڭ سۇلۋىم قاراقشىعا قانداي جاۋاپ قايتاردى دەپ ويلايسىز؟ ءقازىر مەن تۇنەكتىڭ تۇرعىنىمىن، سويتسە-داعى ونىڭ سول جاۋابى ەسىمە تۇسكەن سايىن كۇيىپ كەتەم. ايەلىم: "ال وندا سوڭىڭىزعا ەردىم"، — دەدى-اۋ. (ءبىراز ءۇنسىز قالادى).

ءبىراق ونىڭ كۇناسى ءبىر بۇل عانا ەمەس. ءبىر اۋىز ءسوز ءۇشىن تۇنەكتە ءجۇرىپ تە وسىنشا ازاپتانباس ەدىم. ەندى الگىدەن كەيىن نە بولعانىن قاراڭىز: قولىنان تارتقان قاراقشىنىڭ سوڭىنان دەل-سال كۇيى كەتە بارعان ايەلىم توعايدان شىعۋعا شاق قالعاندا قالت توقتاپ، ءوڭى شۇبەرەكتەي بوزارىپ، اعاشقا تاڭۋلى مەنى مەگزەپ: "انانى ءولتىرىڭىز! ول ءتىرى تۇرعاندا، سىزبەن تىرلىك ەتە المايمىن..." — دەپ ەسىرىكتەنە ايقايلاسىن. "انانى ءولتىرىڭىز!"- دەگەن ءسوز مەنى تامۇقتىڭ، تۇنەك تۇڭعيىعىنا تەرەڭ باتىرا تۇسەدى. بۇرىن-سوڭدى ادامزات اۋزىنان وسىنداي ارسىز سوز ايتىلدى ما؟ بۇرىن-سوڭدى ادامزات قۇلاعىنا بۇنداي جەكسۇرىن ءسوز جەتتى مە؟ بۇرىن-سوڭدى بۇنداي... (سويلەي الماي قارقىلداپ كەپ كۇلەدى). الگى ءسوزدى ەستىگەن ساتتە ءتىپتى قاراقشى ەكەش قاراقشى دا قۋارىپ كەتتى. "انانى ءولتىرىڭىز!" — دەپ بەزەك قاقتى ايەلىم ونىڭ جەڭىنە جابىسىپ. وعان تەسىلە قاراعان قاراقشى، نە ءيا، نە جوق دەمەي ءۇن-تۇنسىز ءبىرشاما تۇردى تۇردى دا، كەنەت ءبىر تەۋىپ جاپىراققا جالپ ەتكىزدى. (تاعى دا قارقىلداپ كۇلەدى). سوسىن قولىن كەۋدەسىنە ايقاستىرىپ، ماعان بۇرىلدى. "مىنا ايەلدى قايتسەم بولادى؟ ولتىرەيىن بە، الدە كەشىرىم قىلايىن با؟ جاۋاپ رەتىندە باس شۇلعىساڭىز جەتەدى. "ولتىرەيىن بە؟" تەك وسى ايتقانى ءۇشىن عانا قاراقشىنى اقتاۋعا بارمىن. (تاعى ءۇنسىز قالادى).

مەن ءبىر شەشىمگە كەلە الماي كىبىرتىكتەگەنشە ايەلىم ايقاي سالىپ، قالىڭعا قاراي بەزىپ جونەلدى. قاراقشى دا سوڭىنان تۇرا ۇمتىلعان، ءبىراق قۋىپ جەتە المادى. سونداعىنىڭ ءبارى ءقازىر قۇر ەلەس سياقتى.

ايەلىم قاشىپ كەتكەسىن قاراقشى سەمسەردى، ساداعىم مەن جەبەلەرىمدى الىپ، مەنى تارتىپ تاڭعان ءجىپتى ءبىر جەردەن كەستى. توعايدان شىعىپ بارا جاتىپ: "ەندى ءوز باسىمنىڭ قامىن كۇيتتەۋىم كەرەك"، — دەپ مىڭگىرلەگەنى ەسىمدە. ول كەتكەسىن توڭىرەك تىپ-تىنىش بوپ تىنىپ قالدى. جوق، تىنعان جوق، جاقىن جەردەن بىرەۋدىڭ جىلاعانى ەستىلدى. دەنەمدى شاندىعان ءجىپتى بوساتىپ، جاتىپ تىڭ تىڭدادىم. سويتسەم، جىلاپ تۇرعان ءوزىم ەكەن. (ءۇشىنشى مارتە ءۇنسىز قالادى).

اقىرى، الەكتەنىپ ءجۇرىپ، اعاشتان اجىرادىم-اۋ. اياعىمنىڭ استىندا ايەلىم ءتۇسىرىپ العان قانجار جالتىلداپ جاتتى. مەن قانجاردى قولىما الىپ، ءبىر-اق سىلتەپ كەۋدەمە سۇڭگىتتىم. ىلە لاق ەتىپ تاماعىما قان كەپتەلگەنىن سەزىندىم، ءبىراق ودان مەن قينالىس كورمەدىم. كەۋدەم سۋىپ، دەنەمنەن ءال كەتكەندە، توڭىرەك ءتىپتى تىنىپ قالعان تارىزدەندى. بۇل ءبىر توتەنشە تىنىشتىق ەدى! تاۋ باۋرايىنداعى توعايدا بىردە-بىر قۇس شىرىلداپ، شىقىلىقتاساشى. تەك كريپتومەريا مەن بامبۋك اعاشىنىڭ دىڭدەرىن شالعان كەشكى شاپاق قىزارىپ جانادى. كەشكى شاپاق... ءبىراق ول-داعى اقىرىنداپ سونۋگە اينالعان. ەندى ءتىپتى بارلىق اعاش بىتكەن قاراڭعىلىق قۇشاعىنا كومىلىپ كورىنبەي كەتتى. جەرگە ۇزىنىمنان قۇلاعان كۇيى تىنىشتىقپەن بەتپە-بەت قالدىم.

مىنە، الدەكىم جىمىپ باسىپ جانىما جاقىندادى. كىم ەكەنىن كورگىم-اق كەلەدى. ءبىراق اينالا تاس قاراڭعى. الگى الدەكىم... اقىرىن عانا كەۋدەمنەن قانجاردى سۋىرىپ الدى. سول مەزەت اۋزىم قايتادان قانعا تولىپ كەتتى. وسىدان كەيىن مەن ماڭگىلىك تۇنەككە باتىپ جوعالدىم.

اۋدارعان ب.قوجابەكوۆا

---