InfoHub Logo

قارا قاراقات (سمورودينا چەرنايا، Ribes nigrum L.) — بيىكتىگى 125 سانتيمەترگە جەتەتىن، بۇتالى وسىمدىك. جاپىراقتارى 3-5 سالالى، كەزەكتەسىپ ورنالاسقان، ساعاقتارى ۇزىن، تومەنگى جاقتارىندا بەزدەرى بار. وسىعان بايلانىستى وسىمدىكتەن سۇيكىمدى ءيىس شىعىپ تۇرادى. گۇلدەرى اشىق قىزىل ءتۇستى، 4-5-تەن جينالىپ ماساققا ۇقساپ شوعىرلانىپ، تومەن قاراپ سالبىراپ تۇرادى. گۇل جاپىراقشالارى دا، گۇل توستاعانشاسىنىڭ قالاقشالارى دا بەس-بەستەن. ۇرىعى — كوپ تۇقىمدى، ءتۇسى قارا، ءيىسى اڭقىعان ەتتى جەمىس. مامىر ايىندا گۇلدەيدى. جەمىسى شىلدە ايىندا پىسەدى. جابايى قاراقات وزەن جاعالارىندا، باتپاقتى جەرلەردە، بۇتالاردىڭ اراسىندا، ىلعالدى ورمانداردا وسەدى. مادەني وسىمدىك رەتىندە دە كوپ جەرلەردە قولدان ەگىلەدى.

ءدارى جاساۋ ءۇشىن وسىمدىكتىڭ جەمىستەرى مەن جاپىراقتارىن پايدالانادى. قۇرامىندا س ءۆيتامينى، قانت، فوسفور قىشقىلى، يلىك زاتتار، ر ءۆيتامينى، كاروتين، ەفير مايلارى، كاليي، فوسفور تۇزدارى، تەمىر بار.

قارا قاراقاتتىڭ جەمىستەرى حالىق مەديسيناسىندا تەر شىعاراتىن، نەسەپ ايدايتىڭ، ءىشتىڭ ءوتۋىن تىياتىن، قابىنۋعا قارسى اسەر ەتەتىن ءار ءتۇرلى ءۆيتاميندى ءدارى رەتىندە قولدانىلادى. جاپىراقتارىمەن ريەۆماتيزمدى، پوداگرانى، ليمفا بەزدەرىنىڭ تۋبەركۋلەزىن ەمدەيلى.

جاپىراقتارىن، جەمىسىن جانە بۇرشىكتەرىن بۇيرەككە تاس بايلانعاندا، سونداي-اق قۋىق اۋرۋلارىن ەمدەۋگە پايدالانادى. ونى بالالاردىڭ مىسقال اۋرۋىنا (زولوتۋحا) قارسى دا قولدانۋعا بولادى.

بۇل وسىمدىكتەن جاسالعان سيروپپەن كوكجوتەلدى، جوعارعى تىنىس جولدارىنىڭ قابىنۋىن ەمدەيدى. وسىمدىك جەمىستەرىنەن الىنعان ءسولدى اسقازان قىشقىلى كەمىگەندە جانە جارا شىققاندا ىشۋگە بولادى.

قولدانۋ ءتاسىلى

وسىمدىك جەمىستەرىن قايناپ تۇرعان ءبىر ستاكان سۋعا ءبىر جارىم اس قاسىقتان كەلەتىندەي ەتىپ سالىپ تۇندىرادى دا، جارتى ستاكاننان كۇنىنە 3 رەت ىشەدى. جاپىراقتارىنىڭ 20 گرامىن (1 اس قاسىعىن) قايناپ تۇرعان 1 ستاكان سۋعا 20 مينۋت تۇندىرىپ، 2 اس قاسىقتان كۇنىنە 3 رەت ىشەدى.

---