InfoHub Logo

اقتوبە كولىك، كوممۋنيكاسيا جانە
جاڭا تەحنولوگيا كوللەدجىنىڭ
ارنايى پاندەر وقىتۋشىسى
جۋبانيازوۆا لياززات ابزالوۆنا

تەمىر جول ستانسيالارىندا بلوكتىق جانە بلوكسىز تۇردە جيناقتالعان ورتالىقتاندىرۋدىڭ مارشرۋتتىق جۇيەلەرى ۋچاسكەلىك ستانسيالارمەن قاتار ارالىق ستانسيالاردا دا قولدانىسقا ەنگىزىلۋدە. مرو قۇرىلعىلارىندا اقاۋ بولعان جاعدايدا مارشرۋتتىق جۇيەلەردە رەزەرۆتىك ءادىس  رەتىندە جەكە دارا باسقارۋ ءادىسى قولدانىلادى.

1) بلوكتىق مارشرۋتتىق-رەلەلىك ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسى بۇرمالار سانى 30-دان ارتىق جانە پويىزدىق جانە مانيەۆرلىق جۇمىستار كولەمدى جۇرگىزىلەتىن ۋچاسكەلىك، سۇرىپتاۋ جانە ارالىق ستانسيالاردا قولدانىسقا ەنگىزىلۋى كەڭىنەن تاراعان.
قازاقستان تەمىر جولى ستانسيالارىنىڭ كوپشىلىگى وسى بلوكتىق مارشرۋتتىق-رەلەلىك ورتالىقتاندىرۋ (بمرو) جۇيەسىنىڭ قۇرىلعىلارىمەن جابدىقتالعان، ال كەيىنگى قولدانىستاعى مرو جۇيەلەرى وسى اتالعان جۇيە پرينسيپتەرىندە نەگىزدەلگەن.
بمرو اپپاراتۋرالارىنىڭ شامامەن 70%-ى زاۋىتتاردا تيپتىك كونسترۋكسيالانىپ،  دايىن مونتاجدى تۋردە جاسالىنعان فۋنكسيونالدىق بلوكتاردا جيناقتالادى. بمرو سحەمالارى بۇرما جانە باعدارشام ستانسيانىڭ ءبىر جىپتىك جوسپارىنا سايكەس تەرۋ جانە ورىنداۋشى توپ بلوكتارىن ءوزارا بايلانىستىرۋ ارقىلى جيناقتالادى.

قاراستىرىلعان تاۋەلدىلىك رەلەلىك جۇيەنىڭ فۋنكسيونالدىق مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ ءۇشىن ءوزىن جويۋى سيتۋاسيالارىن كورسەتەدى.  
جۇيە – بلوكتىق بلوكقا شتەپسەلدى جالعانعان كىشى گاباريتتى رەل ءتيپتى رەلەدەن جيناقتالعان تەرۋ جانە ورىنداۋشى توپتارعا قىزمەت ەتەتىن ءبىرىڭعاي ەلەمەنتتىك بازا. 

