حالىق جازۋشىسى
1
ءار اقىننىڭ، ءار جازۋشىنىڭ ادەبيەتكە كەلۋ جولدارى ەرەكشە. اقىن-جازۋشى ءامىردى، بولمىستى سول تۇرعان، جاسالعان قالپىندا قابىلداي قويمايدى، ءوزىن قورشاعان ءومىر شىندىعىنان ءنار ىزدەيدى، ءوز كوزىنە جىلى ءوز جۇرەگىنە جاعىمدى كۇيلەردى قاراستىرادى، ومىرگە ۇندەسە جالعاسا قۇلاش سەرمەيدى. جازۋشى مەن اقىن ءوز اكەسىنىڭ عانا ەمەس، ءوز وسكەن ورتاسىنىڭ پەرزەنتى، سوندىقتان ونىڭ ءومىر شىندىعىنان ىزدەرى دە، ءنار ەتەرى دە سول ءبىر ورتانىڭ تىلەك-ارمانى، جۇرەك سازى. اقىن ادامعا اسەر ەتپەس، ونى قوزعاماس تىرشىلىك دۇنيەسىندە ەشبىر قۇبىلىس جوق. مىنە، سوندىقتان اقىن شىعارمالارىن وقىپ وتىرعاندا تولىپ جاتقان كۇيلەردى، قات-قابات شىندىقتاردى باستان وتكىزىپ، ءومىر قۇبىلىستارىنىڭ تىرلىك قاتىناسىن ەستيسىڭ.
«كوڭىلىم مۇنشا قامىقتىڭ،
ءار نارسەنى ويعا ساپ.
نە نارسەدەن تورىقتىڭ.
وسىنشاما ويدا قاپ؟
ءبىراق ساعان كىنا جوق،
نەگە ءبۇيتتىڭ دەۋگە دە،
ەسەپ جەتپەس ءتىپتى كوپ
قاسىرەت-قايعى كەۋدەدە».
مىنە، بۇل سول زامانداعى ءومىر تىنىسى، تولىپ جاتقان جالشى مەن جارلىنىڭ جۇرەك كۇيى. بۇل اۋىر حالدى تەك قانا اقىننىڭ ءوز باسىنىڭ حالى دەۋ، بۇل جىردى ءبىر عانا ادامنىڭ جان سەزىمىن كورسەتەدى دەۋ قاتە بولار ەدى.
بۇكىل روسسيانى عاسىرلار بويى قورشاعان زۇلىمدىق بۇلتى ىدىرار الدىندا، بايتاق وتانىمىزعا بوستاندىق تاڭى اتار كەزەڭدە ءبىزدىڭ سۇيىكتى اقىن تۋعان ەلىنىڭ قاسىرەت-قايعىسىن ارقالاي كىرىپ، سولاردىڭ جۇرەك مۇڭىن جىرلاي شىقتى.
ەسكى ومىرگە جات، ودان تىلەك-ارمانى بولەك اقىن جۇرەگىنە ءپار بولعان جالشى زارىن جىرلاي وتىرىپ، جارىق كۇنگە قاراي تالپىنادى، تۇرمىستىڭ اۋىر ازابىندا وكسىگەن ەلىنە بوستاندىق تاڭى اتسا ەكەن دەپ كوكسەيدى. «جالشى زارى»، «نەگە تۋدىم!» «شىعار كۇن» سياقتى العاشقى ولەڭدەرى وسى سارىننىڭ، وسى ارماننىڭ ايعاقتارى.
