پروكۋرور ەت ساتىپ تۇر
ەسىكتەگى قۇشقانانىڭ قىزمەتكەرلەرى جۇما كۇنى كەش الدىندا ابىگەرگە ءتۇستى دە قالدى.
— پروكۋرور كەلەدى،— دەيدى.
— قاي پروكۋرور؟
— ءوزىمىزدىڭ اۋداندىق پروكۋرور.
— يا، ول نە ىستەمەك؟
— مال سويادى.
كەشكە قاراي اۋداندىق پروكۋرور —"كادىمگى ساۋدابايەۆ قۇشقاناعا كەلىپ، سيىر سويدى. مۇنداعىلاردىڭ ءبارى ومى جاقسى تانيتىن بولعاندىقتان، ودان دوكۋمەنت تە سۇراپ جاتپادى. سيىرىنىڭ باسىن كەسىپ، مۇشەسىن ءبولىپ، ىشەك-قارنىن ارشىپ، تازالاپ ماشيناسىنا سالىپ بەردى. سونىمەن ساۋدابايەۆ شيكى ىشەگىن دە تاستاماي، ەتتى ماشيناعا تيەپ الىپ، ايەلى ەكەۋى كەتە باردى.
ولار سەنبى كۇنى تاڭەرتەڭ ا. قالاسىنىڭ بازارىنا جەتىپ كەلەدى. ماشينا ەتتى دارىگەرلىك بايقاۋدان وتكىزەتىن كابينەتتىڭ الدىنا كەلىپ توقتاي قالادى. ۇستىندە بىلعارى تونى بار ءبىر كىسى كابينەتكە كىردى. دارىگەرگە قاراپ ول:
— ماشينانىڭ ۇستىنەن ەتتى تەزىرەك كورىپ، تارازىعا جونەلتشى،— دەپ انايى سويلەدى.
دارىگەر وعان ەتتى ماشينانىڭ ۇستىنەن قاراۋ ءۇستىرتىن ءىس بولاتىنىن ايتىپ، ەتتى ۇيگە كىرگىزۋىن سۇراپ ەدى. ساۋدابايەۆ وعان دۇرسە قويا بەردى.
— نەمەنە، سەنىڭ مىنا ەسىك الدىنداعى ماشيناعا ءجۇرىپ بارۋعا شاماڭ كەلمەي وتىر ما؟
— جوق، مەنىڭ وعان بارۋعا شامام كەلەدى، ءبىراق مال-دارىگەرلىك ءتارتىپ وسى.
ءبىراز داۋدان كەيىن، سان ەت، قول ەت، ارقا مويىن كابينەتكە كىرگىزىلىپ، ەتتىڭ جەۋگە جارامدىلىعى جايىندا انىقتاما بەرىلدى. سان ەتكە ءمور باسىلدى. الىنعان انىقتامالار، جاسالىنعان اكتىلاردىڭ بارلىعى «راحات» كولحوزىنىڭ مۇشەسى جاماش شارىقبايەۆتىڭ اتىنان. دارىگەر مىنا دوكۋمەنتتەردى راستايتىن ەت يەسىنىڭ پاسپورتىن، نەمەسە ەڭبەك كنيجكاسىن سۇرادى. پروكۋرور قالتاسىن قاراعان بولدى دا «جوق، ۇيدە قالىپ قويىپتى» دەي سالدى.
ەت ساتۋعا رۇقسات العانىمەن دارىگەردىڭ ەتتى ماشينانىڭ ۇستىنەن قاراماعاندىعى پروكۋرور ساۋدابايەۆتىڭ ەسىندە قالىپ قويدى. ەسىكتەن ەتتى الىپ شىعىپ بارا جاتىپ:
— ساعان كورسەتەرمىن،—دەپ قالدى.
— مىنا جولداس ماعان نە دەپ بارادى؟—دەپ سۇرادى دارىگەر جانىنداعىلاردان. .
