9 ǵasyrdyń ekinshi jartysy – 13 ǵasyrdyń basyndaǵy Qazaqstan mádenıeti. Qalalyq mádenıettiń damýy
4 TARAÝ. 9 ǵasyrdyń ekinshi jartysy – 13 ǵasyrdyń basyndaǵy Qazaqstan mádenıeti. Qalalyq mádenıettiń damýy
Konspekt
Erte orta ǵasyrǵa (6 - 9 ǵ.) qaraǵanda damyǵan orta ǵasyrda (10 - 12 ǵ.) otyryqshylyq mádenıet órkendep, qalalar sany kóbeıgen. Ońtústik Qazaqstanda, keıingi zertteýler boıynsha, qala sany 37 - ge jetken. Ońtústik Qazaqstanda qalalardyń toptasa ornalasqan jeri – Arys ózeniniń Syrdarıaǵa qosylatyn tusyndaǵy saǵalary. Syrdyń orta aǵysynda Sútkent, tómengi aǵysynda Syǵanaq, Jankent, Asnas, Jent, Barshynkent qalalary bolǵan.
Qalalyq otyryqshylyq mádenıet Jetisý aımaǵynda da damydy. Ońtústik - batys Jetisý aımaǵynan (ortalyǵy – Taraz) 36 qala orny tabyldy. Soltústik - shyǵys Jetisýdan 70 qala jurty ashyldy.
Ortaǵasyrlyq qalalar kólemi men ekonomıkalyq jaǵy boıynsha ósip otyrǵan. Olar 3 topqa bólindi. Birinshi topqa kólemi 30 gektardan asatyn qalalar jatady. Ekinshi topqa 10 gektardan 30 gektarǵa deıingi qalalar kiredi. Úshinshi topqa kólemi 10 gektarǵa jetpeıtin qalalar jatady. 10 - 12 ǵasyrlardaǵy qalalar damýynyń ereksheligi – otyryqshylyq mádenıettiń Qazaqstannyń ortalyq jáne shyǵys aımaqtaryna qaraı tarala bastaýy. Damyǵan ortaǵasyrlyq qalalarǵa Otyrar, Taraz, Talǵar, Baba - Ata, Quıryqtóbe jatady. 10 - 12 ǵasyrlardaǵy qala qurylysyndaǵy basty jańalyq – meshitter men shyǵys monshalarynyń salynýy. 10 ǵasyrdaǵy turaq - jaılarda bólme sany kóbeıe bastaǵan.
Konspekt suraqtar
1. Ortasy aýla retinde paıdalanylatyn turǵyn úıler salynǵan aımaq:
2. Qazirgi kanalızasıanyń qarapaıym túri:
3. Ósimdik tárizdi jáne geometrıalyq órnektermen bezendirildi:
4. Quıryqtóbe qalasynan tabylǵan úı:
5. Turaq - jaılarda bólme sany kóbeıe bastady:
6. Eki shyǵys monshasy tabylǵan qala:
7. Otyrardyń soltústik - shyǵysynan tabyldy:
8. Ortalyq jáne Shyǵys Qazaqstan aımaqtarynda otyryqshylyq mádenıettiń tarala bastaǵan kezi:
9. Úshinshi topqa kiretin qalalar:
10. Birinshi topqa jatatyn qalalar:
11. Qalalar kólemi jaǵynan bólindi:
12. Soltústik - shyǵys Jetisýdan tabylǵan qala sany:
13. Qarnaq, Shýr qalalary ornalasqan aımaq:
14. Syrdyń orta aǵysynda ornalasqan qala:
15. Ońtústik Qazaqstandaǵy qalalardyń toptasa ornalasqan jeri:
16. Ońtústik Qazaqstandaǵy qala oryndarynyń sany:
17. Syǵanaq qalasy Qazaqstannyń qaı aımaǵynda ornalasqan:
18. Ulytaý eteginde ornalasqan H - Hİİ ǵasyrlarǵa jatatyn qalalardy kórsetińiz:
19. 11 - 12 ǵasyrǵa jatatyn “qorjyn úı” qaı qalada tabylǵan:
Taqyryptyń testi
Konspekt
Erte orta ǵasyrǵa (6 - 9 ǵ.) qaraǵanda damyǵan orta ǵasyrda (10 - 12 ǵ.) otyryqshylyq mádenıet órkendep, qalalar sany kóbeıgen. Ońtústik Qazaqstanda, keıingi zertteýler boıynsha, qala sany 37 - ge jetken. Ońtústik Qazaqstanda qalalardyń toptasa ornalasqan jeri – Arys ózeniniń Syrdarıaǵa qosylatyn tusyndaǵy saǵalary. Syrdyń orta aǵysynda Sútkent, tómengi aǵysynda Syǵanaq, Jankent, Asnas, Jent, Barshynkent qalalary bolǵan.
Qalalyq otyryqshylyq mádenıet Jetisý aımaǵynda da damydy. Ońtústik - batys Jetisý aımaǵynan (ortalyǵy – Taraz) 36 qala orny tabyldy. Soltústik - shyǵys Jetisýdan 70 qala jurty ashyldy.
Ortaǵasyrlyq qalalar kólemi men ekonomıkalyq jaǵy boıynsha ósip otyrǵan. Olar 3 topqa bólindi. Birinshi topqa kólemi 30 gektardan asatyn qalalar jatady. Ekinshi topqa 10 gektardan 30 gektarǵa deıingi qalalar kiredi. Úshinshi topqa kólemi 10 gektarǵa jetpeıtin qalalar jatady. 10 - 12 ǵasyrlardaǵy qalalar damýynyń ereksheligi – otyryqshylyq mádenıettiń Qazaqstannyń ortalyq jáne shyǵys aımaqtaryna qaraı tarala bastaýy. Damyǵan ortaǵasyrlyq qalalarǵa Otyrar, Taraz, Talǵar, Baba - Ata, Quıryqtóbe jatady. 10 - 12 ǵasyrlardaǵy qala qurylysyndaǵy basty jańalyq – meshitter men shyǵys monshalarynyń salynýy. 10 ǵasyrdaǵy turaq - jaılarda bólme sany kóbeıe bastaǵan.
Konspekt suraqtar
1. Ortasy aýla retinde paıdalanylatyn turǵyn úıler salynǵan aımaq:
2. Qazirgi kanalızasıanyń qarapaıym túri:
3. Ósimdik tárizdi jáne geometrıalyq órnektermen bezendirildi:
4. Quıryqtóbe qalasynan tabylǵan úı:
5. Turaq - jaılarda bólme sany kóbeıe bastady:
6. Eki shyǵys monshasy tabylǵan qala:
7. Otyrardyń soltústik - shyǵysynan tabyldy:
8. Ortalyq jáne Shyǵys Qazaqstan aımaqtarynda otyryqshylyq mádenıettiń tarala bastaǵan kezi:
9. Úshinshi topqa kiretin qalalar:
10. Birinshi topqa jatatyn qalalar:
11. Qalalar kólemi jaǵynan bólindi:
12. Soltústik - shyǵys Jetisýdan tabylǵan qala sany:
13. Qarnaq, Shýr qalalary ornalasqan aımaq:
14. Syrdyń orta aǵysynda ornalasqan qala:
15. Ońtústik Qazaqstandaǵy qalalardyń toptasa ornalasqan jeri:
16. Ońtústik Qazaqstandaǵy qala oryndarynyń sany:
17. Syǵanaq qalasy Qazaqstannyń qaı aımaǵynda ornalasqan:
18. Ulytaý eteginde ornalasqan H - Hİİ ǵasyrlarǵa jatatyn qalalardy kórsetińiz:
19. 11 - 12 ǵasyrǵa jatatyn “qorjyn úı” qaı qalada tabylǵan:
Taqyryptyń testi
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
3 TARAÝ. Uly jibek joly. Uly jibek jolynyń qalyptasýy jáne tarıhı mańyzy