2
«اۆرورادان» اتىلعان زەڭبىرەكتىڭ كۇشتى داۋسىمەن ءوزىنىڭ تۋعان ساعاتىن بۇكىل الەمگە پاش ەتىپ، ءبىزدىڭ جاڭا زامان — سوۆەت زامانى دۇنيەگە كەلدى، ەزىلگەن ەلدەر ءوز باسىنا بوستاندىق الدى، وتانىمىزدا تۋىسقاندىق بىرلىكتىڭ قىزىل تۋى جەلبىرەدى. ۇلى لەنين اتى، ۇلى پارتيا اتى ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە تارادى. قازاقتىڭ بۇكىل ەڭبەكشى حالقىمەن بىرگە وكتيابر كۇندەرىن قۋانا قارسى العان، ءوز جۇرەگىنىڭ تىلەگى، ءوز ارمانىنىڭ ارناسى دەپ بىلگەن اقىن بىردەن جاڭا ءومىردىڭ سازىن، جاڭا زاماننىڭ ۇرانىن ءوز جىرلارىنا ارقاۋ ەتتى:
كۇش جوق كەزدە كۇشتىلەردەن جاسقاندىق،
ال كەدەيلەر، دەپ جۇرمەڭدەر بوس قالدىق.
ەڭبەك ەتسەڭ، ءبىلىم، ەنەر سەنىكى،
ءوزىڭ يە، مىنە ساعان بوستاندىق!
«ال، كەدەيلەر، باسىڭا ازاتتىق، تەڭدىك كۇن تۋدى، ەندى العا ۇمتىلىڭدار! وقۋ، ونەرگە ارالاسىڭدار! باي، شونجارلارعا قارسى توپتالىڭدار، جاڭا تۇرمىس قۇرىڭدار!» سول كۇندەردىڭ ۇرانى، سول مەزگىلدىڭ تىلەگى وسى بولاتىن، قازاق اۋىلدارىنداعى العاشقى ىستەردىڭ باسى وسى ۇراندار نەگىزىندە جۇرگىزىلگەن. اقىن ءسابيت سول كۇندەردىڭ تىلەگىن ءدال تانىپ، قازاق جالشىلارىن وقۋعا، ونەرگە شاقىرادى. پارتيانىڭ ۇگىتشىسى، ناسيحاتشىسى رەتىندە جىرلايدى. ءومىردىڭ اششى-تۇششىسىن ءوز كوزىمەن كورىپ، ءوز باسىنان كەشىرگەن اقىن داۋسى ەسكى جالعاننىڭ قالدىقتارىنا قارسى داۋىلداي ەسەدى، جاڭا زاماندى، لەنيندىك زاماندى كوتەرە ماقتانىش ەتەدى.
ءسابيت ولەڭدەرىن مەن بالا كەزىمدە-اق ەستىدىم، ول ەسكى اۋىلعا وكتيابرمەن بىرگە كەلگەندەي ەدى. سول كۇندە ريەۆوليۋسيانى جىرلاعان اقىندار جىرىن العاشقى اشىلعان اۋىل مەكتەپتەرىنە قاسىم نۇرماعامبەتوۆ سياقتى مۇعالىمدەر اكەلەتىن ەدى، بۇلار ءوز ىسىنە، ەلدى اعارتۋ ىسىنە مەيلىنشە بەرىلگەن، ادال قاھارماندار بولاتىن.
— كانە! مىنا ولەڭدى جاتتاپ كەلەتىن قايسىڭ بار؟— دەدى ول.
— مەن، مەن! — دەيمىز ءبىز شۋلاپ. اۋەلى قاسەكەڭ ءوزىنىڭ ادەمى داۋسىمەن ناقىشىنا كەلتىرىپ ولەڭدى بىرنەشە قايتالايدى، سونان سوڭ وسىلاي ىرعاعىنا كەلتىرىپ، وقىپ ۇيرەنىڭدەر دەپ تاپسىرادى. ءبىز جاتتاپ الىپ، تاقپاقپەن ايتامىز. ۇلى ازامات، ابزال اقىن ساكەننىڭ «جولداستارى»، ءسابيتتىڭ «بوستاندىق»، «جازعى تاڭ» سياقتى ولەڭدەرى ۇيقىدان جاڭا ويانىپ كەلە جاتقان قازاق اۋىلىنىڭ ومىرىنەن العاشقى كەزدە وسىلايشا ورىن تەۋىپ، وسىلايشا جاڭا ومىرگە، سوۆەت قۇرىلىسىنا شاقىرعان پوەزياداعى ءبىرىنشى لەپ، ءبىرىنشى ءسوز بولاتىن.
