InfoHub Logo

...كوشەلەر تۇنعان جەلكىلدەپ تۇرعان جاس شىبىق، —
ۇلى كوبزاردىڭ كوكىرەگىندە كەتكەن جاقسى ءۇمىت.
جاس قالا تۇر تەڭىزگە توسىپ كەۋدەسىن،
توبەسىن كوكتىڭ كوك كۇمبەزىمەن باستىرىپ.
بارادى ول اسقاك بولاشاقتارعا قارىشتاپ،
جاستىق پەن دوستىق، ۇلىلىعىڭدى ماڭگى ءپاش قىلىپ.

اتىراۋدىڭ اساۋ تولقىنىنا بالتىرىن سۇيگىزىپ، تەڭىز جاعالاۋىنان باستاپ-اق قۇمداۋىت جازىقتىق، ۇشى-قيىرىندا كوز توقتاتار نوقات جوق تەگىس دالادا اسقاق قالا تۇر. ءسىز كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىڭىزشى. ءۇپ ەتكەن مايدا سامال سوقسا دا قۇمدى بوران كوتەرىلىپ، كوز اشتىرماس اق داۋىلدى جاپان تۇزدە ءجۇرىپ كەلەسىز. تالىقسىپ تالماۋسىراساڭ دا، ءالسىز ۇنىڭە قۇلاق ءتۇرىپ، كوڭىل اۋدارار، قول ۇشىن بەرەر ءتىرى جان بولساشى. ءسىز سول بەتىڭىزبەن جەل وتىنە ءبىر قىرىنداي ءتۇسىپ، العا ۇمتىلاسىز. الدىڭىزدان قابات-قابات ۇيلەر كوكجيەككە سۇعىنىپ اسقاقتاپ تۇرعان سۇيكىمدى جاس قالا كەزدەسەر ەدى. ءسىز باياعىنىڭ عاجايىپ ەرتەگىلەرىندەي عالامات ءبىر دۇنيەگە ەنىپ كەتكەندەي تاڭ قالار ەدىڭىز. تاڭدانار ەدىڭىز دە، باس كيىمىڭىز ءتۇسىپ قالعانشا ءزاۋلىم ۇيلەردىڭ بيىكتىگىنە شالقايا قاراي راحاتتانا سۇيسىنەر ەدىڭىز. بۇل — كۇنى كەشەگى كارى اتىراۋدىڭ تولقىن شۋىلى عانا مەكەن ەتكەن قويناۋىنداعى شيەۆچەنكو قالاسى. شيەۆچەنكو ءوزىنىڭ ساۋلەت قۇرىلىسى جونىندە ەلىمىزدىڭ اتاقتى قالالارىمەن تەڭ تۇسە الادى. ەرەكشەلىگى — مۇندا ادەتتە قالانىڭ شەت جاعىن الا كوزگە وعاش كورىنىپ، ادەمىلىك اتاۋلىعا اتتەگەن-اي، دەگىزەتىن ەسكى ۇيلەر جوق. سەبەبى قالا ماڭ دالا، جاپان تۇزگە بىردەن سالىندى. شيەۆچەنكو قالاسى ماڭقىستاۋ تۇبەگىنىڭ استاناسى ىسپەتتى. اناۋ جاڭا وزەن قالاسى، جەتىباي، ەرالييەۆ پوسەلكەلەرى — كەيىننەن بوي كوتەرىپ ومىرگە كەلگەن وتاۋلار. وعان دەيىن تۇبەكتى جان-جاقتى زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ ورتالىعى وسى شيەۆچەنكو قالاسى ەدى. ەڭبەكشىلەر دەپۋتاتتارى قالالىق سوۆەتىنىڭ پرەدسەداتەلى يباش جانبولاتوۆامەن قالا تۋرالى اڭگىمەلەسە قالساڭىز، ەرەكشە ىلتيپاتپەن كوڭىلدەنە سويلەيدى.

— جالپى، ماڭقىستاۋ تۇبەگىن «دوستىق تۇبەگى» دەپ اتاپ كەتتى عوي. ال، ءبىزدىڭ شيەۆچەنكو قالاسى — سوۆەت حالىقتارىنشش شىنايى دوستىعىنىڭ ايقىن دالەلى. قالانى سالۋعا موسكۆا، لەنينگراد، كييەۆ قالالارىنان كەلگەن ماماندار دا كومەكتەستى. ءقازىر 90 مىڭ تۇرعىن حالقى بار، 42 ۇلتتىڭ وكىلى ەڭبەك ەتەدى. قالامىز شيەۆچەنكو — ماقات بولات جول ماگيسترالى ارقىلى وتانىمىزدىڭ ورتالىق قالالارىمەن، ورتا ازيا رەسپۋبليكالارىمەن كاسپيي تەڭىزى ارقىلى باكۋ، ماحاچكالامەن بايلانىسادى. ال، اۋە جولىنىڭ لاينەرلەرى شيەۆچەنكو اەروپورتىنان ستارت الىپ شارتاراپقا سامعاۋدا.

