InfoHub Logo

تۇرمىسقا قاجەتتى ءونىم تۇرلەرى ءتورت تۇلىكتىڭ ىشىندە قويدان كوپ الىنادى، ولاردان ەت، ءسۇت، ءجۇن، تەرى، ەلتىرى وندىرىلەدى. وندىرىلەتىن ءونىم تۇرىنە قاراي بيازى، ءجۇندى ەتتى، ەتتى-جۇندى، بيازىلاۋ ءجۇندى، قىلشىق ءجۇندى قوي تۇقىمدارى بار. سونىمەن بىرگە ارنايى توندىق تەرى ەلتىرى بەرەتىن قوي جانە قۇيرىقتى قوي تۇقىمدارى دا بار. سوندىقتان ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ ازىقتاندىرعان دۇرىس. قوي كۇيىس مال توبىنا جاتادى. باسقا مال تۇلىكتەرىنە قاراعاندا، قوي جايىلىم ءشوبىن 2 ەسە ارتىق پايدالانادى، سوندىقتان ولار جايىلىم تاڭدامايدى دەسە دە بولادى. كۇيىس مالى بولعانىمەن، قوي ءىرى قاراعا قاراعاندا جاسۇناققا باي ءىرى ازىقتى ناشار جەيدى جانە جاسۇناقتى قورىتۋ قابىلەتى ولارعا قاراعاندا ەداۋىر تومەن. ولار 100 كگ ءىرى سالماعىنا 2،5-3،4 كگ قۇرعاق زات قابىلداي الادى.

قوي — ءوسىمتال تۇلىك. قوزىلاردىڭ وسىمدىك ازىقتارىن قورىتۋ قابىلەتى تىرشىلىگىنىڭ 2ء-شى ايىندا قالىپتاسادى. ولاردىڭ وسىمدىك ازىقتارىنىڭ قورەكتىك زاتتارىن قورىتىپ، ءسىڭىرۋى ەرەسەك قويمەن بىردەي. ولار ءبىر جاسىندا ازىقتاعى قورەكتىك زاتتاردىڭ حيميالىق ەنەرگياسىن ءوز دەنەسىنىڭ حيميالىق ەنەرگياسىنا اينالدىرا الادى. مىڭداعان جىلدار بويى تابيعي جايىلىم شوبىمەن ازىقتاڭدىرىلىپ، سىرتقى ورتانىڭ قۇبىلىستارىنا بەيىمدەلگەن قوي اعزاسى ەڭ الدىمەن قورەكتىك زاتتى ورتالىق جۇيكە جۇيەسىنە، قان اينالىمىنا، جىنىستىق مۇشەلەرگە پايدالانادى دا، ەڭ سوڭعى كەزەكتە جۇنگە جۇمسايدى. ال قورەكتىك زاتتار جەتكىلىكسىز بولعان جاعدايدا جۇندەگى قورەكتىك زاتتار الدىمەن اعزا قاجەتىنە پايدالانىلادى. سوندىقتان قويدى ازىقتاندىرۋ دەڭگەيىن ولاردىڭ ءجۇن بىتىمىنە قاراپ انىقتاۋعا بولادى. دۇرىس ازىقتاندىرىلعان قويدىڭ جۇنىمەن قاتار ەتتىلىگى دە جوعارى ساپالى بولادى. بورداقىلاۋعا جاس قوزى مەن توقتىنى قويسا، ولاردىڭ وسىپ-جەتىلۋى، سالماق قوسۋى جەدەلدەيدى، قوسىمشا سالماق قوسۋعا از ازىق كەتەدى دە، ءونىم ارزان بولادى. سوندىقتان ءتورت تۇلىكتىڭ ءبىرى، رەسپۋبليكامىزدا كەڭ تاراپ وتىرعان قويدى عىلىمي تۇرعىدان بالانستاپ ازىقتاندىرۋدىڭ ولاردان الاتىن ءونىم مولشەرىن ۇلعايتۋعا تيگىزەر اسەرى كوپ. ءىرى قارا مالعا قاراعاندا قوي 1 كگ سالماعىنا قورەكتىك زاتتار مەن ەنەرگيانى كوپ جۇمسايدى، سەبەبى ولاردا زات جانە ەنەرگيا الماسۋ پروسەسى جوعارى دەڭگەيدە جۇرەدى. قوي 100 كگ سالماعىنا 3،2-3،8 كگ قۇرعاق زات جۇمسايدى، ال ءىرى قارا مال 2،8-3،8 كگ. قويدىڭ ازىق راسيونى بارلىق قورەكتىك زاتتارمەن بالانستالعانى دۇرىس. جوعارى ءونىم الۋ ءۇشىن ولاردى ءتيىستى مولشەردە ەنەرگيا، پروتەين، ماي، كومىرسۋ جانە باسقا قورەكتىك زاتتارمەن تولىق قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. قويدىڭ قورەكتىك زاتتار مەن ازىقتارعا قاجەتتىگى ولاردىڭ جاسىنا، فيزيولوگيالىق جاعدايىنا، ءونىم باعىتىنا بايلانىستى. بۇكىلوداقتىق قوي جانە ەشكى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى (ۆنيوك) مالىمەتتەرىنە قاراعاندا 5 كگ ءجۇن بەرەتىن قويعا جىلىنا 500-520 ازىق ولشەمى، ياعني قىس ايلارىندا 150-170 كگ پىشەن، 20-30 كگ سابان، 100-120 كگ ءداندى ازىق جانە 400-50 كگ سۇرلەم قاجەت. ءونىمى ورتاشا (2-2،5 كگ تازا ءجۇن) ەرەسەك قوي راسيونىندا 1 ازىق ولشەمىنە 95-100 گ قورىتىلاتىن پروتەين، جوعارى ءونىمدى ەرەسەك قوي راسيونىندا (2،5-3،0 كگ تازا ءجۇن) 110-115 گ پروتەين، ال ءتول راسيونىندا 115-130 گ پروتەين بولعانى ءجون. سەبەبى، ءتولدىڭ پروتەينگە قاجەتتىلىگى وتە جوعارى (جاسىنا بايلانىستى).