3
ادەبيەت دەگەن دە ءومىر. ونىڭ دا تىرشىلىك دۇنيەسى، وتەر كەزەڭدەرى، جۇرگىزەر تارتىس-كۇرەستەرى بار. ادەبيەت — ءوز ءداۋىرىنىڭ پەرزەنتى، سوندىقتان زامان كەشكەن، ءداۋىر وتكەرگەن وتكەلدەردەن وتپەۋى مۇمكىن ەمەس.
ءبىزدىڭ جاڭا ادەبيەت — سوۆەت ادەبيەتىنىڭ العاشقى تۋۋ كەزەڭى دە — قالىق شايقاستاردىڭ، ۇلى كۇرەستەردىڭ كەزەڭى دەسەك، ءوسۋ-ونۋ جولىنداعى تاريحي تابىستاردىڭ كەزەڭى دەسەك، ونشا ارتىق ايتقان بولمايمىز. سونى جەردەن، سوقپاقسىز قىراتتاردان بۇرىنعى جولدارعا ۇقسامايتىن مۇلدە جاڭا، مۇلدە باسقا جول سالۋ قاز تۇرا باستاعان سابيگە وڭاي بولادى دەپ كىم ايتار! ومىرگە وزىنەن بۇرىن كەلگەن، ەل قۇلاعىن ۇيىتا، ەل جۇرەگىن تەبىرەنتە جىرلاعان ءقادىرلى ابايلارمەن بىرگە وتىرىپ قاتار تۇرىپ ءان شىرقاۋ، ءوزى شىرقاعان جاڭا ىرعاققا، جاڭا سارىنعا بۇكىل حالىق ماحابباتىن اۋدارۋ سول كەزدە قيىننىڭ قيىنى ەدى. سوعان قاراماستان ويىن-تويلاردا «كوزىمنىڭ قاراسى» مەن قاتار «جولداستار» بىرگە شىرقالىپ، تاقپاق بولىپ «بوستاندىقتار» ساڭقىلدادى.
ءبىزدىڭ سوۆەتتىك جاڭا ادەبيەت جۇرت قۇلاعىن ەلەڭ ەتكىزىپ، اۋىل ومىرىنە جاڭا ءنار بەردى، جازعى سامالداي ەستى. ءبىراق كۇرەس، تارتىس ءبىر كەزەڭدەردەن ەكىنشى كەزەڭدەرگە اۋىسىپ ءوpiستەي بەردى. لەنيندىك سۇيىكتى پارتيا ادەبيەت پەن ونىڭ قۇرۋشىلارى الدىنا جاڭا مىندەتتەر، العاشقى كەزەڭدەردەگىدەن جوعارى مىندەتتەر ارتتى. سوۆەتتىك جاس ادەبيەتىمىز بارلىق جانرلاردا وركەندەپ ءوسۋ، بيىك ساتىعا كوتەرىلۋ كەزەڭىنە اياق باستى. ءومىر شىندىعىنىڭ جىرشىسى بولا تۋعان كوركەم ادەبيەت سول ءوزىن تۋدىرعان قالىڭ، باي ءومىردى، ەڭبەك گەرويلارىن ۇنەمى جىرلاپ وتىردى. ءبىزدىڭ ساكەن قالامىنان شىققان «ءسۇت زاۆودى»، «شوقپىتتىڭ شارۋاسى»، «ەڭبەكشى ايەل، ەڭبەكتەن!» ءتارىزدى تولىپ جاتقان ولەڭدەر وسى كەزدىڭ جەمىستەرى بولاتىن. بۇل قاتارداعى ساكەن شىعارمالارى اۋىل ەڭبەكشىلەرىن، اسىرەسە جاستاردى ەڭبەك سۇيۋگە باۋلىدى، ونىڭ ۇستىنە ەندى ادەبيەتكە كەلەر جاستاردى ومىرمەن تىعىز بايلانىستى بولۋعا شاقىرىپ، پوەزيانىڭ، كوركەم شىعارمانىڭ ارقاۋى ومىردە ەكەنىن، ەڭبەكتى جىرلاۋ ادىستەرىنىڭ تولىپ جاتقان تەتىگى بار ەكەنىن كورسەتكەندەي بولدى. ءبىز، بولاشاق اقىندار، وسى شىعارمالاردى وقىپ، ۇيرەندىك، سولار ارقىلى تاربيەلەندىك.
