قازاق اراسىندا ساۋاتسىزدىقتى جويۋ
وكتيابر توڭكەرىسىنىڭ ون جاسقا تولعان مەيرامىندا كۇللى «رەسەيدە كەمپىر-شالداردان باسقا حات بىلمەيتىن ادام بولماسىن» دەگەن ۇراندى كەڭەس ۇكىمەتى جاريالاپ وتىر.
وكتيابر توڭكەرىسىنىڭ ون جاسقا تولۋىنا ەندى ءۇش-اق جىل قالدى، مىنە وسى ءۇش جىلدىڭ ىشىندە بارلىق كەڭەس رەسپۋبليكالارىنىڭ وداعىنداعى قالىڭ ەلدىڭ كەمپىر-شالدارىنان باسقا حات بىلمەيتىن ادامى بولماسقا كەرەك.
ارينە، مۇنى ايتقانداي قىلىپ ورنىنا كەلتىرۋ وڭاي ءىس ەمەس. ەندى ءۇش جىلدىڭ ىشىندە قالىڭ ەلگە حات تانىتۋ ءۇشىن جىبىرلاعان اۋىل باسىنا مەكتەپ aشy كەرەك. جانە موينىنا وسىنداي اۋىر، تاريحي جۇك، زور بورىش ارتىلعانىن بىلەتىن كوپ مۇعالىمدەر كەرەك.
اۋىل باسىنا مەكتەپ اشۋعا، مەكتەپ باسىنا موينىنداعى بورىشىن بىلەتىن جاقسى وقىتۋشى تاعايىنداۋعا اسىرەسە اقشا كەرەك، قاراجات كەرەك. قاراجاتسىز ەش ۋاقىتتا ەشنارسە بولعان ەمەس ءام بولمايدى.
حالىققا ءام ونىڭ ۇكىمەتىنە قانداي نارسە كەرەك بولسا، ونىڭ شەشۋى اقشاعا، قاراجاتقا كەلىپ تىرەلەدى.
ال بۇلاي بولعاندا، ءبىزدىڭ كەڭەس رەسپۋبليكالارى وداعىنىڭ قازىرگى قولىنداعى قاراجاتىنا قاراساق، مەملەكەتتىڭ، ەلدىڭ، اۋىلدىڭ بايلىعىنا قاراساق، قالانىڭ ءام اۋىلدىڭ شارۋاسىنا قاراساق — كوڭىلگە ۋايىم كىرە باستايدى.
ءبىزدىڭ جالپى رەسەي حالقىنىڭ شارۋاسى كۇيزەلگەن. اۋىلدىڭ دا، قالانىڭ دا شارۋاسى بۇلىنگەن. ەل كەدەي، كۇيزەلگەن، بۇلىنگەن شارۋا ءالى دە بۇرىنعىداي وڭالىپ ءجۇرىپ كەتە قويعان جوق. جالپى حالىق شارۋاسىنىڭ بۇرىنعىداي بولىپ تۇزەلىپ كەتۋىنە ءالى دە كوپ ۋاقىت بار. جالپى ەل كەدەي بولعان سوڭ ونىڭ ۇكىمەتى دە كەدەي.
كەدەي بولعاندىقتان تالاي ماڭىزدى يگىلىكتەردى ءقازىر كەڭەس ۇكىمەتى ىستەي الماي وتىر.
مىنە، سوندىقتان دا ءۇش جىلدىڭ ىشىندە كەڭەس رەسپۋبليكالارىنىڭ وداعىنداعى قالىڭ ەلگە ساۋاتسىزدىقتى جويۋ ۇلكەن قيىن جۇمىس.
ول اسىرەسە ءبىزدىڭ قازاقستانعا قيىن. قازاقستاننىڭ شارۋاسى كەڭەس وداعىنداعى وزگە ەلدەردەن دە ناشار. قازاق ەلىنىڭ ءجۇز ادامىنان توقسان جەتى ادامى ساۋاتسىز، حات بىلمەيدى.
