InfoHub Logo

قازاق ءباسپاسوزىنىڭ، اسىرەسە، «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ قازاق قاۋىمى ءۇشىن الار ورنى ەرەكشە. بۇل بۇرىن دا، بۇگىن دە، اللا جازسا، ەرتەڭ دە سولاي بولىپ قالا بەرمەك. ەجەلدەن-اق قازاق جىرتىسىن جىرتىپ، ۇلت مۇڭىن مۇڭداپ كەلە جاتقان گازەت بۇل كۇندە ەل نازارىن وزىنە اۋدارعان.

كۇن تارتىبىندەگى ءشيلى ماسەلەگە اينالا جازداپ تۇرعان جەر قاتىناستارى تۋرالى دا ءبىرتالاي ورتاعا وي تاستاپ، ولجا سالار دۇنيەلەردى جاريالاپ ۇلگەردى. سولاردىڭ ءبىرى گازەتتىڭ ۇستىمىزدەگى جىلعى 5-11 تامىزداعى №29- سانىندا جاريالانعان قوراباي شاكىروۆتىڭ  «قازاق جەرىنىڭ قامىن ويلاي...» اتتى ماقالاسى اۆتور تۋعان جەر تۋرالى تولعانىسىن ءبىرتالاي بۇگىنگى جانە كەلەر ۇرپاققا ۇلگى بولار ونەگەلى جايلاردى قوزعاي كەلىپ، ورىن الىپ وتىرعان ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋعا، ءىستى العا باستىرۋعا باعىتتالعان ءوزىنىڭ ت.ب.     

ءبىرتالاي ازاماتتاردىڭ ويلارىن ورتاعا سالىپ، ناقتىلى مىسالدار كەلتىرەدى. سونىڭ ءبىرى – شارباقتى اۋدانىنداعى «پوبەدا» شارۋاشىلىعىندا. وڭىردەگى شارۋاشىلىقتاردىڭ شارۋاسى شاتقاياقتاپ، شاڭىراعى ورتاسىنا تۇسكەن ادامداردىڭ ۇكىلى ءۇمىتى جەلگە ۇشقان تۇستا  وبلىستىق «سارىارقا سامالى» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى بولعان ەدىك.

مۇنداعى ءباز قالپىندا تۇرعان كوشەلەردى الاڭسىز ادامداردىڭ شاتتىق تولقىعان جۇزدەرىن كورگەندە بايان جەرىندە توز-توز بولىپ قۇلاپ قيراعان اۋىلدار قالاعا بەت العان كوشتەردەن كوزىمىز جاۋىر بولعان باسىمىز ومىردە توزاق پەن جۇماق قاتار بولسا، جۇماق وسى سوڭعىسى شىعار دەگەن ويعا تىرەلگەن ەدىك.

ماقالادا: «ۇكىمەتتى جانە جەردى يگەرۋدەگى ۇكىمەت كوزقاراسىن قولداعىسى كەلەتىندەردىڭ جەردى ساتسا، جالعا بەرسە، قىرۋار ينۆەستيسيا تارتىلادى»، –  دەگەن ۋاجدەرىن ايتا كەلىپ،  مىسال رەتىندە الەمدىك تاجىريبەنى العا تارتقان ەكەن.

اۆتور مۇنان ءارى جوعارىدا ءوزى كەلتىرگەن مىسالداردى تۇيىندەي كەلىپ: «مۇنىڭ ءوزى جەردى يگەرۋدە شەتەلدەن ينۆەستيسيا الماساق بولمايدى»، –دەگەن پىكىرلەرگە دالەل رەتىندە ۇسىنادى. وتە ورىندى ءسوز.

ولاي دەيتىنىم، بىزدەن كوش ىلگەرى كەتكەن نەبىر دامىعان ەلدەردىڭ تابىسىن كولدەنەڭ تارتىپ، ولار جەرلەرىن ساتتى، جالعا بەردى، سونىڭ ارقاسىندا بايىپ جارىدى، ءبىز دە باييمىز دەۋدىڭ ەشبىر قيسىنى جوق. ول ەلدەردىڭ شارۋالارى جەردەن تامىرلارىن قاي جىلى، قاي عاسىردا ءۇزىپ قالالىق بولعاندارىن تاپ باسىپ ايتا الاسىز با؟!