ورتالىقتاندىرۋ وبەكتىلەرىن باسقارۋ ادىستەرى – مارشرۋتتىق، رەزەرۆتىك، جەكە دارا.
جۇيەنى جوبالاۋ  بارىسىندا ۆنتپ/ مپس-85 «تەحنولوگيالىق جوبالاۋدىڭ ۆەدومستۆولىق نورمالارىنىڭ» تالاپتارى ەسكەرىلدى، سونىمەن قاتار، ەلەكتىرلىك  ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ سەنىمدىلىگىن ارتتىرۋ جانە فۋنكسيانالدىق مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا باعىتتالعان تەحنيقالىق شەشىمدەر قولدانىلعان:  
-    ورتالىق قورەكپەن «كىرە بەرىس» باعدارشامىنىڭ شامدارىن باسقارۋ جانە رەزەرۆتىك جەرگىلىكتى اككۋمۋلياتورمەن قورەكتەگى قىزىل جانە شاقىرۋشى سيگنال شامدارى؛
-    ەكى تىندىك لامپالاردى قولدانۋ؛  
-    پويىزدىق مارشرۋتتاردى رەزەرۆتىك باسقارۋ جانە قامتاماسىز ەتۋ؛
-    دو جۇيەسىندە قارسى جانە قاتار تاعايىندالعان مارشرۋتتاردىڭ جيناقتالۋى؛
-    شۋنتتىڭ جوعالۋ كەزىندەگى سەكسيانىڭ ۋاقىتىنان بۇرىن اجىراۋىنان ساقتاندىرۋ؛
-    تاعايىندالعان  پويىزدىق مارشرۋت كەزىندەگى رەلس تىزبەگىنىڭ قىسقا ۋاقىتتىق ىستەن شىعۋىن جانە بۇرمالاردىڭ باقىلاۋ تىزبەگىنىڭ اجىراۋىنىڭ اۆتوماتتى تۇردە تىركەلۋى؛
-    سيگنالدىق رەلەنىڭ باياۋلاتۋ جانە مارشرۋتتى جويۋ رەلەسىنىڭ كوندەنساتورلارىنىڭ ىستەن شىعۋ جاعدايى؛  
ۋەس- م جاڭارتىلعان ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ  تيپتىك جوبالاۋ شەشىمدەرىندە: 928454،665345،670987،700367،914382 اۆتورلىق كۋالىكتەرىندەگى شەشىمدەر قولدانىلعان.
ۋەس ( ۋەس-1ي ۋەس-7ي) العاشقى جوبالانعان شەشىمدەرى دە ەسكەرىلگەن، سونىمەن قاتار، ۆ1 جانە مت تيپتىك جاڭا بلوكتارى ەڭگىزىلگەن جۇيەنى پايدالانۋ مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ جانە سەنىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتتارىندا  وزگەرتۋلەر مەن قوسىمشا سحەمالار قاتارى ەڭگىزىلگەن.  
ۋەس-م جۇيەسىندە  قولدانىلاتىن كونسترۋكسيالار قۇرامى، ولاردىڭ قولدانىلۋى مەن تۇسىندىرمەلىك  جازباسى بيىكتىگى 2150مم (سپب-81-2150،سر-81-2150،سك-83-2150) ستاتيۆتەر قاتارىندا كورسەتىلگەن. بيىكتىگى 2500مم ( سپب-81-2500،سر-81-2500،سك-83-2500) ستاتيۆتەردىڭ قولدانىلۋى قاراستىرىلعان.

2) رەلەلىك-پروسەسسورلىق ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسى. رپس جۇيەسىندە باسقارۋ جانە باقىلاۋ فۋنكسيالارى رەلەلىك سحەمالار  مەن باعدارلامالىق  – اپپاراتتار قۇرالدارىمەن جۇزەگە اسىرىلادى. قولدانىستا كەڭىنەن تاراعان بۇل جۇيە ەس- مپك بولىپ تابىلادى.    
ەس-مپك- ميكرو-ەۆم جانە باعدارلامالىق كونتروللەر بازاسىنان تۇراتىن ەلەكتىرلىك ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسى - رەلەلىك- پروسەسسورلىق  ورتالىقتاندىرۋ كلاسسىنىڭ قاتارىنا كىرەدى. بۇل جۇيە ونشاقتى جىل شاماسىندا اپروباسيالانعان (وڭدەلگەن) كلاسسيكالىق سحەمالىق شەشىمدەر نەگىزىندە جيناقتالعان رەلەلەر مەن كومپيۋتەرلىك تەحنيكامەن قولدانۋ ارقىلى تەمىر جول اۆتوماتيكاسىنىڭ  قۇرىلعىلىرىن باسقارىپ جانە باقىلاۋ ءۇشىن قولدانىلادى.