ادەبيەتىمىز پارتيانىڭ سارا باسشىلىعىمەن جىل ساناپ تولىعىپ وسە بەردى. ءوزىنىڭ العاشقى قادامىن ۇساق جانردان باستاعان بۇگىنگى اعا جازۋشىلارىمىز دا قات-قابات اسۋلاردان اسىپ، ءومىر تاجىريبەسى مولايىپ، قۇلاشتارىن كوك سەرمەدى. ەندى ءسابيت قالامىنان «سۇلۋشاش»، «اداسقاندار» سەكىلدى ءىرى كەسەك شىعارمالار تۋدى، بۇل شىعارمالاردىڭ جارىق كورۋى جاس ادەبيەتىمىزدى ءبىر بيىككە شىعارىپ، ءبىر كەزەڭنىڭ — ءوسۋ، شارىقتاۋ كەزەڭىنىڭ ءزاۋلىم بايتەرەگىندەي اسەر ەتتى.
ءدال وسى ءبىر تۇستاردا ءبىزدىڭ ادەبيەت ءوزىنىڭ جەمىستى، گۇلدى بولاشاعىن، وتارشىلىق قاماۋىنان بوساپ، سوسياليزم جولىنا تۇسكەن ۇساق ۇلتتاردىڭ رۋحاني كۇشى تەلەگەي-تەڭىز ەكەنىن ايقىن اڭعارتقان ەدى. بۇل كەز — «تار جول تايعاق كەشۋ»، «قيلى زامان»، «اداسقاندار»، «جۇمباق جالاۋ» (سوڭعى اتى — «بوتاكوز»)، «قاراكوز»، «كوكشەتاۋ» «سۇلۋشاش» سىپاتتى حالقىمىز سۇيگەن، ەلىمىزدىڭ قىمبات قازىناسىنا اينالعان ءىرى شىعارمالاردىڭ ومىرگە كەلگەن كەزى ەدى.
مىنە، وسىلارداي ءىرى تابىستارى بار سول ءبىر كەزەڭنىڭ ۇلى دۇبىرىنە ىلەسىپ، ءبىز دە قالام ۇستادىق، الدىڭعى اعالار سالىپ جاتقان كۇمبەزدىڭ ماڭىنا جاناستىق، جاي كەلگەنىمىز جوق، قوينىمىزعا ولەڭ، پوەمالاردى، رومان، پەسالاردى تىعا كەلدىك، سولاردى وقىپ سۇيسىنە، قۋانا كەلدىك، الداعى اعالار ەڭبەگىن ماقتانىش ەتە كەلدىك.
ءبىزدىڭ العاشقى ولەڭدەرىمىز، العاشقى شىعارمالارىمىز وتە ءالسىز ەدى، ءبىزدىڭ تالانتىمىز ءالى كۇڭگىرت ەدى، سوناۋ ءبىر جۇرەك تۇبىندە جىلتىراعان ۇشقىن ءوزىنىڭ وت بولىپ تۇتانارىنا، جارقىراپ جانارىنا سەندىرە الماستاي قۋاتسىز ەدى. قىپىلىقتاپ جانعان ماي شامنىڭ قالدىعىنداي سول ءبىر ءالى تۇتانىپ ۇلگىرمەگەن ۇشقىنداردى مەزگىل-مەزگىل ۇرلەپ، تامىزىپ وتىراتىن ءارى شىدامدى، ءارى شەبەر، ءارى مەيىرىمدى اعا كەرەك ەدى.