ءاسفالتتى بيىك ءۇيلى قالادا كوزىن اشىپ، ەسىن جيىپ، ەتەگىن جاپقان جەر-انا اسىراۋشى ەكەنىن كىتاپتان وقىپ، كينودان كورگەن ۇرپاق ءۇشىن جەر تاعدىرى دەگەن، بەرى قويعاندا، بەس تيىندىق قۇنى جوق بوس ءسوز بولىپ كورىنۋى ىقتيمال. ال قازاق بالاسى قالاعا قاراي الدى وسىدان ون بەس-جيىرما، ارتى كۇنى كەشە قوزعالدى. «اۋىل– التىن بەسىك»، «جەر- انا» دەگەن ۇعىمداردى كۇنى كەشەگە دەيىن دۇعاداي جاتتاپ، وعان كامىل سەنىپ وسكەن قازاق التىن بەسىگىن، جەر-اناسىن قۇستىڭ تۇمسىعىنداي كەلتە كەزەڭدە ۇمىتا الار ما؟! سول دالادا وتكەن ءومىرىن، سىڭىرگەن ەڭبەگىن،تامشىلاتا توككەن تەرىن، قۋانىشى مەن كىربىڭىن ولارعا قانداي كۇش ۇمىتتىرا الماق؟

سوندىقتان دا كىمگە دە بولسىن جەردى ساتۋ ساناسىنا ءسىڭىپ، ميىنا قونا قويار ما؟ بۇل اۋىلدان قالاعا كوشكەن ءبىردىڭ باسىنداعى حال ەمەس، مىڭنىڭ باسىنداعى حال عوي؟! سوندىقتان دا مەن ءماروتورييدىڭ بەس جىلعا ۇزارتىلۋىن بار بولعانى بۇل سالادا اتقارىلار ءىستىڭ باستاۋى عانا دەپ ءتۇسىندىم. ال جەر قاتىناسى ماسەلەسىن الدى-ارتىنا قاراتپاي، تۇپكىلىكتى شەشۋ ءۇشىن كەمىندە ءبىر عاسىر ۋاقىت كەرەك .

وسى ماتەريال باسىلا قالعان جاعدايدا وقىرماندار تاراپىنان «بۇل دا قىرۋار جەردى ساتىپ، نە جالعا العانداردىڭ ءبىرى شىعار» دەگەن كۇماندى وي تۋماۋى ءۇشىن وزىنىكى دەيتىن باسپاناعا قولى جەتپەي جۇرگەندەردىڭ ءبىرى ەكەنىمدى قالادا ايەلىم جانە قىزىم ۇشەۋمىز ۇلىمنىڭ قولىندا تۇراتىنىمىزدى ايتا كەتەيىن، باسپاناسى جوق ادامنىڭ جەرى قايدان بولسىن؟

ال قولعا قالام العىزىپ وتىرعان ۇرپاق الدىڭداعى ازاماتتىق، قالا بەردى، قالامگەرلىك پارىز. وسى ورايدا، ويعا ەرتەرەكتە كورگەن، ۇمىتپاسام «قازاقفيلم» تۇسىرگەن «جەرگە قايتىپ ورالۋ» اتتى فيلمىندەگى عارىشقا ۇشۋدى ارماندايتىن ەرمەك اتتى شوپانعا اۋىلداستارى ارناعان مىنا ءبىر اۋىز ولەڭ ورالدى:

       قاراڭدارشى، دوستارىم،

       مىنا ءبىزدىڭ ەرمەكتى.

       جەردەگى قويدان ايرىلىپ،

       كوككە قولىن سەرمەپتى، –دەيتىن ەدى.

توق ەتەرى، جەردى ساتىپ باييمىز، جاريمىز دەپ جۇرگەندە اتا جۇرتتان ايرىلىپ، ۇرپاعىمىزدى تەنتىرەتىپ كوپ ايتىلا بەرەتىن الەم جۇرتىنىڭ الدىندا ماسقارامىز شىقپاسا جارار. ۇرپاق قارعىسىنا قالماساق بولدى دا.

سۇلەيمەن بايازيتوۆ

قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، جازۋشى.

باياناۋىل اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى

---