ءبىراق ساۋاتسىزدىقتى جويۋ ەڭ كەرەكتى ءىس. ول اسىرەسە حالقى نادان ءبىزدىڭ قازاقستانعا وتە كەرەكتى ءىس. ءجۇز ادامنان توقسان جەتى ادامى حات بىلمەيتىن ەلدىڭ ەش ۋاقىتتا قانداي ءىسى بولسا دا العا باسقان ەمەس ءام بۇل قالىپپەن تۇرسا ەشبىر ءىسى العا باسپايدى.
ءوزىڭدى ءوزىڭ تانۋ ءۇشىن، جۇرتتى تانۋ ءۇشىن، جەر دۇنيەدە نە بولىپ جاتقانىن ءبىلىپ وتىرۋ ءۇشىن، ونەرلى ەلدەردەن قارا ءۇزىپ قالماۋ ءۇشىن، ءوزىڭنىڭ ادامشىلىق قۇقىڭدى ءبىلۋ ءۇشىن، وكتيابر توڭكەرىسىنىڭ اپەرگەن بوستاندىق تەڭدىگىنىڭ جەمىسىن ءىس جۇزىندە شىنداپ تاتۋ ءۇشىن، — ەڭ الدىمەن حات ءبىلۋ كەرەك.
حات بىلمەسەڭ جوعارعى ايتقان سوزدەردىڭ ەش مانىسىنە دە تۇسىنبەيسىڭ. نە قىلۋ كەرەك؟
حالىق ءام ونىڭ ۇكىمەتى كەدەي بولسا دا، جالپى ناداندىقتى سول ءۇش جىلدىڭ ىشىندە جەڭۋ ءۇشىن بارلىق كۇشتى وسىعان سالۋ كەرەك.
كۇش قايدا؟..
كۇش جالپى ىنتادا، كۇش قايراتتا، كۇش جالپى نيەتتە. كۇش ەلدەگى ءام قالاداعى ەڭبەكشىل تاپتىڭ ازاماتتارىنىڭ بۇل تۋرالى مويىندارىنا ارتىلعان جۇكتەرىنىڭ زور ماعىنالى ءام زور تاريحي ەكەنىن انىق بىلۋىندە. كۇش — جالپى ەلدىڭ بۇل ۇرانعا ءتۇسىنىپ، بارلىق جىگەرىن، جاردەمدەرىن اياماۋىندا.
مىنە، ءسويتىپ، قىزمەتتەگى ءام قىزمەتتە جوق كوزى اشىق ادامدار بۇل ءىستىڭ ەڭ زور، جاۋاپتى ءىس ەكەنىن ءتۇسىنىپ، بۇل ىسكە وزدەرى قولدارىنان كەلگەنشە ايانباي كۇشتەرىن سالىپ كىرىسۋگە مىندەتتى ەكەنىن تۇسىنسە جانە بۇل ءىستىڭ جالپى قازاقستانعا ەن كەرەكتى زور ءىس ەكەنىن ءتۇسىنىپ، ال حالقى ايانباي جاردەمىن بەرسە ءام جەرگىلىكتى مەكەمەلەردەگى وتىرعان ادامداردىڭ ءبارى دە جانىن اياماي كىرىسسە، ساۋاتسىزدىقتى جويۋ ءىسى كوڭىلدەگى جەردەن شىقپاق.
قالاداعى ءام اۋىلداعى ازاماتتاردىڭ جالپى ىنتاسى، جالپى جۇمىلۋى كەرەك.
«شابان ۇيرەك بۇرىن ۇشادى...»— ەرتەرەك قامدانۋ كەرەك. ەندى ءۇش جىلدا قازاقستاندا حات بىلمەيتىن جاس بولماۋ كەرەك.
تالپىن، جاس ازامات! كۇشىڭدى اياما! جۇمىلا كىرىس، كوزى اشىق ازاماتتار!
06.04.1924 جىل
You Might Also Like
-
ءبىلىم كەڭەسىنىڭ جاسالعانىنا كوپ بولدى. بىر-ەكى رەت گازەت- جۋرنال بەتىندە ءبىراز ىستەگەن ىستەرى تۋرالى عانا ماعلۇمات رەتىندە سوزدەر باسىلدى.
-
نادان ادام گازەت، جۋرنال وقىمايدى. گازەت، جۋرنال وقىماعان ادام — سوقىر، مۇگەدەك.