بۋاز جانە قوزى ەمىزىپ جۇرگەن ساۋلىققا پروتەينگە جالپى قاجەتتىلىگى 25-35 %-ىن (باسىنا 13-18 گ)، ال 6 ايلىق تولگە — 25-30 %-ىن (باسقا 13-18) جاساندى ازوت-موچيەۆينامەن قامتاماسىز ەتۋگە بولادى. ول ءۇشىن مالدىڭ قانتپەن تولىق قامتاماسىز ەتىلۋىن قاداعالاۋ كەرەك، راسيونداعى قانتتىڭ پروتەينگە قاتىناسى 1:1، بولماسا قويدىڭ ءبىر كگ سالماعىنا 2-4 گ قانتتىڭ كەلگەنى دۇرىس. جاسۇناقتىڭ مولشەرى راسيونداعى قۇرعاق زاتتىڭ 24-26 % -نان اسپاعانى ءجون. باسقا مال تۇلىكتەرىنە قاراعاندا قويدىڭ كۇكىرتكە قاجەتتىلىگى وتە جوعارى، سەبەبى ءجۇن تالشىقتارىنىڭ قۇرامىنا كىرەتىن اقۋىز-كرەاتيننىڭ 2،5-5،5 %-ى كۇكىرتتەن تۇرادى. ەتتى-جۇندى قويعا قاراعاندا ءجۇندى قويدىڭ كۇكىرتكە قاجەتتىلىگى جوعارى. قويدىڭ قىسقى راسيونىنىڭ نەگىزىن ساپالى پىشەن، سۇرلەم، پىشەندەمە جانە ءداندى ازىقتار قۇرادى. پىشەندى تاۋلىگىنە ءبىر باسقا 1-1،5 كگ، سۇرلەمدى 1،5-3 كگ، جارتىسىن پىشەندەمەمەن الماستىرۋعا بولادى، ءداندى ازىقتاردى 0،3-0،5 كگ بەرەدى. كۇكىرت جەتىسپەگەن جاعدايدا 13-15 گ ناتريي سۋلفاتىنىڭ تۇزىن قوسادى.

---