InfoHub Logo

شىعىس قازاقستان وبلىسى ءبىلىم باسقارماسى وسكەمەن
قالاسى بويىنشا ءبىلىم ءبولىمىنىڭ «№27 ورتا مەكتەبى» كمم
كوركەم ەڭبەك ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: مەشەلوۆا گۋلنار زياتبەكوۆنا

ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ «قازاقستان-2030» ستراتەگياسىندا بولاشاقتى جاسايتىن ازاماتتاردى سول عاسىر تالابىنا ساي تاربيەلەۋ قاجەتتىلىگىنە توقتالا كەلە: «2015 جىلعا دەيىنگى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ تۇجىرىمداماسىندا» جوعارى وقۋ ورىنداعى وقۋ-تاربيە ءۇردىسىن وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعىن دامىتۋعا، ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىندەگى قاجەتتىلىكتى قالىپتاستىرۋعا باعىتتالۋى ءتيىس دەلىنگەن. وقۋشىلاردى ۇلتتىق كولونەر ارقىلى شەبەرلىكتەرىن قالىپتاستىرۋدىڭ ماڭىزدى تۇجىرىمدامالىق باعىتى بولىپ ءبىلىم، عىلىم، ونەر، ءوندىرىس جانە ونەركاسىپتىڭ بايلانىسى سانالادى. بۇل باعىتتىڭ جۇزەگە اسۋىن عالىمدار قازىرگى كەزدە تەحنولوگيالىق ءبىلىم بەرۋ تۇجىرىمداماسىندا: مامانداردى قوعامدىك وندىرىستەگى قايتا قۇرىلعان ىسكە دايارلاۋ، ولاردىڭ تانىمىندا ۇلتتىك قولونەردىڭ الەمدىك كورىنىستەرىن قالىپتاستىرۋ، ءوي-ورىسى مەن كاسىبي-شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، ءبىلىم جانە ەڭبەك قابىلەتتەرىنىڭ بىرنەشە تۇرىنە قاتىسۋ ۇردىسىندە مامانداردى دايارلاۋعا جاعدايلار جاساۋ ماقساتتارى قويىلىپ وتىر. بالالاردى جاستايىنان ساندىك-قولدانبالى ونەرگە ۇيرەتۋ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءوزىنىڭ ماڭىزىن جوعالتپاعان ونەردىڭ ءبىر ءتۇرى كىلەم توقۋ، كيىز باسۋ، كيىم تىگۋ، شي توقۋ، سىرماك سىرۋ ونەرى.                                                             

قازاقستاندا كىلەم جانە كىلەم بۇيىمدارى كوشپەندى قازاقتىڭ تۇرمىسىندا ەرەكشە ورىن الدى، اسىرەسە، كيىز ءۇي جيھازى رەتىندە اعاش بۇيىمدارى ماڭىزدى بولدى. جاسالۋ ادىستەرىنە بايلانىستى كيىز ءۇيدىڭ جىلۋلىعى جانە ساندىلىگى ءۇشىن كىلەمدەردىڭ تۇرلەرى، كيىز ءۇيدىڭ الاشا مەن كيىزىن تارتىپ بەكىتۋگە ارنالعان باۋ، باسقۇرلار؛ ۇي-ىشىلىك ساندىك بۇيىمدار: ەسىك شىمىلدىقتارى. كەرەگە باسىنا ىلىنەتىن بۇيىمدار، ساندىققاپ، تەڭقاپ، قورجىن، ءتۇرلى توقىما دوربالار مەن زاتتار سالىپ ساقتاۋ ءۇشىن قاجەتتى بۇيىمدار، اتقا سالاتىن قورجىندار جانە تاعى باسكا توقىما بۇيىمدارى دايىندالدى مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ شەبەرلىگىن قالىپتاستىرۋدا ۇلتتىق قول ونەر ءداستۇرىن مەڭگەرۋىن، ساقتاۋى مەن جالعاستىرۋىن قامتاماسىز ەتەدى، ەڭبەككە باۋلۋ مازمۇنىن كەڭەيتۋگە، حالىق ونەرىنىڭ نەگىزگى تۇرلەرى تۋرالى بىلىمدەرىن ءپانارالىق دەڭگەيدە قورىتىندىلاۋعا مۇمكىندىكتەر بەرەدى. قىسقاسى، ساندىك-قولدانبالى ونەر تۋىندىلارىن بەينەلەۋ ونەرى، تەحنولوگيا پاندەرىندە ءتيىمدى پايدالانۋ، ءپانارالىق بايلانىستا جۇزەگە اسىرۋ، مەكتەپ مۇراجايىن ۇيىمداستىرۋ، قورشاعان ورتاسىن بەزەندىرۋ جۇمىستارىنا قاتىسۋ، حالىق شەبەرلەرىمەن كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىرۋ، ولارمەن بىرلەسىپ بۇيىمدار جاساۋ جانە ت. ب. جۇمىس فورمالارى وقۋشىنىڭ ساندىك ىس-ارەكەتىنە ىكپال ەتە وتىرىپ وعان جاڭا مۇمكىندىكتەر بەرەدى، ساندىك كولدانبالى ونەر سالاسىنان بىلىمدەرىن كەڭەيتەدى، كاسىبي شەبەرلىگىنىڭ جەتىلۋىنە سەپتىگىن تيگىزەدى. اسەمدىك-وتە بيىك ەستەتيكالىق قۇندىلىق. عىلىم ءۇشىن اقيقات قانداي ماڭىزدى بولسا، ەستەتيكا ءۇشىن اسەمدىك سونداي ماڭىزدى. اسەمدىككە قىزىقپايتىن، وعان سۇيسىنبەيتىن بىردە-بىر ادام جوق. ساندىك-قولدانبالى ونەرگە نەگىزدەلگەن كوركەم-شىعارماشىلىق ساباقتار مەكتەپ وقۋشىلارىنا بەلسەندىلىك بەرەدى، بەينەلى ويلاۋىن، قيالداۋىن دا-مىتۋعا ىقپال ەتەدى. ماسەلەن، حالىقتىڭ ساندىكقولدانبالى ونەر تۋىندىلارىنداعى بەينەلەر مەن ويۋ-ورنەكتەردە بەرىلگەن ويۋلار، تۇيسىكتەر مەن تۇسىنىكتەر، تۇجىرىمدار، حالىقتىڭ دۇنيەتانىمى جەكە تۇلعانىڭ ەستەتيكالىك ساپالارىن جەتىلدىرە تۇسەدى. بوياۋ تۇستەرى مەن ماتەريالدىڭ، بۇيىم فورماسى مەن ناقىشتارىنىڭ ۇيلەسىمدىلىگى، ولاردىڭ اسەمدىگى مەن جاراسىمدىلىعى ادامنىڭ وي ۇشقىرىنا اسەر ەتىپ، ونىڭ رۋحاني جان دۇنيەسىن بايىتادى.        