بۇل جۇيە قايتا جوبالاۋ جانە پايدالانۋ كەزىندە  باسقارىلاتىن ناقتى پوليگون جاعدايلارىندا جەڭىل اداپتاسيامەن جاڭا تيپتەگى جانە كولەمى ءوسىمدى بەرەتىن جۇيە.

ەس-مپك جاڭا ءبىر ناقتى ستانسيانى جوبالاۋ كەزىندە جانە ونىڭ جول توراپتارىن كەڭەيتىپ وزگەرىستەر ەنگىزگەن جاعدايلاردا رەتتەۋگە ىڭعايلى، اشىق جانە كولەمى ءوسىمدى، ەو رەلەلىك ورىنداۋشى قۇرىلعىلىرىمەن ينتەگراسيالاناتىن جۇيە.
بۇل جۇيە ۋلكەن توراپتارداعى قاشىقتىقتا ورنالاسقان   پاركتەردى، اۋدانداردى جانە ستانسيالاردى ورتالىقتاندىرۋدى قامتاماسىز ەتەدى.

جۇيە ءىس جۇزىندەگى ستانسيانى رەكونسترۋكسيالاۋ (قايتا قۇرۋ)، ياعني جولدار كولەمىن (قولدانىستاعى جولداردى ۇزارتۋ نەمەسە قوسىمشا بۇرمالار قوسۋ) وزگەرىستەرىن ەنگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ورىنداۋشى توپتىڭ قوسىمشا قوندىرعىلارى ەس-مپك قۇرىلعىلارىنىڭ فۋنكسيالارىن ورىندايتىن ىستەن  شىعارىلعان ەو تەرۋ بولىگىنىڭ ورىندارىنا مونتاجدالادى. بۇل ءادىس ەو بەكەتىنىڭ ءىس جۇزىندەگى جۇمىس ورىندارىنا جيناقتاۋمەن قامتاماسىز ەتەدى.

3) ميكروپروسەسسورلىق ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسى (مپس) – جاڭا ستانسيالاردى جوبالاۋعا جانە ءىس جۇزىندەگى ەو قايتا قۇرۋعا ارنالعان رەرەلىك ەلەكترلىك ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ فۋنكسيونالدىق انالوگى.

جۇيەنىڭ ماقساتى – قاۋىپسىزدىك پەن سەنىمدىلىكتى (ىستەن شىقپاۋ مۇمكىندىكتەرى) تالاپتارىنا ساي ببوب (سب) قۇرىلعىلارىن باسقارۋ جانە ستانسيا كەزەكشىسىنىڭ ءىس ارەكەتىنىڭ ەرەجەلەرىنە سايكەس ەو رەلەلىك جۇيەسىن ميكروپرسەسسورلىق ەلەمەنتتىك بازاسىنا اۋىستىرۋ.
تەحنولوگيالىق پروسەستى اۆتوماتتى باسقارۋ جۇيەسىنىڭ تومەنگى دەڭگەيى رەتىندە ەو قوسىمشا جاڭا فۋنكسيالار قاتارى قوسىلدى:

- مالىمەتتەر بازاسىنىڭ قالىپتاستىرىلۋى، حاتتامالانۋى جانە ارحيۆتە  ساقتالۋى؛
- قوسىمشا اقپاراتتاردىڭ ديسپلەيدە كورسەتىلۋ مۇمكىندىگى؛
- ەو-دىڭ  اۆتوماتتاندىرىلعان باسقارۋ جۇيەسىنىڭ جوعارى دەڭگەيىمەن بايلانىسۋى.
حح عاسىردىڭ 60-شى جىلدارىنداعى ەلەكتروندىق ورتالىقتاندىرىلعان جۇيەنى وڭدەۋدىڭ كەمشىلىگى – پەرسپەكتيۆتىك دامۋى قاراستىرىلماعان ەلەمەنتتىك بازانىڭ قولدانىلۋى. جاڭا ەلەمەنتتىك بازا ميكروپرسەسسورلاردىڭ سەريالىق وندىرۋلەر باستالعاننان كەيىن 70ء-شى جىلداردىڭ ورتاسىندا پايدا بولدى. ميكروپروسەسسورلار ءبىر ينتەگرالدىق سحەماداعى ەەم (ەۆم) جانە اقپاراتتاردى وڭدەۋدە كەڭ كولەمدى مۇمكىندىكتەردى قامتيدى، ينجەنەرلەرگە اۆتوماتيكانىڭ ءار ءتۇرلى جۇيەلەرىن قۇرۋ ءۇشىن قول جەتىمدى ارزان امبەباپ قۇرال بولىپ تابىلادى. سول سەبەپتى ەلىمىزدەگى جانە شەت ەلدەر وڭدەۋشىلەرىنىڭ كۇشتەرى وسى مپس ميكروپروسەسسورلىق ورتالىقتاندىرۋ جۇيەلەرىن شىعارۋعا باعىتتالعان.

مپس جۇيەسىندەگى نەگىزگى پروبەمالاردى جانە ولاردى قالپىنا كەلتىرۋ ادىستەرىن قاراستىرايىق. بۇل پروبلەمالار ستانسياداعى قوزعالىستى باسقارۋدىڭ تەحنولوگيالىق پروسەستەرى ەرەكشەلىكتەرىمەن انىقتالادى. ونى جاۋاپتى اسينحروندى پاراللەل  پروسەسس رەتىندە انىقتاۋعا بولادى. ستانسياداعى پويىزدار قوزعالىسىنىڭ بىرلىكتەرى پاراللەل جانە ۋاقىتقا تاۋەلسىز تۇردە ءجۇرىپ تۇرادى (قوزعالىس سينحرونيزاسيالانبايدى). سوندىقتان مپس جۇيەسىندە باسقارۋ قاۋىپسىزدىگىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس ءبىر ۋاقىتتا بىرنەشە مارشرۋتتار اقپاراتتارى وڭدەلەدى.

مپس جۇيەسى ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىمىندا  قاراستىرىلعان (جۇيەنى قوسارلاندىرۋ) جانە ورىنداۋشى وبەكتىلەرمەن بايلانىسقان ساقتاندىرۋ ينتەرفەيستەرىنەن (وبەكتىلەرمەن بايلانىستىرۋ قاۋىپسىزدىك قۇرىلعىلارى) قۇرىلادى.
مپس قۇرىلىمى پاب، اب قۇرىلعىلارىمەن بايلانىستىرۋعا ارالىقتىق رەتتەۋدىڭ جاڭا جۇيەلەرى ينتەگراسيالاۋگا مۇمكىندىك بەرەدى. ەو لوگيكاسىنىڭ بارلىق ورتالىقتاندىرۋ تاۋەلدىلىكتەرى پاراللەل ورىندالاتىن ەكى پلك باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرادى.

پلك جۇيە ەلەمەنتتەرىنىڭ ىستەن شىعۋىن نەمەسە باعدارلاما جۇمىسىنىڭ اقاۋى كەزىندەگى ەلەكترلىك شىعىستاردى، ولارمەن باسقارىلاتىن تەمىر جول وبەكتىلەرىنىڭ ءقاۋىپسىز جاعدايلارىن انىقتايتىن ىشكى دياگنوستيكالىق قۇرالدارىمەن جابدىقتالادى.
وبەكتىلەردى باسقارۋ جۇمىستارى ولاردى بايلانىستىرۋ قۇرىلعىلارى ارقىلى جۇرگىزىلەدى.
كونتروللەرلەردىڭ اشىق قۇرىلىمى جۇيە كولەمىن وزگەرتۋگە جانە مودەرنيزاسيالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مپس تەمىر جول اپپاراتۋرالارىنىڭ قاتارىنا بۇرمالار، باعدارشامدار، وتكەلدى پەرەەزد جانە ت.ب. قوندىرعىلارى كىرەدى. سوندىقتان ببوب تيپتىك قۇرىلعىلارى جانە ولاردى ىسكە قوسۋ سحەمالارى قولدانىلادى.

