قازاق مەملەكەتىنىڭ 16 - 17 عاسىرلارداعى الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جاعدايى. قازاق حاندىعىنىڭ مەملەكەتتىك - اكىمشىلىك قۇرىلىمى
8 تاراۋ. قازاق مەملەكەتىنىڭ 16 - 17 عاسىرلارداعى الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جاعدايى. قازاق حاندىعىنىڭ مەملەكەتتىك - اكىمشىلىك قۇرىلىمى
كونسپەكت
قوعامنىڭ دامۋىنا بايلانىستى باسقارۋ جۇيەسى كۇردەلەنە ءتۇستى. ۇلتتىڭ قالىپتاسۋ بارىسىندا ۇلتتىق باسقارۋ جۇيەسىنىڭ قاجەتتىلىگى تۋىندادى. قازاق حاندىعىنىڭ باسقارۋ جۇيەسى 7 تارماقتان تۇردى. اۋىلدىق باسقارۋ، اتا - ايماق، رۋلىق باسقارۋ، ۇلىستىق بيلىك، جۇزدىك بيلىك، حاندىق بيلىك، قۇرىلتاي نەمەسە ءماسليحات. اۋىلدىق باسقارۋ تۋىستاس جاقىن ادامداردىڭ بىرنەشە وتباسىنان قۇرالدى. اۋىلدى اۋىلناي نەمەسە اۋىلباسى باسقارعان. اتا - ايماق ءبىر اتادان تاراعان، جەتى اتاعا دەيىنگى بىرنەشە اۋىلدان قۇرالدى. بۇل ۇيىمدى اقساقال باسقارعان. رۋ ون نەمەسە ون بەس ايماقتان قۇرالعان. رۋ باسشىسىن رۋ ءبيى نەمەسە رۋباسى دەپ اتاعان. ۇلىس بىرنەشە رۋدان قۇرالدى. ءار ۇلىس ءوز جەرىنەن جاۋگەرشىلىك جاعدايدا ون مىڭدىق جاساق شىعارا الدى. ۇلىستىڭ باس بيلىگى ۇلىس سۇلتانىنىڭ نەمەسە حاننىڭ قولىندا بولدى. ءجۇز بىرنەشە ۇلىستاردان قۇرالدى. ءجۇزدىڭ باسشىسى، قىزمەتى بي اتاعىنىڭ ەڭ بيىك دەڭگەيى بولىپ ەسەپتەلەدى. ءجۇزدىڭ ءبيى وردابي دەپ اتالعان. حاندىق ءۇش جۇزدەن قۇرالدى. ۇلى ءجۇز اۋماعى – جەتىسۋ مەن وڭتۇستىك قازاقستان. ورتا ءجۇز اۋماعى – ورتالىق جانە سولتۇستىك - شىعىس قازاقستان. كىشى ءجۇز اۋماعى – باتىس قازاقستان. قازاق حاندىعىنىڭ بيلىگى ۇلى حاننىڭ قولىندا بولدى.
بۇكىل قازاق ۇلتىنىڭ باس قوسقان كەڭەسى – قۇرىلتاي (ءماسليحات). ەل باسىنا اۋىر كۇن تۋعاندا كۇردەلى ماسەلەنى تالقىلاۋعا ءۇش ءجۇزدىڭ ازاماتتارى قۇرىلتايعا تۇگەل قاتىسادى. حان تاعىنا مالى كوپ شونجار - سۇلتاندار سايلاندى. سونىمەن بىرگە حان بولىپ سايلانۋ ءۇشىن شىڭعىستىڭ ۇرپاعى بولۋ باستى تالاپ بولدى.
16 - 17 عاسىرلاردا قازاق حالقىنىڭ قۇرامى نەگىزگى ەكى توپتان تۇردى. ولار اقسۇيەكتەر مەن قاراسۇيەكتەر. قازاق قوعامىندا باس بوستاندىعى جوق قۇلدار مەن كۇڭدەر دە بولعان. ولاردا ەشبىر قۇقىق بولماعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. كىشى ءجۇز رۋلارى:
2. تورە تۇقىمىنىڭ ىشكى اۋلەتتىك داۋلارىن شەشتى:
3. بۇكىل قازاق ۇلتىنىڭ باس قوسقان كەڭەسى:
4. حان بولىپ سايلانۋ ءۇشىن قويىلاتىن باستى تالاپ:
5. حاننىڭ جاساعى:
6. قازاق قوعامىنداعى اقسۇيەكتەر توبى:
7. قازاق قوعامىندا ەشبىر قۇقىعى بولماعاندار:
8. ۇلى ءجۇز قۇرامىنا كىرەتىن رۋلار:
9. جۇزدىك ۇيىم قۇرالدى:
10. ءار ۇلىستىڭ جاۋگەرشىلىك جاعدايدا شىعاراتىن جاساعى:
11. ءوز قاسيەتىمەن نەمەسە اتالارىنان مۇراگەرلىكپەن جەتكەن ادام بيلىك ەتتى:
12. جەتى اتا اراسىنداعى داۋ - جانجالدى رەتتەپ، كىنالى جاعىن جازالاپ وتىردى:
13. تۋىستاس جاقىن ادامداردىڭ بىرنەشە وتباسىنان قۇرالدى:
14. قازاق حاندىعىن باسقارۋ جۇيەسىنىڭ تارماقتارى:
15. اتاقتى وربۇلاق شايقاسى قاي جىلى بولدى:
16. وربۇلاق شايقاسى كەزىندە قازاقتىڭ قاي باتىرى جوڭعار اسكەرىنىڭ سىرتىنان شابۋىل جاساعان:
