ۇلت ماسەلەسى ءھام قازاستان قۇرىلىسى
قازاقستان ۇلت ماسەلەسىنىڭ باس شەشىلۋى — قازاق رەسپۋبليكاسى اتالىپ، بۇرىن پاتشا زامانىندا بىتىراپ، بەت-بەتىمەن جاندارالدارعا باعىنىپ كەتكەن قازاق ەلدەرى ءبىر جەرگە جينالىپ، ءوزىنىڭ كىندىك ۇكىمەتىن سايلاعاننان بەرى دەپ ايتۋعا بولادى.
بۇل — ۇلت ماسەلەسىنىڭ نىق سىرتقى شەشىلۋى.
ىشكى ماعىناسىن العاندا، ۇلت ماسەلەسى قازاقستاندا ابدەن شەشىلىپ قالدى دەپ ەشكىم دە ايتا المايدى.
ءىس اۆتونوميادا عانا ەمەس.
سول اۆتونوميالى جۇرت ىشىندەگى جالشى، جارلى-جاقىبايلاردى جۋان جۇدىرىقتاردىڭ تىرناعىنان بوساتىپ، ەل بيلەۋ تىزگىنىن جالشىلار قولىنا ۇستاتۋ بولۋى كەرەك.
قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءۇش جىلعى تاجىريبەسى كورسەتىپ وتىر: جوعارعى ماقساتتى ورىنداۋ — كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ونى باستاعان كوممۋنيست پارتياسىنىڭ ەن ءبىر زور ءھام قيىن ءىسى.
قازاقستاندا مىناداي كەمشىلىكتەر بار: قازاقتا ۇيىمداسقان جۇمىسكەر تابى جوق، ولاردى ۇيىمداستىرۋ جولىندا قىزمەت قىلارلىق كىسى ءتىپتى از، قاراجات تاعى كەم.
اۋىل كەدەيى بايدىڭ تۇزاعىندا، قىلارلىق كاسىپ جوق، بايعا تىعىلىپ، زورلىعىنا كونىپ، ءبىر اياق قىمىزىنا بارلىق كەدەي نامىسىن ساتىپ وتىر. جەرگىلىكتى مەكەمەلەر بۇل كۇندە نە بايدىڭ ءوزى، بولماسا ونىڭ سۇيگەن، ايتقانىن قىلدىراتىن ءبىر كەدەي.
مەكتەپتەردە وقىعان جالشى بالاسى از، وقىعان باي، ماقتاساق ورتاشا بالاسى، سوت ءىسى قالپىمەن وقىعان بايلار قولىندا.
ميليسيا، ينسپەكتور — ورىس، قازاقشادان ءبىر اۋىز بىلمەيدى. جوعارعى يسپولكومدارعا بارساڭ تاعى ءتىلماشسىز بولمايدى. جوعارىداعى كەمشىلىكتەردى كورىپ، ءبىراق ول كەمشىلىكتەر نەگىزىنە كوز سالماي، تەرىس قاراپ كۇڭكىلدەپ، قولىن سىلتەپ ءۇمىت ۇزگەندەر دە بار.
قازاقستاننىڭ تاريحي شارتتارىن ءبىر كۇندە قولمەن جۇلىپ تاستاۋعا بولمايدى.
قازاق كەدەيى ءوزىنىڭ بايىنان، حانىنان زورلىقتى ءبىر كورسە، ورىستىڭ پاتشاسىنان، ونىڭ قۇيىرشىعى بولعان تورەلەرىنەن زورلىقتى ەكى كوردى.
پاتشا ۇكىمەتىنىڭ وشتەستىرۋ ساياساتى ارقاسىندا ءھام ۇكىمەت وزىنەن بولعاندىقتان ورىس اكىمدەرىنىڭ قازاققا جەركەنىش كوزبەن قاراپ، ق ۇلى ورنىندا يەمدەنىپ قالعانى تاعى بار.
عاجاپ ەمەس، سول ەكى حالىقتان شىققان ءقايسىبىر قىزمەتكەرلەر سىپايى تاربيەگە پىسپەگەندىكتەن بۇل كۇندە بىر-بىرىنە سەنىمسىز كوزبەن قاراپ، قاي ۋاقىتتا قاستان ەمەس، ءتىپتى قاتادان بولعان ىستەردى «نە ورىستىعى، نە قازاقتىعى» ۇستادى دەيتىن بولسا، ورىس قىزمەتكەرىنىڭ كوڭىلىنە جاقپاعان ءىس — قازاقشىلىق (ۇلتشىلىق)، قازاق قىزمەتكەرىنە جاقپاسا، ورىسشىلدىق (كولونيزاتورلىق) بولىپ تابىلادى. بۇل ەكى اعىم ەكەۋى دە ءبىر سايعا قۇيادى.
قۇياتىن ساي — قازاقتىڭ دا، ورىستىڭ دا جۋان جۇدىرىعىنىڭ سايى.
10 ءھام 12ء-شى پارتيا سەزى ۇلت ماسەلەسى تۋرالى شىعارعان قاۋلىسىندا بۇل ەكى اعىمنىڭ جۇمىسى كەدەيلەر ىسىنە ۇلكەن بوگەت بولىپ كەلگەنىن كورسەتىپ ءوتتى.
Oل سەكرەتار! ستالين جولداستىڭ 12ء-شى سەزدە جاساعان بايانداماسىندا ءار كوممۋنيستىڭ ءوزى ۇلتشىلدارىمەن الىسسىن دەگەن ءسوزى، ۇلت ماسەلەسىندە توتە نۇسقاۋلاردىڭ ءبىرى دەۋگە بولادى.
قازاقستاننىڭ ءۇش جىلعى جۇمىسىندا جەتەكشى بولعان سول جوعارى ايتىلعان نۇسقاۋ.
اسىققانمەن، اپتىققانمەن ۇلت ماسەلەسى ءبىر كۇندە شەشىلۋگە مۇمكىن ەمەس.
كايلان كرەستياندىق قالعانشا، «جۇرت ءبارى پرولەتاريي بولعانشا» ۇلت ماسەلەسى قالاشاق ەمەس. ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا ۇلت ماسەلەسى ءبىلىم ءھام ساقتىق تىلەيدى. ۇلت ماسەلەسىنە جاقىن ءھام تۋرا كەلگەن III جالپى قازاق پارتيا كونفەرەنسياسىنىڭ قاۋلىسى.
قازاق جۇمىسكەرلەرىن ۇيىمداستىرۋ، ولاردى وقىتۋ، پارتيا ءھام كەڭەس ىسىنە تارتۋ ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە تۇرعان ءبىر جۇمىس.
قازاق جۇمىسكەرى، كەدەي وقىماي، ول ۇكىمەت ءىسىن باسقارماي، قازاقستاندا ۇلت ماسەلەسى شەشىلمەك ەمەس.
1922 جىل
You Might Also Like
-
وتكەن كۇزدە گەرمانيانىڭ بەرلين قالاسىندا كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ ەلشىسى جولداس كراسين كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ اتىنان قازاقستاننىڭ كۇنشىعىس ايماعىنداعى ەكىباس، ريدسەر، تانالىق، قىستى دەگەن ءارتۇرلى كەندەر شىعاتىن ...