ءسىز ەندى شيەۆچەنكودان سولتۇستىك-شىعىسقا تارتىلعان قايقى بەل قارا جولمەن جاڭا وزەن قالاسىنا تارتاسىز. ءبىر كەزدە تامشى سۋعا زار بولعان ارمانشىل بابالار بۇل اڭعاردى «وزەن» اتاپتى. بۇل ءقازىر شىنىندا دا جەر استى قاباتتارىندا جىلدار بويى بۇيىعىپ جاتقان مۇناي مەن تابيعي گاز وزەنىنىڭ ولكەسى بولىپ وتىر. كۇن وتكەن سايىن كەرەگەسىن كەڭ جايىپ كەلە جاتقان جاڭا وزەن قالاسى دا شيەۆچەنكو قالاسىنىڭ قۇرىلىسى ءتارىزدى ساۋلەتى جوعارى تالعاممەن سالىنۋدا. قالانىڭ وڭتۇستىك جاعى — قاپتاعان مۇنارلار مەن كۇنى-تۇنى الاۋلاپ تۇرعان گاز شىراقتار. بۇل — مۇناي مەن گاز ءوندىرىپ جاتقان كاسىپشىلىك ۋچاسكەلەرى. ايقىش-ۇيقىش الىپ ترۋبالاردىڭ بويىمەن جەر استى تەڭىزىنىڭ ميلليونداعان توننالى تولقىندارى الىس ساپارلارعا جول تارتادى.

وزەن قالاسىن اتاقتىلار مەن حالىق قالاۋلىلارىنىڭ، ەلىنە ماقتانىش بولعان ازامات ۇل-قىزداردىڭ مەكەنى دەسە دە بولعانداي. سوسياليستىك ەڭبەك ەرلەرى تورەعالي قادىروۆ پەن گەنناديي شيەۆچەنكو، عازيز ءابدىرازاقوۆ، بۇرعىلاۋ جۇمىسىنىڭ اتاقتى ماستەرلەرى الەكساندر انيسيموۆ، قامقاش يبرايەۆا، مەرۋەرت جانبولاتوۆا، انەس بۇركىتبايەۆ — وزەننىڭ تۇلەكتەرى. بۇلاردىڭ ءبارى:

كەۋدەلەرىندە مىڭ ارمان.
وزدەرى — تۇرعان وت تۇلعا.
ءشول دالالاردا سىنالعان
ورەندەر دەگەن كوپ مۇندا.
قارسى الىپ داۋىل، اكپانىن،
جۇزدەرى جازعى اق تاڭداي.
ەلىنە ماحابباتتارىن
وزەن قىپ قۇيىپ جاتقانداي.

وسىنىڭ ءبارىن كورگەندە قۇس قانات قيال ءسىزدى اتاعى شارتاراپقا ءماشھۇر بولعان ماڭقىستاۋ تۇبەگىنىڭ ەرتەڭىنە سامعاتادى.

Mۇناي مەن گازدى قاتار اتقىلاعان اناۋ جەتىباي دا — وسى ايماقتىڭ وزەننەن كەيىنگى ماقتانىشى. سالىق رىسقالييەۆ، يۆان تارابرين، سۇيەگەن سالمانوۆ، جولداس توعجانوۆتاردى تاربيەلەپ شىعارعان جەتىباي مۇناي-گاز ءوندىرۋ باسقارماسىنىڭ بۇگىنگى ەڭبەككەرلەرى دە بەسجىلدىقتىڭ شەشۋشى جىلىندا وزاتتار تۇعىرىنىڭ بيىگىنەن كورىنۋدە. اعا ۇرپاقتىڭ ەرەن ەڭبەگىنىڭ بۇگىنگى ەستافەتاسى بەرىك قولدا. ەرلى-زايىپتى ينجەنەرلەر مناۋرا مەن تولەگەن حاسانوۆتار، ماماي امانشييەۆ، تاتيانا، ۆلاديمير گلوۆالار، وپەراتورلار امانگەلدى بالدەنوۆ پەن اندرەي اسانوۆ — ءبارى دە قازىنالى تۇبەك بايلىعىن وتان يگىلىگىنە جاراتۋ جولىندا جان اياماي ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن جاستار.

كۇنى ەرتەڭ دوڭعا مۇناي كاسىپشىلىگى تولىق پايدالانۋعا بەرىلگەلى وتىر. ەندەشە، بۇل — مۇناي دارياسىنىڭ ارىندى تولقىنى تاسقىنداي تۇسەدى دەگەن ءسوز. ال وزەن مەن تەڭگەدەن، جەتىبايدان اتقىلاعان كوگىلدىر گاز ماڭقىستاۋ ارقىلى اساتىن ورتا ازيا — ورتالىق گاز قۇبىرىمەن وتان يگىلىگىنە جونەلتىلۋدە.

بۇدان ون-اق جىل بۇرىن تەزەك پەن سەكسەۋىلدى وتىن ەتكەن تۇبەك تۇرعىندارى بۇل كۇندە كوگىلدىر وتىندى پايدالانادى. بۇرىن تەليەۆيزور تۇگىلى، كينونى وقتا-تەكتە ءبىر كورەتىن ەل ءقازىر شيەۆچەنكو تەلەستۋدياسى ارقىلى شارتاراپتى كوگىلدىر ەكراننان كورەدى. ءيا، وسۋ-وركەندەۋ دەگەن وسى شىعار.

---