بۇل سياقتى ءارى قيىن، ءارى ءقادىرلى، وتە جاۋاپتى مىندەتتى پارتيا، ساكە، سىزدەرگە، ادەبيەتتىڭ الدىڭعى بۋىنىنا ارتقان بولاتىن. ادەبيەت كادرلارىن باۋلىپ، ماپەلەپ ءوسىرىپ وتىرۋ ءىسى ءارقاشان دا كۇن تارتىبىنەن تۇسپەيتىن اسا ارداقتى ءىس قوي، اركىم ءوز كولەمىندە ءوز ىڭعايىنا قاراي بۇل جونىندە ەڭبەكتەر سىڭىرگەن بولار، سولاردىڭ ورتاسىندا، ءسابيت اعا، ءسىزدىڭ ەڭبەگىڭىز ۇشان-تەڭىز. ءسىز شىعارمالارىڭىزبەن عانا ەمەس، قارا باسىڭىزدىڭ تىكەلەي قاتىعىمەن دە وراسان زور ۇلگى بولدىڭىز. ءارقاشان دا جاقسى شىعارمانىڭ، جاس اقىن-جازۋشىنىڭ شىن دوسى، اقىلشى قامقورى بولىپ كەلەسىز. جاسىراتىن نە بار، كەيبىرەۋلەردە كەزدەسىپ قالاتىن سالقىندىق - جاس تالاپتى وزىنەن ارىرەك ۇستاۋ، سەسكەندىرىڭكىرەپ ۇستاۋ «ءادىسى» سىزدە بولعان ەمەس. ءقادىرلى ادام — ءىرى جازۋشى ءوزىنىڭ زور ابىرويىمەن، اتاق-داڭقىمەن ارتىنداعى ەسەر تالانتتى، قاتارىنا قوسىلار ۇرپاعىن جۇرتشىلىقتان كولەڭكەلەپ جاۋىپ تۇرسا، ادەبيەتىمىزدىڭ جامىراي بۇتاق جارۋىنا كەسەلىن تيگىزەتىنىن ەكىنىڭ ءبىرى بىلەدى. سوندىقتان دا ءسىزدىڭ جاستارعا، جالپى ادەبيەتىمىزگە كوكىرەگىڭىزدى اشا كەلۋىڭىز، بۇل جولداعى اق جۇرەگىڭىز، زور قىزمەتىڭىز ءبارىمىزدى قۋاندىرادى. ساكەڭدەي بولساق ەكەن دەگىزەدى.