سان الۋان، قيىن دا كۇردەلى ورنەكتەردى جۇزەگە اسىرۋ شىعارماشىلىقتى شىڭدايدى، ساندىك-قولدانبالى ونەر ساباقتارىندا ىرعاق، بوياۋ تۇستەرى، سىزبالاردىڭ يكەمدىلىگى تۋرالى نەگىزگى ءۇعىمداردى مەڭگەرەدى. ولاردىڭ ءارتۇرلى ماتەريالدار مەن قۇرالداردى پايدالانۋ تاسىلدەرى تۋرالى تۇسىنىكتەرى قالىپتاسادى. سونىمەن مەكتەپ وقۋشىلارى ساندىك-قولدانبالى ونەر شىعارماشىلىعىمەن ەتەنە تانىسۋى نەگىزىندە قىزىعۋشىلىققا بولەنىپ، سۇلۋلىق پەن اسەمدىككە تاربيەلەنەدى، ولاردىڭ تالعامپازدىعى جەتىلەدى. سونداي-اق اتالعان ونەر تۋىندىلارىنىڭ مازمۇنىن جەتە مەڭگەرۋى مەن ونداعى ويۋورنەكتەردىڭ ءمانىن ۇعىنۋى اركىلى اقىل-ويلارى وسەدى، ادامي سانالارى تولىسا تۇسەدى، سول تۋىندىلاردى ءوز قولدارىمەن جەكە جانە سىنىپ بوپ جاساۋى بارىسىندا رۋحاني-ادامگەرشىلىك ساپالارى ارتادى، شەبەرلىگى شىڭدالادى، ەڭبەككە، ەڭبەك ادامدارىنا قۇرمەتى قالىپتاسادى، ءوز ەڭبەگىن جانە وزگەلەر ەڭبەگىن باعالاي بىلۋگە تاربيەلەنەدى. وقۋشىلاردىڭ كاسىبي شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرە وتىرىپ جاڭا تەحنولوگيالىك ادىستەردى قولدانۋ، جاس ۇرپاققا ساپالى دا تەرەڭ ءبىلىم بەرۋ ارقىلى وقۋ-تاربيە ۇردىسىندە جوعارى ناتيجەگە جەتۋ - ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز.

پايدالانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى:

1. ن. نازاربايەۆ. "قازاقستان - 2030: بارلىق قازاقستاندىقتاردىڭ وسىپ-وركەندەۋى. قاۋىپسىزدىگى جانە ءال-اۋقاتىنىڭ ارتۋى". الماتى. 2001.  
2. س. قاسيمانوۆ. قازاق حالقىنىڭ قولونەرى. الماتى. "كازاكستان"، 1995.                                                     
3. كىشىبەكوۆ د. قازاق مەنتاليتەتى: كەشە، بۇگىن، ەرتەڭ. الماتى، 2006                                                                                     
4. قازاق پەداگوگيكالىق ەنس

---