قاڭباق ايعاق
ەرتە زاماندا ءبىر باي بالاسى مەن حان بالاسى جولداس بولادى. كۇندەردە ءبىر كۇنى ەكەۋى اڭعا شىعادى. كەلە جاتقاندا باي بالاسىنىڭ ويىنا ءبىر ارامدىق تۇسەدى.
«مەن مۇنان گورى باتىرمىن، نەگە وسىعان باعىنامىن. حان بالاسىمىن دەپ، مەنى اۋىر جۇمىستارعا جۇمسايدى. مۇنى ولتىرەيىن دە، ات-تۇرمانىن ولجا قىلايىن»، – دەگەن ويعا كەلەدى.
ءبىر ازىراق ءجۇرىپ، ءبىر بەلەستەن اسىپ تۇسكەننەن كەيىن حان بالاسىنا باي بالاسى:
— ال، دوستىم، اجالىڭ جەتتى،– دەيدى. حان بالاسى ساسىپ قالىپ، جان-جاعىنا قارايدى.
— اجالدى الىستان كەلەدى ەكەن دەمە، مىنە، مەن سەنى ولتىرەمىن، – دەيدى.
— ەي، مۇنىڭ قالاي، دوستىم؟ – دەيدى حان بالاسى.
— دوستىقتىڭ شەگى جەتتى، – دەيدى باي بالاسى.
سونىڭ اراسىنشا كۇن جەلدەتىپ، بۇرقىراعان قۇيىننىڭ ىشىندە ءبىر قاڭباق كەلە جاتادى.
— ەي، دوستىم، تىم بولماسا ءبىراز ۋاقىت بەر. مىنا ۇشىپ كەلە جاتقان قاڭباققا جولىعايىن، – دەيدى حان بالاسى. سونىڭ اراسىنشا ۇشىپ بارا جاتقان قاڭباق جانىنان وتە شىعادى.
— ءاي، قاڭباك، مىنا كىسىمەن جاسىمنان جولداس ەدىم، سول جولداسىم بۇگىن مەنى ولتىرمەكشى بولىپ تۇر، ءبىر كۇندەردە ايعاق بولارسىڭ، – دەيدى. ۇشىپ بارا جاتقان قاڭباك ونىمەن ءىسى جوق وتە بەرەدى. باي بالاسى:
— ەندى بولدىڭ با؟ – دەپ سۇرادى.
— بولدىم، – دەدى حان بالاسى. سونان كەيىن قىلىشپەن باي بالاسى حان بالاسىنىڭ باسىن شاۋىپ ءتۇسىردى دە ات-تۇرمانىن، التىن-كۇمىسىن، ساۋىت-جاراعىن سىپىرىپ الىپ، ءجۇرىپ كەتتى.
جىلداردان جىلدار وتەدى. باي: بالاسى ەلىنە بارىپ ايەل الادى، باسىنا ءۇي تىگىپ، الدىنا مال سالادى. ءبىر كۇندەردە ايەلىنىڭ ءسىڭىلىسىن ۇزاتپاقشى بولىپ، قايىن-جۇرتى تويعا شاقىرادى. تويعا ايەلى ەكەۋى بارماقشى بولادى. تويعا سىي-سىياپات الىپ شىعادى. پاۋەسكەدەن ايەلىنە شاڭ تيەدى دەپ، كۇيمەسىن جاۋىپ، سىرتقا اينەگىنەن قاراپ كەلە جاتادى. كەلە جاتسا، باياعىداي قاڭباق ۇشىپ تەرەزە الدىنان وتە شىعادى.
قاڭباقتى كورگەننەن كەيىن باياعى جىگىتتىڭ ولەردە قاڭباققا ايتقانى ەسىنە ءتۇسىپ، مىرس ەتىپ كۇلەدى. ونىمەن قويماي:
— ەي، دوسىم، ءالى ءجۇرسىڭ بە؟ – دەيدى.
ايەلى بۇعان:
— ەي، ساعان نە بولدى، ۇشىپ بارا جاتقان قاڭباقپەن سويلەسىپ؟ – دەيدى.
— جاي، قاڭباقتىڭ ۇشىپ بارا جاتقانىنا كۇلەمىن، – دەيدى باي بالاسى.
— سەن شاتاسقان بولارسىڭ، – دەيدى ايەلى. — جەر بەتىندە جەل ۇشىرعان كاڭباق كوپ، سوعان كۇلە بەرسەڭ، سەن ساۋ بولماسسىڭ! سەندە ءبىر سىر بار، بوستان-بوس قاڭباققا كىسى كۇلە مە! سەن ماعان سىرىڭدى ايتپايدى ەكەنسىڭ، كوڭىلىڭ بولەك ەكەن، – دەپ ايەلى وكپەلەپ مىنەز كورسەتەدى.
امال قانشا، جىگىت ايەلىنەن قۇتىلا المايتىن بولعاسىن، كىسى ولتىرگەن سىرىن ايتىپ بەرەدى.
سول بولعان ۋاقيعا ەسىمە ءتۇسىپ، قاڭباقتى كورگەننەن كەيىن كۇلىپ ەدىم، ايتپاسىما قويمادىڭ عوي. ءبىزدىڭ وسى كەزگە دەيىن باي بولىپ جۇرگەنىمىز سول جىگىتتىڭ دۇنيەسى ەدى، – دەپ ءسوزىن اياقتايدى.
سونىمەن قايىن-جۇرتىنا دا جەتەدى. توي-توپىرىن ىستەپ، قىز-كۇيەۋىن جاقسىلاپ قارسى الىپ، بىرنەشە كۇن تاماشا دا بولادى. ەڭ اقىرعى كۇنى ايەلى ەكەۋى تاعى رەنجىسەدى.
ايەلى توركىنىنە بارعاننان كەيىن-اق بۇزىلا باستايدى. اعالارىنا ارىز ەتەدى.
— مەنى وسى كىسىدەن قۇتقارساڭىزدار ەكەن، وتە قورقىنىشتامىن. بۇل نەشە جىلدان بەرى جولداس بولعان دوسىن شاۋىپ ءولتىرىپتى، مەنى دە ءبىر كۇنى ولتىرە مە دەپ، قورقىپ ءجۇرمىن. مەنى باۋىر دەسەڭىزدەر سول جىگىتكە قىلعان ءىسىن ءوزىنىڭ الدىنا كەلتىرسەڭىز ەكەن، – دەپ جىلايدى. اعالارى قارىنداسىنىڭ ايتقانىن ىستەپ جىگىتتى قىلىشپەن شاۋىپ ولتىرەدى. بۇعان تاعى دا قاڭباق ايعاق بولادى.
You Might Also Like
-
بۇرىنعى وتكەن زاماندا ءبىر پاتشانىڭ قالاسىنان كۇن سايىن ءار ءتۇرلى قازىنا، ءھام التىن، كۇمىس نارسەلەر ۇرلانا بەرەتىن بولىپتى، سول سەبەپتى پاتشا جارلىق قىلىپتى:
-
ەرتە ۋاقىتتا ماحمۇت دەگەن حان بولىپتى. كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە حان قول استىنداعى حالقىنا تەگىس حابار سالىپتى. «ءۇش اۋىز ءسوز سۇرايمىن، سونى شەشكەن ادامعا ات باسىنداي التىن بەرەمىن. قارت بولسا، اق...
