InfoHub Logo

باسقارۋ – بۇل كۇردەلى قۇبىلىس. تەك ىسكەرلىك قارىم-قاتىناسپەن شەكتەلمەي، قوعامدا ورىن الاتىن كۇندەلىكتى قۇبىلىستىڭ ءبىرى. بۇل بەلگىلى ءبىر ۇيىمنان باستالىپ جەكە ادامعا جالعاسادى. باسقارۋ ۇدەرىسىنىڭ قۇرىلىمىن، سيپاتىن، ونىڭ ءمان-ماعىناسىن اشىپ كورسەتۋ ءۇشىن جوو-نىڭ وقىتۋ جوسپارىنا ارنايى كۋرستار ەنگىزىلگەن. الەۋمەتتىك تۇرعىدان ۇيىمعا قاتىستى، ليدەرلىك، جالپى كوممۋنيكاسياعا قاتىساتىن تۇلعالار اراسىندا ءپانارالىق بايلانىس رەتىندە پسيحولوگيا، ءتىل ءبىلىمى سەكىلدى عىلىمداردىڭ ورنى ەرەكشە. ايتالىق، تۇلعاارالىق قاتىسىم، سونداي-اق توپ ىشىندەگى ادامداردىڭ قارىم-قاتىناسى اركەلكى بولىپ كەلەدى. بەلگىلى ءبىر ۇيىمنىڭ باعىتى ءبىر بولعانىمەن، ونداعى قىزمەتكەرلەردىڭ كوزقاراسى، مىنەزى، ءتىپتى سويلەۋ ارەكەتىنىڭ ءوزى ءارتۇرلى بولادى.

وسىعان وراي، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 1-كۋرس ماگيسترانتتارىنىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە «باسقارۋ پسيحولوگياسى» ءپانى وقىتىلادى. اتالمىش ءپاننىڭ ماقساتى - باسقارۋ ىس-ارەكەتىنىڭ  تەوريالىق-پراكتيكالىق نەگىزدەرىن تالقىلاي وتىرىپ، تۇلعا تەوريالارىن باسقارۋ تاجىريبەسىندە قولدانۋ مۇمكىندىكتەرى، باسقارۋدىڭ موتيۆاسيالىق اسپەكتىلەرى، ۇيىمداعى ەموسيالىق كۇيدى  باسقارۋ، باسشىنىڭ تۇلعاسى مەن تۇلعاارالىق جانە قىزمەتتىك قاتىناستار پسيحولوگياسى، ۇيىمدىق كوممۋنيكاسيا، ۇيىمنىڭ كورپوراتيۆتى مادەنيەتى جايلى زەرتتەۋلەردى نەگىزدەۋگە باعىتتالعان باسقارۋ  جۇيەسىنە باعدارلاما قۇراستىرۋ ءۇشىن جاڭا زاماناۋي باسقارۋ پسيحولوگياسىنىڭ بازالىك تەوريالارى مەن زەرتتەۋلەرىن  قولدانۋ ارقىلى باسقارۋ جۇيەسىنىڭ پسيحولوگيالىق نەگىزى  تۋرالى تەوريالىك بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ.

«باسقارۋ پسيحولوگياسى» ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى پسيحولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، پروفەسسور جۋبانازاروۆا نازيراش سۇلەيمەن قىزىنىڭ جەتەكشىلىگىمەن قازاق فيلولوگياسى فاكۋلتەتى ماماندىعىنىڭ 1-كۋرس ماگيسترانتتارىنا «ۇيىمدارداعى كەلىسپەۋشىلىكتەر جانە ونىڭ الدىن الۋدى تالداۋ ارقىلى پسيحولوگيالىق باعالاۋ  بەرۋ» تاقىرىبىندا ءدارىس وقىتىلىپ، الەمدىك زەرتتەۋلەرگە شولۋ جاسالدى. ءدارىس بارىسىندا ءپان اياسىندا وقىتىلاتىن ادەبيەتتەر بويىنشا كاباچەنكو ۆ.س. «پسيحولوگيا ۋپراۆلەنيا»، ستوليارەنكو ا.د. «پسيحولوگيا ۋپراۆلەنيا»، «پسيحولوگيا دەلوۆوگو وبششەنيا ي ۋپراۆلەنيا»، سونداي-اق قازاق تىلىندەگى زەرتتەۋلەر بويىنشا بەردىبايەۆا س.ق. «تۇلعا پسيحولوگياسى»، جۋبانازاروۆا ن.س «تۇلعانىڭ پسيحولوگيالىق دياگنوستيكاسى»، احتايەۆا ن.س.، ابديجاپپاروۆا ا.ي.، بەكبايەۆا ز.ن. «باسقارۋ پسيحولوگياسى» سىندى عىلىمي ەڭبەكتەرمەن تانىسىپ، بەرىلگەن تاقىرىپ بويىنشا كەڭ اقپارات الدى. ناتيجەلەردى تالداۋ (سەمينار) كەزىندە وتىلگەن ءدارىس بويىنشا ماگيسترانتتار ۇيىمداعى باسقارۋ، ۇيىمداعى كەلىسپەۋشىلىك جانە ونىڭ الدىن الۋ ماسەلەلەرىنە باسا نازار اۋداردى. ءبىلىمدى قورىتىندىلاۋ ساباعىندا، اقپاراتتى جان-جاقتى تولىقتىرىپ، تەوريالىق بازا جاساپ، تاجىريبەمەن ۇشتاستىرۋعا تىرىستى. وسى ورايدا، ماگيسترانتتار قازىرگى ۋاقىتتاعى جۇمىس بەرۋشى مەن جۇمىس ىستەۋشى رولدەرىنە ەنىپ، تۇيتكىلدى سۇراقتار توڭىرەگىندە جاۋاپ ىزدەدى. ۇيىم باسقارۋشىسى رەتىندە فيرمانىڭ، كيىم دۇكەنىنىڭ، مەكتەپ ىشىندەگى، سونىمەن قاتار كۇندەلىكتى وقىتۋشى رەتىندە ءتۇرلى جاعداياتتار كەلتىرىلدى. ال جۇمىس ىستەۋشى رولىندەگى ماگيسترانتتار سول ۇيىم باسشىسىنا سۇراق قويىپ، وزدەرى كەزدەسكەن جاعداياتتاردى مىسالعا كەلتىرە وتىرىپ، سودان شىعار جولىن سۇراق رەتىندە: ماسەلەن، «ءسىز وسى جاعدايدا نە ىستەر ەدىڭىز؟ قالاي كومەك بەرە الاتىن ەدىڭىز؟ وسى جاعدايلارعا باسشىنىڭ قاتىسۋى دۇرىس پا؟»، ت.ب قويدى.