مپس باسقارۋ جانە باقىلاۋ جۇمىستارى رەزەرۆتىك جۇيەمەن، كومپيۋتەرلىك بازاداعى ستانسيا كولەمىنە قاراي پروەكسياسى كورسەتىلگەن  مونيتورمەن، كلاۆياتۋرامەن جابدىقتالادى. مپس جۇيەسىندە قۋاتتى ۇزدىكسىز قورەك كوزىنەن جانە قىزمەت جاسالىنبايتىن اككۋمۋلياتورلىق باتارەيادان تۇراتىن ەلەكترلىك قورەكتەندىرگىش قوندىرعىسى قولدانىلادى. رەلەلەر، رەلس تىزبەكتەرى، ەلەكتوپريۆودتار، باعدارشامداردىڭ ەلەكتروندىق قۇرىلعىلارى سياقتى اقپاراتتارى نەگىزىندە نايزاعاي تۇسكەندە جانە كونتاكتالىق جەلىنىڭ قىسقا تۇيىقتالۋى جاعدايلارىندا ەلەكتر توعىنىڭ اجىراماۋىن قامتاماسىز ەتەدى.

مپس جۇيەسىنىڭ رەلەلىك ورتالىقتاندىرۋ جۇيەلەرىمەن سالىستىرمالى جەتىستىكتەرى
بۇل جۇيەدە مپس يادروسى – ورتالىق پروسەسسوردىڭ جانە وسى پروسەسسورمەن باسقارىلاتىن جانە باقىلاناتىن وبەكتىلەردىڭ ارالىعىنداعى ۇزدىكسىز اقپارات الماسۋ تارامدارىنىڭ قوسارلاندىرىلۋا بايلانىستى وتە جوعارى سەنىمدىلىكتەگى جۇيە بولىپ تابىلادى.
- ءبىر جۇمىس ورنىنان بىرنەشە ستانسيالار مەن ارالىقتار وبەكتىلەرىن باسقارۋ مۇمكىندىگى؛
- ستانسيالىق ءبىر پروسەسسورلىق قۇرىلعىدان ببوب ارالىقتىق قۇرىلعىلارى مەن جىلجىمالى قۇرامنىڭ تەحنيكالىق جاعدايىن باقىلايتىن قۇرالداردى باسقارۋ ينتەگراسياسىنىڭ مۇمكىندىگى؛
- تەحنولوگيالىق فۋنكسيالاردىڭ كولەمدى جيىنتىعى، ياعني باعدارشام سيگنالىن اشپاي مارشرۋتتى تۇيىقتاۋ، مارشرۋتتىڭ تاعايىندالۋىن بولدىرماۋ ماقساتىندا (سيگنالدىڭ اشىلماۋى ءۇشىن) قاجەتتى جاعدايدا بۇرمالاردى، وقشاۋلانعان سەكسيالاردى، باعدارشام سيگنالدارىن  جانە ت.ب. بلوكتاۋ.
- تەحنيكالىق جانە پايدالانۋشى جۋمىسشى پەرسونالدارىنا ستانسياداعى ببوب قۇرىلعىلارىنىڭ جاعدايلارى  جونىندەگى كولەمدى اقپاراتتار بەرىلەدى؛ سونىمەن قاتار، وسى جانە وزگە دە اقپاراتتاردىڭ تاسىمالدى باسقارۋ ورتالىعىنا بەرۋ مۇمكىندىكتەرىمەن قامتاماسىز ەتەدى؛
- ستانسيالىق جانە ارالىقتىق وبەكتىلەردى باسقارۋ ءۇشىن وبەكتتىك كونتروللەرلەردى ورتالىقتا جانە قاشىقتىقتا ورنالاستىرۋ مۇمكىندىگى؛
