InfoHub Logo

پروفەسسور شەرۋباي قۇرمانباي ۇلى تەرميندەردى اۋدارۋدىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىن كوتەردى.

عالىمنىڭ ايتۋىنشا، تەرميندەردى ۇسىنۋ مەن بەكىتۋ، سونداي-اق، ولاردىڭ قولدانىسىن ورنىقتىرۋ جۇمىسىندا جۇيەلىلىك پەن بىرىزدىلىك ءالى كۇنگە جەتىسپەيدى. ماسەلەن، 90-جىلدارى ورىس تىلىنەن ەنگەن تەرميندەر قازاق تىلىنە اۋدارىلا باستادى. سول كەزدە تەرمينولوگيالىق قورىمىز ءبىرشاما ارتتى. ءبىراق بەرتىن كەلە ءبىراز تەرميندەردى قايتادان اۋىستىرا باستادىق.

«ماسەلەن، «اۋكسيوندى» كەڭەس زامانىندا «اۋكسيون» دەپ كەلدىك. 90-جىلدارى ونىڭ بالاماسى رەتىندە «ءباسساۋدا» دەگەن تەرمين قولدانىسقا ەندى. 2009 جىلى ونى مەملەكەتتىك تەرمينولوگيا كوميسسياسى بەكىتتى. 2014 جىلى قايتادان «اۋكسيونعا» اۋىستىردىق. «گيمن» دە سولاي. 1992 جىلى رەسمي «ءانۇران» دەپ بەكىتىلدى. 2014 جىلى قايتادان گيمنگە اۋىستىردىق. مۋزەي 1998 جىلى «مۇراجاي» بولىپ ەدى. 2014 جىلى قايتادان «مۋزەي» قالپىنا كەلدى. «پرينسيپ» دەگەن ءسوز «قاعيدات» ەدى، ودان كەيىن قايتادان «پرينسيپكە» اۋىستىق. «پروسەنتتى» 2000 جىلى «پايىز» دەپ بەكىتتىك، ال 2018 جىلى تاعى «پروسەنتكە» اۋىستىرىپ قويدىق» ، - دەدى ش.قۇرمانباي ۇلى ق ر پارلامەنت ماجىلىسىندە وتكەن عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسيادا. 

ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، 20 جىلدىڭ ىشىندە بەس رەت بەكىتىلگەن تەرميندەر از ەمەس. ولاي جالعاسا بەرسە، تەرميندەردىڭ ورنىعۋ ماسەلەسى قيىنداي تۇسەدى.

«ەگەر تەرمينكوم وسى سالاداعى پراكتيك ماماندار تەرميندەردى ءار بەس جىل، ون جىل سايىن وزگەرتىپ بەكىتەتىن بولسا، ءبىز مامانداردىڭ، اۋدارماشىلاردىڭ، قازاق ءتىلىن تۇتىنۋشىلاردىڭ باسىن قاتىرىپ، ءبىر تەرميندى ورنىقتىرۋعا ەش مۇمكىندىك بەرمەيمىز. كۇندە-كۇندە وزگەرىپ جاتقان تەرميننىڭ قايسىسى دۇرىس، قايسىسى بۇرىس ەكەنىنەن ادام شاتاسا باستايدى. سوندىقتان ءبىر تەرميندى بەكىتكەندە جاقسىلاپ ويلانىپ، اقىلداسىپ العان ءجون. سودان كەيىن ول تەرميننىڭ قولدانىسىن قامتاماسىز ەتسەك، سوندا عانا تەرمين ورنىعادى. ال ءاربىر بەس جىل سايىن وزگەرتكەن تەرمينمەن ۇياتقا قالامىز. وسىنى قاتاڭ ەسكەرۋىمىز كەرەك»، - دەپ اتاپ كورسەتتى ش.قۇرمانباي ۇلى.

---