InfoHub Logo

قازاناق (باگۋلنيك بولوتنىي، Ledum palustre L.) — قىسى-جازى كوگەرىپ تۇراتىن، بيىكتىگى 1 مەترگە دەيىن جەتەتىن، باس اينالدىرىپ، كىسىنى ەسەڭگىرەتىپ تاستايتىنداي كۇشتى ءيىسى بار وسىمدىك. تامىردان وسكەن نەگىزگى ساباقتارى جاتاعان. وسى ساباقتان تىك كوتەرىلىپ ءوسىپ شىققان قوسىمشا ساباقتارى دا كوپ. ەسكى بۇتاقتارىنىڭ قابىعىنىڭ ءتۇسى سۇرعىلت ءارى جالاڭ، ال جاس بۇتاقتارىنىڭ قوڭىر ءتۇستى تۇكتەرى بار. جاپىراقتارى كەزەكتەسىپ ورنالاسقان، ۇزىنشا كەلگەن، شەتتەرى تومەن قايىرىلعان. ساباقتارى قىسقا، سىرتىن مايدا تۇك باسقان. اق نەمەسە قىزىل ءتۇستى گۇلدەرى وسىمدىكتىڭ جوعارعى جاعىنا قولشاتىر سياقتانىپ جينالا ورنالاسقان. مامىر ايىنان شىلدە ايىنا دەيىن گۇلدەيدى. باتپاقتى ورمانداردا، دالالى ايماقتاردا، تاۋلاردىڭ ەتەكتەرىندە، وزەن جاعالارىندا كەزدەسەدى.

دارىلىك ماقساتقا وسىمدىكتىڭ گۇلدەگەن كەزدەگى جاپىراقتارى مەن مايدا بۇتاقتارى پايدالانىلادى. قۇرامىندا 1 پروسەنتكە دەيىن ەفير مايى بار وتكىر ءيىسى بولاتىن سەبەبى دە وسىعان بايلانىستى. قازاناق برونح قابىنعاندا قاقىرىق ءتۇسىرۋ ءۇشىن، برونح دەمىكپەسىن ەمدەۋ ءۇشىپ، ريەۆماتيزمگە قارسى، توق ىشەك تىرىسىپ اۋىرعاندا جانە نەرۆ جۇيەسىن تىنىشتاندىرۋ ءۇشىن قولدانىلادى.

حالىق مەديسيناسىندا قازاناق بەزگەك پەن تۋبەركۋلەزدى ەمدەۋ ءۇشىن دە قولدانىلعان. ول ءۇشىن كازاناقتىڭ 10 گرامىن الىپ، قايناپ تۇرعان 1 ستاكان سۋعا 15-20 مينۋت سالىپ قويۋ كەرەك. ءسۇزىلىپ الىنعان تۇنبانى 1 اس قاسىقتان كۇنىنە 3-4 رەت ىشەدى. قازاناقتى كەيبىر باسكا وسىمدىكتەرمەن قوسىپ پايدالانعاندا دا اسەرى ارتا تۇسەدى. مىسالى، قازاناقتىڭ ۇنتاقتالعان ەكى شاي قاسىعىن، جالبىزتىكەن تامىرىنىڭ ۇنتاقتالعان بەس شاي قاسىعىمەن ارالاستىرادى دا، 1 ليتر قايناعان سۋعا سالىپ 15-20 مينۋت تۇندىرادى. دايار بولعان ءدارىنى 1 اس قاسىقتان ءاربىر ەكى ساعات سايىن ديزەنتەرياعا شالدىققاندا ىشەدى. بۇل وسىمدىكتى باسقاشا دا قولدانۋعا بولادى. ياعني قازاناقتىڭ 10 بولىگىن، دارىلىك جالبىزتىكەن تامىرىنىڭ 20 بولىگىن، وگەيشوپتىڭ 20 بولىگىن الىپ ابدەن ارالاستىرادى. وسى قوسپانىڭ 2 شاي قاسىعىن قايناپ تۇرعان 1 ستاكان سۋعا سالىپ 20 مينۋت تۇندىرادى. ونى ءسۇزىپ العاننان كەيىن جارتى ستاكاننان كۇنىنە 3-4 رەت ىشسە، قاقىرىقتىڭ ءتۇسۋىن كۇشەيتەدى.

تاعى دا ءبىر كەڭەس: قازاناقتىڭ 25 گرامى مەن كۇيدىرگىش قالاقايدىڭ 15 گرامىن الىپ، قايناپ تۇرعان 1 ليتر سۋعا تۇندىرۋ كەرەك. ونى جارتى ستاكاننان كۇنىنە 5-6 رەت ءىشىپ ريەۆماتيزمدى، برونح دەمىكپەسىن ەمدەۋگە جانە جوتەلدى قويدىرۋعا بولادى.

قازاناقتىڭ جاپىراعىنان 150 گرامم، مارالقۋرايدىڭ (چەمەريسا بەلايا) تامىرىنان 150 گرامم الىپ، ولاردى 500 گرامم ەرىگەن مال مايىنا قوسادى. سونان سوڭ ونى تۇنگە قاراي ىستىق جەرگە - پەش ىشىنە قويادى. تاڭەرتەڭ قوسپانى ءسۇزىپ الىپ، سىرقىراپ قاقساعان جەرلەرگە جاعۋعا بولادى. قازاناقتىڭ جەر ۇستىندەگى بولىگىن كەلىگە ءتۇيىپ ۇنتاقتايدى دا، ەلگەزەردەن وتكىزىپ قاراكۇيە مەن قاندالاعا قارسى قولدانۋعا بولادى.

---