InfoHub Logo

بۇرىنعى زاماندا ءبىر ادام بار ەدى. مال دەگەندە جالعىز بايتالى بار ەدى. كۇن كورەتىن قورەگى ءۇشىن كۇندە قاقپان قۇرۋشى ەدى، ءبىر سۋىر الۋشى ەدى، سونى قورەك قىلىپ جاتۋشى ەدى. ءبىر كۇنى قاقپانىن قارايىن دەپ كەلسە، ءبىر تۇلكى ءتۇسىپ قالىپتى. بۇرىن مۇنداي جاقسى اڭدى كورمەگەن بايعۇس تۇلكىنى كورىپ باسسالادى، سوندا تۇلكى سويلەيدى: «ەي، بيشارا، مەنى قويا بەر، سەنى مەن مۇراتىڭا جەتكىزەيىن»، — دەدى. تۇلكىنىڭ ءتىلىن الىپ قويا بەردى. تۇلكى بوسانىپ كەتتى.

بۇلاردىڭ ۋاقىتىندا قايسار دەگەن پاتشا بار ەدى. تۇلكى سوعان كەلىپ ايتادى: «سەنىڭ قىزىڭدى بالاما ايتتىرام دەپ، حان ەلىباي سىزگە جىبەرىپ ەدى، سىزدەن جاۋاپ الىپ كەل دەگەن ەدى»، — دەدى. حان «بەرەمىن» دەدى. ءبىر جەتىدە كەلىپ قۇدا تۇسپەك بولدى. حاننىڭ قولىنان ۋاعدا قاعازىن الدى دا، تۇلكى كەتە بەردى. ءبىر جەتى وتكەن سوڭ جارلىنى ەرتىپ كەلە جاتتى. بۇرىن جارلى اتقا ءمىنىپ ۇيرەنگەن جوق ەكەن، تۇلكى ونى بايتالعا مىنگىزىپ ۇيرەتەدى. حان مەن اۋىلدىڭ اراسىندا ءبىر وزەن بار ەدى. تۇلكى وزەننىڭ وتكەلىنەن ءوتتى دە، جارلىنىڭ ۇستىندەگى بار كيىمىن سۋعا تاستاپ، ءوزىن تازا شومىلدىردى دا، حانعا كەتتى. حانعا كەلىپ ايتتى: «كۇيەۋىڭىزدىڭ ايداپ كەلە جاتقان مالى سۋعا كەتتى، ۇستىندەگى كيىمىنە شەيىن، كۇيەۋىڭىز مىقتىلىعىنان ءبىر بايتالدىڭ قۇيرىعىنان ۇستاپ سۇيرەپ شىقتى. سىزگە حابار بەرە كەلدىم»، — دەدى. حان نەشە ءتۇرلى تازا كيىم الدىرىپ ءبىر ات بەرىپ جىبەردى. تۇلكى حاننىڭ بەرگەن كيىمىن جارلىعا كيگىزىپ، اتىنا مىنگىزىپ حاننىڭ اۋىلىنا كەلدى، ءبىر اق ءۇيدى بولەك تىگىپ، ىشىنە اپارىپ كىرگىزەدى. تۋمىسىندا كورمەگەن نەشە ءتۇرلى تاماقپەن سىيلاپ كۇتەدى.

ءبىر كۇندەرى بولعاندا حاننىڭ جىلقىسىن جاۋ الىپ كەتەدى، جىلقىشى اۋىلىنا كەلەدى. سوندا حان بۇيرىق قىلادى: «مەنىڭ كۇيەۋىم، مىناۋ ارعىماعىما ءمىنسىن، وسى جاۋدان بارىپ ءوشىمدى السىن»، — دەدى. تۇلكى ايتتى: «جارايدى، كۇيەۋىڭىز جاۋدان جىلقىڭىزدى الىپ بەرەر»، — دەدى.

تۇلكى كەلىپ ءبىر قازانعا جەلىمدى تولتىرىپ ەرىتتى دە، ارعىماققا توقىمدى جەلىمدەدى، ەردى توقىمعا جەلىمدەدى. جارلىنى ەرگە جەلىمدەپ، ارقانمەن ومىراۋىنان شاندىپ اتتىڭ باسىن قويا بەردى. ارتىنان بارىپ تىڭداپ تۇرسا، جارلى جىلقىنى الىپ كەتكەن جاۋدىڭ ارتىنان ويباي سالىپ جىلاپ كەتىپ بارا جاتىر، ات قاتتى شاۋىپ كەلە جاتقاندا الدىنان ءبىر بايتەرەك كەز كەلدى، وسىدان ۇستاپ، ءتۇسىپ قالايىن دەپ، بايتەرەكتى قۇشاقتاي العاندا، بايتەرەك تۇبىمەن سۋىرىلىپ، الدىنا كولدەنەڭ تۇسەدى، ونى الىپ تاستاۋعا شاماسى كەلمەيدى. بايتەرەكتى الدىنا وڭگەرىپ الىپ شابا بەرەدى. جىلقىنى قۋىپ بارا جاتقان جاۋلار ارتىنا قاراسا، ءبىر بايتەرەكتى وڭگەرىپ كەلە جاتقان مۇنى كورەدى. «بايتەرەكتى سۋىرىپ الىپ كەلە جاتقان جان ءبىزدى بايتەرەكپەن سالىپ جىبەرىپ ولتىرمەي مە؟» — دەپ، جىلقىنى تاستاپ الدى-الدىنا قاشىپ كەتەدى. بۇل جىلقىنىڭ ىشىنە بارىپ، جىلقىنى اۋىلعا قاراي قايتارىپ اكەلەدى.

تۇلكى الدىنان شىعىپ اعاشىمەن اۋىلعا الىپ كەلدى. حاننىڭ ءۇيىنىڭ الدىنا اكەپ ءتۇسىردى. حانعا حابار بەردى: «بالاڭىز جىلقىنى جاۋدان ايىرىپتى، قارۋى جوق بولعان سوڭ ءبىر بايتەرەكتى تۇبىمەن جۇلىپ الىپ، جاۋدى بايتەرەكپەن ۇرىپ قىرىپ، جىلقىنى الىپ قايتىپتى. كۇيەۋىڭىزدىڭ قولىنا العان اسپابى مىناۋ»، — دەپ بايتەرەكتى كورسەتتى. حان بايتەرەكتى كورىپ: «كۇيەۋىم مىقتى ەكەن»، — دەپ قاتتى ريزا بولدى. «مال الماي قىزىمدى تەگىن بەرەمىن»، — دەپ، بىرنەشە كۇن توي قىلىپ، قىزىن بەردى. قىرىق قىزىل نار ارتقىزىپ، التىن-كۇمىس بەرىپ، قىزىن جونەلتتى. جولدا كەلە جاتقاندا جىگىت تۇلكىدەن سۇرادى: «باياعى اياعىم شىعىپ جاتاتىن ۇيگە بارامىز با؟» تۇلكى: «ۇندەمە!» — دەپ جاۋاپ بەرىپ، ءبىر كۇندىك جولدان وزىپ كەتتى. «مەن سىزدەرگە ءۇي دايارلايمىن»، — دەدى.

ءبىر جالماۋىز كەمپىر بار ەدى، وعان تۇلكى كەلىپ ايتتى: «سەنى ولتىرەمىز دەپ، بەس ءداۋ كەلە جاتىر، سەن جاسىرىنىپ تىعىل». كەمپىر تۇلكىنىڭ الداعانىنا ەرىپ جاسىرىندى. تۇلكى ءۇيدىڭ اۋزىنا ءبىر تۇيە تومار ءۇيىپ، جالماۋىز كەمپىردى ورتەپ جىبەرەدى. كەمپىردىڭ ءۇيى باي ەدى، كۇمىس تە كوپ ەدى، نەشە ءتۇرلى ساراي ۇيلەرى دە بار ەدى. ءۇيدى تازالاپ ىشىنە نەشە ءتۇرلى كىلەمدى جايىپ، مالاي جالداپ، جولدارىنا ۇلدە مەن بۇلدەنى توسەتىپ، الدىنان شىعادى. كەرەمەت قۇرمەت قىلىپ ءتۇسىرىپ، توي قىلىپتى. جىگىت مۇراتىنا جەتىپتى.

---