- باسقارۋدىڭ جوعارعى دەڭگەيدەگى جۇيەلەرىمەن سالىستىرمالى تۇردە قاراپايىم بايلانىسۋى؛
- ستانسيالار مەن ارالىقتاعى بارلىق قوزعالىس جاعدايلارى جانە وبەكتىلەردى باسقارۋدىڭ قىزمەتكەر پەرسونالىنىڭ بارلىق ءىس ارەكەتىنىڭ ۇزدىكسىز حاتتامالانۋىنىڭ مۇمكىندىگى؛
- ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ جانە باسقارۋ جانە باقىلاۋ وبەكتىلەرىنىڭ جاعدايلارىن باقىلايتىن دياگنوستيكالىق قوندىرعىلارمەن قامتاماسىز ەتىلەدى؛
- ستانسيالار مەن ارالىقتاردان ءجۇرىپ وتكەن پويىزدار سانىنىڭ جانە باسقارۋشى وبەكتىلەردىڭ ىستەن شىعۋ جاعدايلارىنىڭ تىركەلۋى؛
- قوندىرعىلاردىڭ ايتارلىقتاي 3-4 ەسە كىشى كولەمدىلىگى، ياعني ورتالىقتاندىرۋ جۇيەلەرىن جاڭا جۇيەگە اۋىستىرۋ كەزىندە ەو بەكەتىنىڭ قۇرىلىس جۇمىستارىن تالاپ ەتپەيدى؛
- قۇرىلىس سالۋ مەن مونتاجدىق جۇمىستاردىڭ ايتارلىقتاي از كولەمدىلىگى؛
- ماكەتتەر مونتاجدالماي جانە ارنايى قۇرالداردى قولدانباي-اق تاۋەلدىلىكتى تەكسەرۋ تەحنولوگياسىنىڭ ىڭعايلىلىعى؛
- ستانسيالىق جانە ارالىقتىق قۇرىلعىلارىنىڭ، ستانسيا جولدارىنىڭ كولەمىن وزگەرتۋ جانە ولارمەن بايلانىستاعى بۇرمالار مەن باعدارشامداردىڭ تاۋەلدىلىگى جۇمىستارىنىڭ مەرزىمىن قىسقارتۋدى بولدىرماۋ؛
- باسقارۋ قۇرىلعىلارى مەن باسقارىلاتىن وبەكتىلەر ارالىعىنداعى بايلانىس قۇرالدارى رەتىندە مىس ءتىندى كابەلدەر عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، شىنى تالشىقتى كابەلدەر دە قولدانىلادى؛
- ببوب قۇرىلعىلارىنىڭ تولىق ىستەن شىعۋىن بولدىرماۋ ماقساتىندا الداعى ۋاقىتتاعى جاعدايىن بولجاۋ نەمەسە رەتتەۋ جانە جوندەۋ جۇمىستارىن جوسپارلاۋ ءۇشىن ارحيۆتەگى جۇمىس پارامەترلەرىن الۋ  مۇمكىندىگى؛
- جۇيە تۇتىناتىن ەلەكتر ەنەرگياسى مولشەرىنىڭ كىشىرەيۋىنە بايلانىستى جۇمسالۋ شىعىندارى ازايادى؛ بەكەت ىشىندەگى كابەلدەر ۇزىندىعىنىڭ جانە ەلەكتروماگنيتتىك رەلەلەر قاتارى قىسقارتىلادى؛ قىزمەتتى تالاپ ەتپەيتىن توق كوزدەرى قولدانىلادى؛ مەحانيكالىق ءىس ارەكەتتەگى كوپ كنوپكالىق جانە رۋكوياتكالى كولەمدى باسقارۋ پۋلتتەرى مەن مانيپۋلياترولار قولدانىستان شىعارىلدى.