17. قاي جىلى ارال ءوڭىرىنىڭ قازاقتارى ءابىلعازىنى حان سايلادى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
كونسپەكت
قوعامنىڭ دامۋىنا بايلانىستى باسقارۋ جۇيەسى كۇردەلەنە ءتۇستى. ۇلتتىڭ قالىپتاسۋ بارىسىندا ۇلتتىق باسقارۋ جۇيەسىنىڭ قاجەتتىلىگى تۋىندادى. قازاق حاندىعىنىڭ باسقارۋ جۇيەسى 7 تارماقتان تۇردى. اۋىلدىق باسقارۋ، اتا - ايماق، رۋلىق باسقارۋ، ۇلىستىق بيلىك، جۇزدىك بيلىك، حاندىق بيلىك، قۇرىلتاي نەمەسە ءماسليحات. اۋىلدىق باسقارۋ تۋىستاس جاقىن ادامداردىڭ بىرنەشە وتباسىنان قۇرالدى. اۋىلدى اۋىلناي نەمەسە اۋىلباسى باسقارعان. اتا - ايماق ءبىر اتادان تاراعان، جەتى اتاعا دەيىنگى بىرنەشە اۋىلدان قۇرالدى. بۇل ۇيىمدى اقساقال باسقارعان. رۋ ون نەمەسە ون بەس ايماقتان قۇرالعان. رۋ باسشىسىن رۋ ءبيى نەمەسە رۋباسى دەپ اتاعان. ۇلىس بىرنەشە رۋدان قۇرالدى. ءار ۇلىس ءوز جەرىنەن جاۋگەرشىلىك جاعدايدا ون مىڭدىق جاساق شىعارا الدى. ۇلىستىڭ باس بيلىگى ۇلىس سۇلتانىنىڭ نەمەسە حاننىڭ قولىندا بولدى. ءجۇز بىرنەشە ۇلىستاردان قۇرالدى. ءجۇزدىڭ باسشىسى، قىزمەتى بي اتاعىنىڭ ەڭ بيىك دەڭگەيى بولىپ ەسەپتەلەدى. ءجۇزدىڭ ءبيى وردابي دەپ اتالعان. حاندىق ءۇش جۇزدەن قۇرالدى. ۇلى ءجۇز اۋماعى – جەتىسۋ مەن وڭتۇستىك قازاقستان. ورتا ءجۇز اۋماعى – ورتالىق جانە سولتۇستىك - شىعىس قازاقستان. كىشى ءجۇز اۋماعى – باتىس قازاقستان. قازاق حاندىعىنىڭ بيلىگى ۇلى حاننىڭ قولىندا بولدى.
بۇكىل قازاق ۇلتىنىڭ باس قوسقان كەڭەسى – قۇرىلتاي (ءماسليحات). ەل باسىنا اۋىر كۇن تۋعاندا كۇردەلى ماسەلەنى تالقىلاۋعا ءۇش ءجۇزدىڭ ازاماتتارى قۇرىلتايعا تۇگەل قاتىسادى. حان تاعىنا مالى كوپ شونجار - سۇلتاندار سايلاندى. سونىمەن بىرگە حان بولىپ سايلانۋ ءۇشىن شىڭعىستىڭ ۇرپاعى بولۋ باستى تالاپ بولدى.
16 - 17 عاسىرلاردا قازاق حالقىنىڭ قۇرامى نەگىزگى ەكى توپتان تۇردى. ولار اقسۇيەكتەر مەن قاراسۇيەكتەر. قازاق قوعامىندا باس بوستاندىعى جوق قۇلدار مەن كۇڭدەر دە بولعان. ولاردا ەشبىر قۇقىق بولماعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. كىشى ءجۇز رۋلارى:
2. تورە تۇقىمىنىڭ ىشكى اۋلەتتىك داۋلارىن شەشتى:
3. بۇكىل قازاق ۇلتىنىڭ باس قوسقان كەڭەسى:
4. حان بولىپ سايلانۋ ءۇشىن قويىلاتىن باستى تالاپ:
5. حاننىڭ جاساعى:
6. قازاق قوعامىنداعى اقسۇيەكتەر توبى:
7. قازاق قوعامىندا ەشبىر قۇقىعى بولماعاندار:
8. ۇلى ءجۇز قۇرامىنا كىرەتىن رۋلار:
9. جۇزدىك ۇيىم قۇرالدى:
10. ءار ۇلىستىڭ جاۋگەرشىلىك جاعدايدا شىعاراتىن جاساعى:
11. ءوز قاسيەتىمەن نەمەسە اتالارىنان مۇراگەرلىكپەن جەتكەن ادام بيلىك ەتتى:
12. جەتى اتا اراسىنداعى داۋ - جانجالدى رەتتەپ، كىنالى جاعىن جازالاپ وتىردى:
13. تۋىستاس جاقىن ادامداردىڭ بىرنەشە وتباسىنان قۇرالدى:
14. قازاق حاندىعىن باسقارۋ جۇيەسىنىڭ تارماقتارى:
15. اتاقتى وربۇلاق شايقاسى قاي جىلى بولدى:
16. وربۇلاق شايقاسى كەزىندە قازاقتىڭ قاي باتىرى جوڭعار اسكەرىنىڭ سىرتىنان شابۋىل جاساعان:
17. قاي جىلى ارال ءوڭىرىنىڭ قازاقتارى ءابىلعازىنى حان سايلادى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