ايتالىق، ۇيىمدا ءوز جۇمىسىنا تياناقتى قىزمەتكەر مەن وزىنە جۇكتەلگەن مىندەتىن دۇرىس اتقارا المايتىن قىزمەتكەر اراسىندا تۋىنداعان كونفليكت، ۇيىمداعى قىزمەتكەرلەردىڭ كوزقاراسىنىڭ قايشىلىعى سەكىلدى جاعداياتتار كەلتىرىلىپ، مىسال ەتىپ الىندى. بۇل جاعىنان تەك باسقارۋ تەورياسى ەمەس، سول كەزەڭدە ورىن الاتىن تۇلعانىڭ پسيحولوگيالىق جاي-كۇيى دە نازاردان تىس قالمادى. ال ساباقتىڭ العاشقى ساتىنەن ديسكۋرسقا تۇسۋگە، پسيحولوگيالىق احۋال تۋدىرۋعا، اشىق پىكىرتالاس جاساۋعا وقىتۋشىمىز نازيراش سۇلەيمەن قىزىنىڭ ورنى ەرەكشە بولدى. قويىلعان سۇراق پەن بەرىلگەن جاۋاپ اراسىندا كەيبىر ماسەلەلەردىڭ ارا-جىگىن اجىراتىپ، سول جاعدايات بارىسىنداعى كوڭىل اۋدارۋعا تۇرارلىق ماسەلەلەردى اتاپ ءوتتى. سۇراقتىڭ جاۋابىن بىرگە ىزدەپ، ورىن العان كونفليكتىنى شەشۋ بارىسىندا مامىلەگە كەلۋ جولىن، سويلەۋ ارەكەتىندەگى ۆەربالدى امالداردىڭ دۇرىس قولدانىسىن، ەموسيالىق ەرەكشەلىكتەرىن بىرگە قاتىستىرىپ، ءتۇسىندىرىپ ءوتتى. وتىلگەن ءدارىس نەگىزىندە بەرىلگەن تەوريامەن ايالىق ءبىلىمدى كەڭىتىپ، ءىس جۇزىندەگى قولدانىسىنا ءمان بەرە وتىرىپ، تاجىريبەمەن ۇشتاستىرا بىلدىك. قورىتىندى رەتىندە تۇلعا ورىن العان جاعداياتقا قاراماستان، نە بولماسا كونفليكتىدە ءوزىن باسقارۋشى رەتىندە، ءارى ۇيىم قىزمەتكەرى رەتىندە قالاي ۇستاۋ قاجەتتىگى، ماقساتقا باعىندىرۋعا باعىتتاۋ، ەڭ باستىسى – جۇمىس ورنىندا جاعىمدى اتموسفەرا قالىپتاستىرۋ ارقىلى سول ۇيىمنىڭ جۇمىسىن ناتيجەلى ەتىپ، ىنتىماقتاستىقپەن ارەكەتتەسۋدەگى ادامگەرشىلىك نورمالار مەن قاعيدالاردى ناقتىلادىق. وسىلايشا ساباعىمىزدى تۇيىندەپ، ءوز پايدامىزعا جاراتارلىق ءبىلىم الا بىلدىك.

جۋبانازاروۆا ن.س. پسيحولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، پروفەسسور

شالتايەۆا ەڭلىك سامات قىزى، ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ قازاق فيلولوگياسى ماماندىعىنىڭ ءى كۋرس ماگيسترانتى

---