سوڭعى ون بەس جىلدىقتا الەم تەمىر جولىندا مپس (ميكروپروسەسسورلىق ورتالىقتاندىرۋ) جۇيەسى بەلسەندى تۇردە ەنگىزىلۋدە. ەڭ العاش كومپيۋتەرلىك ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسى Ericsson فيرماسىمەن ءوندىرىلىپ، 1978 جىلدان باستاپ قولناتىسقا ەنگىزىلگەن جانە ۇنەمى جاڭارتىلۋدا. الەم تەمىر جولدارىنداعى مپس العاشقى جۇيەلەرىن قولدانۋ تاجىريبەلەرى رەلەلىك جۇيەلەرمەن سالىستىرعاندا پايدالانۋ جانە تەحنيكالىق جەتىستىكتەرىن كورسەتتى.

ميكروەلەكتروندىق جانە ميكروپروسەسسورلىق تەحنيكانىڭ جەدەل دامۋى مەن جاڭالانۋى، ونىڭ قۇنىنىڭ ارزانداۋىنا بايلانىستى ۋاقىت وتە كەلە اۆتوماتتاندىرىلعان ستانسيالاردى مپس جۇيەسىمەن جابدىقتاۋ ىسكە اسىرىلۋدا. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە جانە شەت ەلدەردە ەو رەلەلىك جۇيەلەرىن وڭدەۋ توقتاتىلۋدا. ميكروپرسەسسورلىق ورتالىقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ ءتورت جەتىستىگىن اتاپ وتەيىك.

1) قاۋىپسىزدىك پەن سەنىمدىلىكتى ارتتىرادى. جۇيەنى وندىرۋشىلەردىڭ پىكىرى بويىنشا ەو رەلەلىك جۇيەلەرىنە قاراعاندا مپس جۇيەسىنىڭ جالپى قاۋىپسىزدىگى مەن سەنىمدىلىگى جوعارى.
2) جوبالاۋ، جاساقتاۋ، قۇرۋ جانە جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ پروسەسستەرىن جىلدامداتادى. مپس رەلەلىك جۇيەدەن پرينسيپيالدىق ايىرماشىلىعا ورتالىقتاندىرۋدىڭ الگوريتمى باعدارلامالىق ادىسپەن جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل ناقتى ءبىر ستانسياعا تيپتىك باعدارلامانى جانە اۆتوماتتى جوبالاۋ جۇيەلەرىن (ساپر) وڭدەۋدى جەڭىلدەتەدى.
مىسالى، سالىستىرمالى تۇردە قاراعاندا ءبىر باسقارۋ وبەكتىسىن جوبالاۋعا 70 ساعات ۋاقىت جۇمسالاتىن بولسا، Ericsson فيرماسىندا JZN-850 جۇيەسىنە ارنالعان ساپر جۇيەسىمەن ورىندالعان جوباعا 15 ساعات كولەمىنە دەيىن جۇمىس ۋاقىتى قىسقارتىلادى.
مپس جۇيەسى رەلەلىك جۇيەدەگىلەردەي مونتاجدىق جۇمىستار كولەمى قاراستىرىلماعاندىقتان جىلدام ۋاقىتتا جيناقتالىپ جابدىقتالادى.
ستانسيانى جابدىقتاۋ كەزىندە مپس جۇيەسىن جاساقتاۋ جانە قۇرۋ جۇمىستارى رەلەلىك جۇيەدەگىدەي مونتاجدىق جۇمىستار كولەمى قاراستىرىلماعاندىقتان تەز ۋاقىت ارالىعىندا ورىندالادى.
جۇيە كىشى ولشەمدى بيس تۇرىندە ورىندالعان تيپتىك ەسەپتەگىش بلوكتاردان تۇرادى. سوندىقتان مول قارجىنى تالاپ ەتەتىن ورتالىقتاندىرۋ بەكەتىن سالۋدى قاجەت ەتپەيدى.
جوندەۋ جۇمىستارى پروسەسىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن مپس اقاۋ جاعدايلارىن كورسەتەتىن ينديكاسيالىق باقىلاۋمەن ورىندالاتىن دامىتىلعان تەحنيكالىق دياگنوستيكالاۋ جۇيەسىمەن جابدىقتالادى.
دەفيسيت ماتەريالدار مەن قاراجات از مولشەردە جۇمسالادى. ەو جاڭا رەلەلىك جۇيەلەرى وڭدەۋ كەزىندە جۇمسالاتىن دەفيسيت ماتەريالداردىڭ شىعىنى جانە قاراجات مولشەرىنىڭ تۇراقتى دەڭگەيى باقىلاناتىن بولدى. سونىمەن قاتار، ميكروپروسەسسورلىق تەحنيكا قۇرىلعىلارىنىڭ دا تۇراقتى قۇنى باقىلانىپ تۇرادى (فۋنكسيونالدىق مۇمكىندىكتەرىن ءبىر ۋاقىتتا كەڭەيتۋ كەزىندە).

