قازاق ءباسپاسوزىنىڭ العاشقى قارلىعاشى «ايقاپ» جۋرنالى
قازاق ءباسپاسوزىنىڭ العاشقى قارلىعاشىنىڭ ءبىرى «ايقاپ» جۋرنالىنىڭ العاشقى سانى 1911 جىلى 10 قاڭتاردا ترويسكىدە شىققان.جانە دە بيىلعى 2021جىلى «ايقاپ» جۋرنالىنىڭ شىققانىنا 110 جىل تولىپ وتىر.ۇيىمداستىرۋشىسى جانە باسپاگەر، رەداكتورى مۇحامەدجان سەرالين بولدى.
"ايقاپ" قازاقتىڭ قوعامدىق ساناسىنىڭ ويانۋىنا جانە ۇلتتىق مادەنيەتتىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسقان. جۋرنالدا قازاق اۋىلدارىنداعى وقۋ-اعارتۋ جۇمىستارى، ايەل تەڭدىگى، وتىرىقشىلىق ءومىر سالتىنا كوشۋ، سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك دۋماعا قاتىسۋ جونىندەگى ساياسي ماسەلەلەر كوتەرىلدى. جۋرنالدى شىعارۋ جۇمىستارىنا ءا.عاليموۆ، س.تورايعىروۆ قاتىسقان. جۋرنالدا ا.بايتۇرسىن ۇلى، ش.قۇدايبەردى ۇلى، ب.مايلين، ب.وتەتىلەۋوۆ، س.كوبەيەۆ، ن.قۇلجانوۆ، ت.ب. سياقتى بەلگىلى جازۋشىلار بەلسەندى قىزمەت اتقارعان. اباي، ش.ءۋاليحانوۆ، ى.التىنسارين ولەڭدەرىمەن قاتار حالىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ شىعارمالارى، شىعىس، ورىس جانە ەۋروپا ادەبيەتىنىڭ تۋىندىلارى جاريالانعان.
ۇزاق ۋاقىت كۇش-جىگەر جۇمساپ، ايانباي ەڭبەكتەنۋىنىڭ ارقاسىندا م. سەرالين 1910 جىلدىڭ اياعىندا جۋرنال شىعارۋعا رۇقسات الدى. “قوستاناي ۋەزىنىڭ شۇبار بولىسى № 5 اۋىلىنىڭ قازاعى م. سەرالينگە، – دەلىنگەن قۇجاتتا، - ترويسك قالاسىندا ونىڭ جاۋاپكەرشىلىگىمەن مىناداي باعدارلاما بويىنشا: باس ماقالالار، شەتەلدىك حابارلار، مۇسىلماندار ءومىرىنىڭ ماسەلەلەرى، حرونيكا، فەلەتوندار مەن ولەڭدەر، بيبليوگرافيا جانە عىلىمي ماقالالار، ارالاس دۇنيەلەر جانە رەداكسياعا حاتتار باعدارلاماسىمەن اي سايىن “ەي-كاف” جۋرنالىن شىعارۋعا رۇقسات بەرىلدى”. پروگرەسشىل دەموكراتياشىل زيالىلاردىڭ سان جىلدار بويى اڭساعان ارماندارى ورىندالدى:1911 جىلعى 10 قاڭتاردا ترويسكىدە قازاق حالقىنىڭ تاريحىنداعى تۇڭعىش “ايقاپ” ۇلتتىق جۋرنالىنىڭ ءبىرىنشى ءنومىرى شىقتى.
«ايقاپ» جۋرنالىنىڭ العاشقى سانىندا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ قازاقتىڭ عىلىم مەن ءبىلىمدى يگەرمەگەنىن ماسەلە ەتىپ كوتەرگەن ماقالاسى جاريالاندى. قارجىنىڭ تاپشىلىعىنان جۋرنال ءبىرىنشى جىلى ايىنا ءبىر رەت، شاعىن كولەممەن جارىق كوردى.
1911جىلى ترويسك قالاسىندا باسىندا ايىنا ءبىر رەت، كەيىننەن 1912 جىلدان باستاپ جۋرنال ايىنا ەكى رەتتەن 12-24 بەت كولەمىندە جاريالاندى. 1-2 مىڭ دانامەن 88 ءنومىرى جارىق كورگەن.
جۋرنال 1911 جىلعى قاڭتاردان 1915 جىلعى قىركۇيەككە دەيىن شىقتى. بارلىعى 88 ءنومىرى تاراپ، تارالىمى 1000 داناعا دەيىن جەتتى.
ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆ بۇل باسىلىم تۋرالى «ءبىلىم الەمىنە اشىلعان ءبىر تەرەزە بولدى» دەپ جازعان.
«ايقاپ» جۋرنالىنىڭ تاعدىرىنا جالپى ۇلتتىق باسىلىم بولۋ جازىلدى.
ۋ.م.دجولدىبايەۆا ءال–فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ دوسەنتى
م.ش.شالقاروۆا ءال–فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ شىعىستانۋ فاكۋلتەتىنىڭ 1-كۋرس ستۋدەنتى
You Might Also Like
-
كەز كەلگەن حالىق ءوز ساياساتكەرلەرىن، قوعام قايراتكەرلەرىن، اقىندارى مەن جازۋشىلارىن ماقتان تۇتادى. قازىرگى قازاقستاندا بۇكىل سانالى عۇمىرىن ساۋاتسىزدىقتى جويۋعا، قازاق حالقىن ورىس جانە الەمدىك مادەني...
-
مەن ءوز ەلىمە جاۋ بولعان ەمەسپىن، جانە ەشقاشاندا جاۋ بولمايىن!