4
ءوسۋ، ەسەيۋ، بيىكتەردەن بيىكتەرگە كوتەرىلۋ جولىنداعى وتكىزىپ كەلە جاتقان كۇرەستەرىمىزدەن گورى جاڭا ادەبيەتتى جاساۋ جولىنداعى كۇرەستەر اناعۇرلىم اۋىر، اناعۇرلىم قاتەرلى بولعان ءتارىزدى. انا قۇرساعىندا، دۇنيەگە كەلەر الدىندا جابىسقان كىنارات بالانىڭ ءومىرى ءۇشىن وتە ءقاۋىپتى بولماق، سوندىقتان، جاڭا سوۆەتتىك ادەبيەتىمىزدىڭ ءبىر كىناراتتاردان نارەستە شاعىندا ساۋ بولۋى جونىندەگى كۇرەس ءارى قاتال، ءارى قيىن بولعانى وتە زاڭدى. بۇل كەز — رەاكسياشىل كۇشتەردىڭ ءبىراز تىنىس العان، ەندى وزدەرىنىڭ كۇرەستەرىن، قارسىلىق ىستەرىن وتە ءبىر جىڭىشكە جولمەن، ايلا-شارقى مول ادىستەرمەن جۇرگىزىپ جاتقان كەزى ەدى. ەندەشە بۇل كەزەڭدەگى كۇرەس — جاۋعا قارسى كۇرەس ەدى، الدىڭعى شەپتە تۇرعان قارۋلى قولداي جاراقتى تىزبەكتى بۇزىپ، مايدانعا، ريەۆوليۋسيانىڭ مۇددەسىن قورعاۋ، سونىڭ جىرىن بار داۋىسپەن جىرلاۋ بيىگىنە شىعۋ شايقاسى ەدى. ارينە، كۇرەس تۋى پارتيا قولىندا بولدى، سونىڭ ارقاسىندا بۇل مايدان جەڭىسپەن تىندى، جاڭا، سوۆەتتىك قۇرىلىسپەن ومىرگە بىرگە كەلگەن جاڭا، جاس ادەبيەتىمىز جەڭدى، ەل ماحابباتىن، ەل جۇرەگىن وزىنە تارتتى. مىنە، وسى ەڭ ءبىر جاۋاپتى كەزەڭدە كۇرەس مايدانىنىڭ اتاقتى سولداتىنىڭ ءبىرى، جاڭا ادەبيەتتىڭ قورعانىشىنىڭ ءبىرى بولعان ءسابيت مۇقانوۆ ەدى. قىزۋ ۇرىس ۇستىندە سولدات قولىنداعى بار قارۋ جۇمسالىپ، بار وق اتىلماق. ۇرىس ۇستىندە ەسەپ بەرىلمەيدى، ەسەپتى ۇرىس باسىلعاندا، ەكى جاقتىڭ ءبىرى جەڭىپ، ءبىرى جەڭىلگەندە شىعارماق. ءدال ۇرىس ۇستىندە ءار جاۋىنگەردىڭ. جان اياماي قيمىلداۋى قاجەت، نە ءبۇلىندى، نە قيرادى؟— دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپتى كەيىنگە قالدىرىپ، ءازىر تەك قانا جاۋدى كۇيرەتۋ شاراسى قاراستىرىلماق. «بۇلىنگەن تۇزەلەر، سىنعان جوندەلەر» دەگەن حالىق ماتەلى وسىعان ارنالعان بولار. سوندىقتان ءبىز، اقىن ءسابيتتىڭ، كوممۋنيست ءسابيتتىڭ ۇرىس ۇستىندە كوزگە تۇسكەن ادال، قايراتتى جاۋىنگەردىڭ ءبىرى بولعانىن اتاپ كەتكىمىز كەلەدى.
5
لەنيندىك تۋىسقاندىق تۋىنىڭ استىندا سوۆەت ەلى كۇن ساناپ، گۇلدەنىپ ءوستى، ۇلان-بايتاق وتانىمىز ونەركاسىپكە، زاۆودتار مەن فابريكالارعا تولدى، اۋىلشارۋاشىلىعى دا ادام ايتقىسىز قۇلاش سەرمەپ العا اتتادى. مادەنيەتىمىز ومىردە بولماعان قارقىنمەن جوعارى ورلەدى، سوۆەت ادامدارى رۋحاني بايىدى. بۇل كەز وتانىمىزدا بارلىق ۇلتتار ادەبيەتىنىڭ وزدەرىنىن. ءوسۋ جولىندا تاعى ءبىر تاماشا كەزەڭگە اۋىسىپ، ۇلى شىڭعا شىعا باستاعان كەزى ەدى. بۇل كەزەڭدى ءاربىر ۇلت ادەبيەتىنىڭ وتاندىق ارەناعا شىعا باستاۋ كەزەڭى، كەڭ كولەمگە قۇلاش ۇرۋ كەزەڭى دەسە دە بولعانداي. بۇل بارلىق ادەبيەتىمىز ءۇشىن ەڭ ءبىر بارىپ تۇرعان جاۋاپتى، تىرشىلىك قابىلەتىن، مازمۇن سالماعىن، وي ءورىسىن بايقايتىن، بوي وسكەلەڭدىگىن ولشەيتىن كەزەڭ بە دەپ ويلايمىن، ويتكەنى مۇنىڭ ارجاعىندا دۇنيەجۇزىلىك ارەنا جاقسى شىعارماعا تىم الىس كورىنبەيدى.