— ول كولحوزشى ەمەس، پروكۋرور، سەنى جاۋاپقا تارتامىن دەيدى،— دەدى ساۋدابايەۆتى قوشامەتتەيتىندەردىڭ ءبىرى.
— مەن ءازىر قىلمىس ىستەگەنىم جوق، قىلمىس ىستەمەيمىن دە،— دەدى ورىنسىز.سوزگە شامدانا قويماعان دارىگەر.
ەت تارازىعا اكەلىندى. ولشەندى، ىشەك-قارىن، باس-سيراقتان باسقاسى ءبىر ءجۇز الپىس بەس كيلوگرامم شىقتى. ساۋدابايەۆ بازار بريگاديرىنەن الجاپقىش سۇرادى. اقشا قالدىرماق بولدى.
— كولحوزشىمىن، دوكۋمەنتىم جوق،— دەدى ول. ساۋدابايەۆتىڭ مالى بازارلى بولدى. پروكۋرور ەكى كۇن تابانىنان تىك تۇرىپ ەت ساتتى. الدىنا الجاپقىش بايلاپ العاندا ءوزى كادىمگى تاجىريبەلى قاساپشىعا ۇقساپ-اق قالدى. ساۋدا جاساۋ دا قولىنان كەلەتىنى بايقالىپ تۇردى. ەسىكتىدە نە بولىپ جاتىر دەسەڭىزشى. اۋداندا ساۋدابايەۆتىڭ قابىلداۋىنا كەلگەندەر كابينەتتەن ونى تابا الماي، ورنىن سيپاپ قايتىپ جاتتى. سۇراعاندارعا «شۇعىل جۇمىسپەن ا. قالاسىنا ءجۇرىپ كەتىپ ەدى» دەپ كۇبىرلەپتى سەكرەتاري. ال، پروكۋرور بولسا، جۇمىس ويىندا جوق، ەت ساتىپ ءجۇردى. ونى تانيتىندار مۇنداي كوپ بولار ما، پروكۋرورىمىز زاڭ قىزمەتىن قويىپ، ساۋداگەرشىلىككە شىققان با دەپ كۇلىستى.
وعان جۇرتشىلىقتىڭ كۇلەتىن ءمانى بار. ونىڭ ساتقان مالى كىمدىكى؟ دەرەگى جوق بىردەمە، سيىر وزىنىكى دەيىن دەسەك، ونى دالەلدەيتىن ءبىر جاپىراق قاعازى جوق، بارلىعى بوتەن بىرەۋدىڭ اتىنا جازىلعان. ولاي بولعاندا پروكۋروردىڭ مۇندا جۇمىسى قانشا؟! الدە الىپ-ساتارلىق ىستەپ جۇرگەنى مە؟! ونىڭ ايتۋى بويىنشا ءوز سيىرى كورىنەدى. ءبىراق ونى دالەلدەيتىن دە انىقتاماسى جوق. مەيلى، سيىر كىمدىكى بولسا، ونىكى بولسىن، ايتەۋىر پروكۋرور ساۋدابايەۆتىڭ ەكى كۇن ەت ساتىپ تۇرعانى ا. قالاسىنىڭ، جۇرتشىلىعىنا ايقىن. قالاي بولسا دا ەتتى ساتۋ ءۇشىن بىرەسە پروكۋرور، بىرەسە كولحوزشى بولىپ توقسان قۇبىلعانى دا راس.
1952
You Might Also Like
-
اقادىرداعى وسى ءبىر ءۇيدىڭ الدىنان ادام دا، مال دا ارىلىپ كورگەن ەمەس. پىسىلداعان سيىر، قورسىلداعان شوشقا، قيقىلداعان تاۋىق، قوڭىراۋلى سەركە، قوزىلى قوي ءبارى دە كوز الدىڭىزدان وتە بەرەدى. ازدان سوڭ و...
