Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 apta buryn)
15 qarasha – Ulttyq valúta kúni
Taqyryby: 15 qarasha – Ulttyq valúta kúni.
Maqsaty: Táýelsiz elimizdiń eń birinshi aıryqsha belgisi teńgemen tereńirek tanystyra otyryp, sózderdiń maǵynasyn, qoldaný aıasyn jete bilýmenen baılanysty oqýshylardyń múmkindigin damytý. Týǵan jerine, otanyna súıispenshiligin oıatý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Alǵashqy teńgelerdiń úlgileri, «Teńge – memleket kelbeti», jańa sózder.

Sabaqtyń barysy: Qyzyǵýshylyǵyn oıatý.
Teńgemen.
Endeshe tárbıe saǵatymyzdyń taqyryby «Teńge – memleket kelbeti».
«Teńge» degen sózge sınonım tabyńyzdar:( teńge, tıyn, aqsha, valúta, qarjy, kapıtal).
Tárbıe saǵatynyń maqsatymen tanystyrý.
Teńge tarıhyn aıtyp bermeıik.
Teńge tarıhy
- Memleketimizdiń elbasy – N. Á. Nazarbaev.
- Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh Prezıdenti bolyp qaı jyly saılandy?
- 1991jyly1 jeltoqsanda Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh Prezıdenti bolyp Nursultan Ábishuly Nazarbaev saılandy.
- Prezıdent Memleketimizdiń ishki jáne syrtqy saıasatynyń negizgi baǵyttaryn belgilep otyrdy. Árbir egemendi eldiń ózine tán memlekettik rámizderi, ıaǵnı belgileri bolady. Oǵan Tý, Eltańba jáne Ánuran jatatynyń Sizderge belgili.
- Memleketimizdiń Ánurannyń avtory kimder?
- Memleketimizdiń Týynyń avtory kim?
- Memlekettik Eltańbanyń avtorlary kimder?
(Oqýshylar jaýabyn tyńdalady).

Júrgizýshi: Qazaqstan Respýblıkasy - egemendi, táýelsiz demokratıalyq memleket. Onyń ózi Ata Zańy, memlekettik rámizder, ulttyq valútasy bar. Al endi oqýshylar teńge týraly ne biledi eken?

1 – Oqýshy: Táýelsizdik alǵan eldiń eń birinshi aıryqsha belgisi - ulttyq valúta. Ol – Qazaqstan Respýblıkasy kóleminde paıdalanylatyn zańdy tólem quraly. Aqsha – asyl qazyna, halyq baılyǵy.
Halqymyz teńgeni buryn da paıdalanǵan. Erte zamandarda teńgelerdi Túrkistan, Taraz qalalaryndaǵy arnaýly sheberhanalarda jasalǵan.
Júrgizýshi: Teńge ómirge ońaılyqpen kelgen joq.
Elbasymyz óz teńgemizdi shyǵarýǵa qarjygerlerge tapsyrma berdi. Ulttyq valútamyzdyń óz dızaıni, óz ıdeıasy bolýy kerektigin qatań tapsyryldy. Qazaqstan aımaǵynda erte kezeńde qandaı aqsha bolǵanyn, tarıhta bul jóninde qandaı derekter bary izdestirildi.

2 – Oqýshy: Ulttyq valútamyz teńgeni jasap shyǵarýǵa baılanysty jumystar júrgizildi. Birneshe eskızder jasalyp, ishindegi « myqtylary»Elbasynyń tańdaýyna berildi. Elbasynyń bergen tapsyrmasyna sáıkes ulttyq valúta 1993 jylǵy 12 qarashadaǵy jarlyǵymen 15 qarasha kúni tańerteńgi saǵat 8: 00 - den bastap engizilip, eldiń qolyna tıip, el máre – sáre bolysty. Óıtkeni tól teńgemiz táýelsizdigimizdiń basty belgisi edi.