وتانىمىزداعى تولىپ جاتقان ۇلتتار ادەبيەتىمەن قاتار قازاق ادەبيەتى دە بۇل رەتتە ءوزىنىڭ تەرەڭدىككە تولى مازمۇنىن، ويلى كەلبەتىن، وسكەلەڭ بويشاڭدىعىن كورسەتە الدى، وداق وقۋشىلارىنىڭ نازارىن وزىنە اۋدارىپ، ولاردىڭ ىستىق ماحابباتىنا بولەندى. وسى كەزەڭدە دە ءبىزدىڭ ساكەڭ ۇنەمى الداعى ساپتا، ءبىرىنشى لەكتە بولدى. ونىڭ «بوتاكوز»، «ءومىر مەكتەبى» روماندارى ادەبيەتىمىزدىڭ باسقا دا جاقسى شىعارمالارىمەن قاتار بۇكىل سوۆەت وقۋشىلارىنىڭ، اسىرەسە ۇلى ورىس وقۋشىلارىنىڭ سۇيىكتى كىتاپتارىنىڭ ءبىرى بولدى، قازاق ادەبيەتىنىڭ جاقسى ۇلگىلەرىنىڭ ورىس تىلىنە اۋدارىلۋىنا ۇلكەن سەبىن تيگىزدى، ءالى دە تيگىزبەك.
6
ءسابيت شىن ماعىناسىندا حالىق جازۋشىسى. ول ءبىرىنشى قالام ۇستاعان كۇننەن باستاپ ادەبيەتكە تۇرمىس شىندىعىن جىرلاي كەلدى. مىنە، سودان بەرى، قىرىق جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە ول حالىق ومىرىمەن تىعىز بايلانىسىن ەشقاشان باسەڭدەتكەن ەمەس. تاڭنىڭ اتىسى، كۇننىڭ باتىسىنا قاراماي دالا كەزگەن، بال جيناعان اراداي، ءبىزدىڭ ساكەڭ قىسى-جازى ەل كەزىپ، ءومىردىڭ، سول ءومىردى جاساپ جاتقان ەڭبەككەر ادامنىڭ تابىستارى مەن ەرلىك ىستەرىنەن سۋسىنداپ، ءوزىنىڭ جازۋشىلىق. فانتازياسىن تولىقتىرىپ، بايىتىپ وتىرادى. ءسابيت شىعارمالارىنىڭ قايسىسىن وقىساڭ دا كول-كوسىر ءومىر شىندىعىنىڭ ورتاسىنا كىرەسىڭ، ونىڭ گەرويلارى سەنىمەن كوپتەن بەرى تانىس ادامدارداي سەزىلەدى. ولاردىڭ تاعدىرى ويىڭدى تولقىتىپ، سەزىمىڭە قاتتى اسەر ەتەدى. ءسابيت روماندارىنىڭ، ءسابيت شىعارمالارىنىڭ ەل اراسىندا كوپ وقىلىپ، كوپ تاراۋىنىڭ نەگىزگى سەبەبى وسى بولار.
مىنە، بۇل قىسقا ماقالادا قىرىق جىلدان استام ادەبيەتىمىزگە ەڭبەك سىڭىرگەن ەڭ ۇلكەن جازۋشىلارىمىزدىڭ ءبىرى ساكەڭ شىعارمالارىنا تالداۋ جاسايىن دەپ وتىرعانىم جوق، تەك قانا جازۋشىنىڭ الپىس جاسقا تولۋىنا بايلانىستى، ءوز ويلارىمدى، ءوز تۇيىندەرىمدى ايتىپ وتىرمىن.
ءسابيت ءىرى اقىن، اتاقتى جازۋشى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە كوركەم ادەبيەتتى زەرتتەۋشى، ونىڭ تاريحىن جازۋدا ۇلكەن ۇلەستەر قوسقان عالىم، بەلگىلى قوعام قايراتكەرى. ساكەڭنىڭ وسىنداي كەڭ، كەسەك ءومىرىن تۇگەل قامتۋ ءۇشىن كىتاپتار جازۋ كەرەك، بۇل — ادەبيەت زەرتتەۋشىلەرىنىڭ سىنشىلارىمىزدىڭ مىندەتى.
ومىردە دە، ەڭبەكتە دە اشىق، ادال بولۋ، ءوزى سۇيگەن ءوزى بولجاعان جايلاردى تۋرا كەسىپ ايتۋ، ەكى ۇشتى تۇلكى جورتاق بولماۋ — ءار ادامنىڭ ۇمتىلار جولى. ساكەڭە وسى قاسيەتتەر ءتان.
مەن جاس جازۋشى ەمەسپىن، ادەبيەت دۇنيەسىمەن بىرگە جاساي باستاعانىمىزعا وتىز جىلدان استام ۋاقىت ءوتتى. سول ۇزاق جىلدار، ادەبيەتىمىزگە ۇلكەن ەڭبەك ءسىڭىرىپ كەلە جاتقان اعالار الدىنداعى، اسىرەسە ءقادىرلى ساكەڭ الدىنداعى ىنىلىك بورىشىمىزدى وتەۋگە شاقىراتىن سەكىلدى، بۇل - جۇرەك بۇيرىعى، مەن سول ءوز جۇرەگىمنىڭ ءامىرىن ورىنداۋشىمىن. ايتايىن دەگەنىم كوپ-اق ەدى، دۇرىستاپ جەتكىزىپ ايتا الدىم با، جوق پا،— ونى كىم ءبىلسىن! مەنىڭ ماقساتىم — ساكەڭ ومىرىنە، ساكەن، تۆورچەستۆوسىنا بايلانىستى كەيبىر ءومىر شىندىقتارىن سۇيە وتىرىپ، قۋانا وتىرىپ، قاعاز بەتىنە ءتۇسىرۋ. ادام ومىرىندەگى ەڭ جوعارى، ەڭ قىمبات نارسە شىندىق ەمەس پە!
ادەبيەتىمىزدىڭ الدىندا ءالى دە ۇلى مىندەتتەر تۇر، جاڭا تاقىرىپتارعا جاقسى شىعارمالار جازۋ، جەتىجىلدىقتىڭ باتىرلارىن كوركەم ادەبيەتتە بەينەلەۋ سەكىلدى ءومىر تىلەگىنە جاۋاپ بەرۋ جونىندە پارتيا الدىندا، حالقىمىز الدىندا وتەلمەگەن بورىشتارىمىز كوپ. وسى ءبىر ۇلى بورىشىمىزدى اقتاۋ جولىندا بارلىق جازۋشىلار بولىپ جۇمىلۋدا. سول جازۋشىلار اراسىندا، ساكە، ءسىزدىڭ سىباعاڭىز ەرەكشە. مەن ءسىزدىڭ تويىڭىز ۇستىندە ميلليونداعان وقۋشىلارىڭىزبەن بىرگە تۆورچەستۆولىق ءىسىڭىزدىڭ بۇرىنعىدان دا جەمىستى، ءومىر-جاسىڭىزدىڭ ۇزاق بولۋىن تىلەيمىن!
You Might Also Like