قازىرگى تاڭداعى ەڭ جاڭا جۇيە مپس بولىپ تابىلادى، ونىڭ ءتۇرلى موديفيكاسيالارى تومەندە كورسەتىلەدى:
- مپس –ي جۇيەسى 100% رەزەرۆپەن قامتىلعان جۇمىس ورىندارىنىڭ پروسەسىنە تاۋەلسىز ەسەپپەن قۇرىلعان ارحيۆتىك جۇيە فۋنكسيالارىن جۇزەگە اسىرادى؛
- وقشاۋلاردىڭ (يزولياسيا) كەدەرگىسىن، بەكەت كەرنەۋلەرى مەن توقتارىنىڭ اۆتوماتتىق ولشەۋ جۇيەسى ببوب قۇرىلعىلارى پارامەترلەرىنىڭ مونيتورينگىن باقىلاۋ ءۇشىن مپس-ي جۇيەسىن قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى (و.ءى. قاشىقتىقتاعى). بۇل ولشەم جۇيەسى ورتالىقتاندىرىلعان وبەكتىلەردەن، ياعني باسقارۋشى كونتروللەرلەر تەحنولوگياسىنىڭ جيناقتالعان اقپاراتتارى، كيد جيىنتىعىنداعى ارنايى كىشى گاباريتتى قۇرىلعىلاردىڭ تاراتىلعان اقپاراتتارى كەزىندە جۇزەگە اسىرىلادى.
- مپس-ي جۇيەسىنە تاپسىرىس بەرۋشىلەر مەن جوبالاۋشىلارعا ەڭ ماڭىزدىسى ول - اۆتوماتتاندىرىلعان جوبالاۋ جۇيەسىن(ساپر) قولدانۋ. ساپر جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگى:
- بىرىنشىدەن، جوبالاۋ كەزىندە جۇمىس كولەمى بىرنەشە ەسە ازايتىلادى؛
- ەكىنشىدەن، رۇقساتى ەتىلگەن تاپسىرىس بەرۋشى پەرسونالى ستانسيا جولدارىنا وزگەرىس ەنگىزۋ كەزىندە مپس-ي باعدارلامالىق تۇزەتۋلەر مەن وزگەرىس ەنگىزە الادى؛
- ۇشىنشىدەن، ادام فاكتورلارىنىڭ اسەرىنەن بولاتىن ءقاۋىپتى جۇمىستاردىڭ ازايتىلۋى.
- مپس-ي بۇرمالار مەن باعدارشامداردى ورتالىقتاندىرۋ ميكروپروسەسسورلىق جۇيەسى  پويىزدىق جانە مانيەۆرلىق جۇمىستار جۇرگىزىلەتىن ءار ءتۇرلى كولەمدەگى ستانسيالارداعى تەمىر جول وبەكتىلەرىن (بۇرمالار، باعدارشامدار، پەرەەزد جانە ت.ب.) ورتالىقتاندىراتىن باسقارۋ جۇيەسىنەن تۇرادى.

---