Bıyl teńgemizdiń aınalymǵa shyqqanyna 30 jyl tolyp otyr. Qazaq teńgesi Anglıada basyldy.
Júrgizýshi: Teńgeniń 16 – ǵa jýyq qupıa qorǵanysy belgisi bar. Ulttyq valútamyzdyń dızaınyń jasaýshy avtorlyq toptyń jetekshisi Tımýr Súleımenov boldy. Tól teńgemiz tek óz elimizdiń ekonomıkasyn ǵana emes, kórshi jatqan eldiń ekonomıkasyna da úlesin qosty. Odan túsken paıda elge oralyp ekonomıkamyzdyń damýyna, halyqtyń turmysyn jaqsartýǵa jumsalýda.
Teńge - bizdiń derbes el bolǵanymyzdyń belgisi. Basqanyń valútasyna táýeldi bolý - barlyq baılyǵyńdy bireýdiń bıligine berý. Ulttyq valúta – elimizdiń damý kózi, álemdik deńgeıge teńelýdiń alǵashqy faktorlarynyń biri. Ol barlyq ýaqytta táýelsizdigimizdiń qamtamasyz etedi.
QR 1995 jylǵy 30 naýryzda №2155 Zańyna sáıkes QR Ulttyq banki 2006 jylǵy úlgidegi nomınaly 200, 500, 1000, 2000, 5000, 10000 teńgelik banknottary aınalysqa shyqty.
Aldyńǵy shyqqan aqsha men qazirgi shyqqan aqshanyń arasynda aıyrmashylyqtar bar. Endi teńge týraly áńgimeleıik.

Aldyńǵy shyqqan Ulttyq teńgemizdiń shetteri qazaqtyń oıý – órnektermen bezendirilgen. Birinshi betinde qazaq halqynyń áıgili uly tulǵalarynyń beıneleri basyldy. Ekinshi betinde oıý - órnekter, tabıǵat kórinisteri beınelenip, eltańbamyz salynǵan. Odan keıin jańa aınalysqa shyqqan aqsha mynadaı bolyp ózgerdi.(qazirgi qoldanystaǵy teńgeler kórsetiledi.

Teńgeniń ortalyq bóliginde « Astana – Baıterek» monýmenti beınelengen. Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik ánurany notalarynyń fragmenti aq túspen bezendirilgen. Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik eltańbasy jasyl túspen beınelengen. Joǵary oń jaq bóliginde Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik týy beınelengen. Banknottyń tómengi jaǵynda ashyq alaqan beınelengen. Bul beıbitshiliktiń belgisin bildiredi. Negizgi beınesi: Qazaqstan kartasynyń kontýry, aldyńǵy jaǵynda QR Kólik jáne komýnıkasıa mınıstrliginiń úıi jáne Astanada Esil ózeni arqyly kópirde ornatylǵan qanatty barystyń sýreti salynǵan.

Júrgizýshi: «Tıynnan teńge quralady», - demekshi, aqshany únemdi paıdalaný kerek. Qazirgi aqsha men keıingi aqshanyń arasynda qandaı aıyrmashylyqtar bar?
(Oqýshylardan surap jaýaptaryn tolyqtyrý)
Kim tez uǵyp aldy eken « Sıqyrly sandyqsha» oıynyn oınap kóreıik.
- Ulttyq valúta qaı jyly shyǵaryldy?
- Teńgede kimder beınelengen? Olar kimder?
- Aqsha qandaı qyzmet atqarady?
- Táýelsiz eldiń eń birinshi aıryqsha belgisi qandaı?
- Erte zamanda teńgelerdi qaıda jasaǵan?
- Teńgeniń neshe qupıa qorǵanysy bar?
- Qaıdan nesıe alýǵa bolady?
- Aqshany qaıda jınaýǵa bolady?
- Ulttyq valúta degenimiz ne?
- Teńge nemen bezendiriledi?
- Qazirgi teńgede qandaı sýretter salynǵan?
- Qazaq teńgesi qaıda basyldy?
- Sen aqshany oryndy jumsaı alasyń ba?

15 qarasha – Ulttyq valúta kúni. júkteý
15 qarasha ulttyq valúta teńge kúnine arnalǵan slaıdty júkteý

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama