زايىرلىلىق جانە ءدىن
ۋاقىت وتكەن سايىن قوعامدا ءدىن، ءسالت-داستۇر ماسەلەلەرى وزەكتى تاقىرىپتارعا اينالىپ وتىر. سەبەبى، بۇگىنگى كۇنى قوعامنىڭ دىنگە دەگەن وزىندىك كوزقاراسى ەكىگە بولىنگەن. سونىمەن قاتار، ءدىن ماسەلەسىنە كەلگەندە زايىرلىلىق تا اتالماي وتپەك ەمەس. زايىرلىلىق-مەملەكەتتەن ءدىننىڭ دەربەستىگى، حالىقتىڭ بوستاندىقتا عۇمىر كەشۋى. بەيبىت ومىرگە قول جەتكىزبەس الدىن «اتەيستىك» كوزقاراس قوعامدا ءورشىپ تۇردى. ءتىپتى كەڭەس داۋىرىندە ءاربىر مامان دارىگەر، ءمۇعالىم، پەداگوگ بولسىن اتەيست بولۋى مىندەتتى بولدى. تاۋەلسىزدىكتىڭ التىن تاڭى اتىپ، اتەيست ءپرينسيپى ءوز دارەجەسىن جوعالتىپ، مارتەبەسىنەن ايرىلدى ءبىز اسىعا كۇتكەن تاۋەلسىزدىگىمىزگە قول جەتكىزگەننەن باستاپ ءدىنىمىز قوعامدىق ومىرگە قايتا ورالدى. باسەكەلىك قابىلەت قالىپتاسقان بۇگىنگى زاماندا وركەنيەتى بيىك مەملەكەتتەر زايىرلىلىق كوزقاراستى ۇستانۋدا. سەبەبى، وسى جول ارقىلى مەملەكەت الەمدىك دەڭگەيگە كوتەرىلىپ، ءىرى جەتىستىكتەردى باعىندىرا الادى. بۇگىنگى تاڭدا زايىرلىلىق ماسەلەسىندە ەلىمىزدە ناقتى قاتىپ قالعان ەرەجە جوق.
ءدىن-قوعامنىڭ ەڭ نەگىزگى بولىگى. ءدىن ارقىلى ادامزات بالاسىنىڭ قورشاعان ورتاعا دەگەن كوزقاراسى، تىيىمدارى جان-جاقتى قالىپتاسىپ ءوز ورنىن ايقىنداي الادى. ءدىننىڭ باستى ماقساتى-ادام بالاسىن ءدىني سەنىمگە ۇگىتتەپ، اسىل ءدىنىمىزدى ناسيحاتتاۋ. ءومىردىڭ اق-قاراسىن اجىراتىپ، دۇرىس جولعا تۇسۋگە ۇيرەتۋ دەپ ويلايمىن. تۇڭعىش ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ: «قازاقستان فورمالدى تۇرعىدا عانا زايىرلى مەملەكەت ەمەس، سونىمەن بىرگە ءىس جۇزىندە قازاقستان حالقىنىڭ ءتول تابيعاتى مەن رۋحى، سانا-سەزىمى دىنگە دەگەن تاريحي كەڭشىلىكتە قالىپتاسقان»،-دەپ ەلىمىزدىڭ زايىرلىلىق كوزقاراسى ەرتەدەن-اق مادەني-تاريحىمىزدا، مەنتاليتەتىمىزدە بار ەكەندىگىن ايعاقتاي تۇسەدى. بۇگىنگى كۇنى اسىل ءدىنىمىز يسلام ءدىنىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ءۇشىن كوپتەگەن مەدرەسەلەر سالىنىپ جاتىر. ءدىن-ساياساتتان دا بيىك ۇعىم. ساياساتتى باسقارا العانىمىزبەن، ءدىندى ءوز قالپىندا باسقارا المايمىز. ءساياسات-ار ۋاقىتتا وزگەرمەلى ەكەندىگى بارشامىزعا ءمالىم. ال دىن-ماڭگىلىك. يسلام دىنى-بەيبىتشىلىكتى ناسيحات تۇتاتىن ءدىن. وكىنىشكە وراي، ءدىن ماسەلەسىنە كەلگەندە حالىقتڭ پىكىرى بىر-بىرىنە سىيىسپاي كەتەتىن جايتتار كەزدەسەدى. سونىڭ ارقاسىندا تەررورلىق ىس-ارەكەتكە جول بەرىلىپ، ەكى مەملەكەت اراسىندا الاۋىزدىق ورناپ، اقىر سوڭى قاتىگەز سوعىسقا ۇلاسادى. ءدىن ماسەلەسى قاشاندا ماڭىزدى. ول ساياساتتى باسقارماعانىمەن، ادامزاتتىڭ ومىرلىك جولىن قالىپتاستىراتىن ۇلكەن ۇعىم.
ءححى عاسىر عىلىم مەن تەحنيكانىڭ قارىشتاپ دامىپ، شىڭىنا جەتكەن زامانى. وعان سەبەپ، تاڭ اتقاننان كەش باتقانعا دەيىنگى اينالامىزدا شىرىلداعان تەلەفوندار، وزگە دە تەحنيكالىق قۇرالدار. وزىمىزدەن كەيىنگى كەلە جاتقان جاستار الەۋمەتتىك جەلىنى بەلسەندى تۇردە پايدالانادى. سول ارقىلى الەمدىك جەتىستىكتەرگە كوز جەتكىزىپ، وي-ساناسىندا تۇرلىشە پىكىرلەر قالىپتاستىرادى. مىنە، وسىنىڭ ءبارى زايىرلىلىقتىڭ ارقاسىندا دەپ ويلايمىن. ەڭ كوپ قارالاتىن تاعى ءبىر ماسەلە-الەۋمەتتىك جەلىدەگى ءتۇرلى ۇستانىمدار، ناسيحاتتار. بوستاندىقتىڭ ارقاسىندا كەز-كەلگەن نارسەگە وڭاي ءارى ءتيىمدى تۇردە قول جەتكىزە الامىز. ءبىراق ونىڭ زياندى تۇستارىنا دا ءمان بەرمەي كەتەمىز. ول-زامان اعىمىنا قاراي وزگەرىپ جاتقان ءدىني ماسەلە. سوناۋ زاماندا اسان قايعى اتامىزدىڭ: «قيلى-قيلى زامان بولار، سۋداعى اق شورتان قاراعاي باسىن شالار»،-دەپ ايتقانى دا ءدىننىڭ ەمەس، ساياساتتىڭ، زاماننىڭ وزگەرمەلى ەكەندىگىن ايتىپ تۇرعانداي...
ءبىز-زايىرلى مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ازاماتپىز. ءتىلىمىز دە، ءدىنىمىز دە، ادەت-عۇرىپتارىمىز دا ءوز قالاۋىمىزبەن ورنىققان ەلمىز. تاۋەلسىزدىگى تۇعىرلى بولعان قازاق حالقى كەلەشەكتە دە بەيبىتشىلىگىنەن اينىماي، ەڭ باستىسى يسلام ءدىنىنىڭ عۇرىپتارىن سەزىنە ءبىلۋى قاجەت. سوندا عانا، قازاقسان-اسەمدىگى مەن رۋحاني بايلىعى جاراسقان جاسامپاز ەلگە اينالارى ءسوزسىز!
التىناي باۋىرجان قىزى
You Might Also Like
-
ەڭ ءبىرىنشى فۋنكسيا-اقپارات تاراتۋ. بۇل وزگە فۋنكسيالارعا قاراعاندا الدەقايدا كەڭ تاراعان فۋنكسيا ەكەنىن ەسكەرگەن ءجون. سەبەبى، جۋرناليستيكانىڭ باستى ماقساتى-حالىققا شىنايى اقپارات تاراتۋ. اق پەن قار...
-
ءبىز دەگەن — ەسەكپىز عوي، ەسەكپىز! كادىمگى ەسەكپىز!.. جاراندار-اۋ، كۇنى كەشە عانا ءبىزدىڭ بابالارىمىز سەندەرشە ءوز تىلدەرىندە ەمىن-ەركىن سويلەسپەۋشى مە ەدى؟ تىلدەرى قانداي ەدى، شىركىن! كۇمىسشە س...
