InfoHub Logo

Búgingi tańda el arasynda: «Abaı osy zamanda ómir súrse, ári ketse bloger bolar edi» degen alyp qashpa áńgimeler taraýda. Mundaı taıaz oıdyń qoǵam arasynda taralýyna kim sebepker boldy? Qazirgi kúnniń sánine aınalǵan, baıyp ketýdiń jolyn halyqqa úıretip júrgen tender men bıznes mamany Nurlan Baıdildá qazaqtyń uly aqyny Abaı týraly óz oıyn osylaı tujyrymdaǵan bolatyn. Jaqsyny da, jamandy da ońaı sińiretin bizdiń tabıǵatymyzda bar qasıet. Ókinishke oraı, kim kóp aqsha taýyp, ataqqa ıe bolyp jatsa, sol adam jastar úshin úlgi. Onyń arǵy jaǵynda, shyn mánisinde, qalaı bolyp jatqany kimde-kimdi bolsyn qyzyqtyryp jatqany shamaly. Ǵalamtor jelisinde Nurlan esimdi otandasymyzdyń sózderi, kóp nárseniń baıybyna bara qoımaıtyn jastarǵa unap-aq ketse, es bilgeli beri Abaıdy joǵary qoıyp kelgen úlken kisilerdiń jaǵasyn ustatqany anyq.

Atalmysh jaǵdaıǵa baılanysty oqıǵa ótken jyly bastalǵan bolatyn. Taqyryp tarqatyldy, óz ýaqytynda aıtyldy, sonymen bitti dep oılaǵan edik. Biraq, kúni keshe Youtube jelisinen belgili bir baǵdarlamany tamashalap otyrǵanda jýrnalıs 18-19 jasar birneshe qyzdardan osy jaǵdaıǵa qatysty pikir bildirýin suraǵan bolatyn. Tańqaldyrǵan jaıt, olardyń barlyǵy bir aýyzdan, Nurlan Baıdildániń pikirin tilge tıek etip, onymen tolyǵymen qosylatyndyqtaryn aıtqandyǵy. Biri: «Abaıdyń qara sózderi bizdiń zamanymyzda mańyzsyz, ıaǵnı aktýaldy emes» dese, endi biri: «Uly aqynnyń qara sózderin bilý mindetti emes» dep óz sózderinde aıtyp qaldy. Demek, búginginiń jastary, barlyǵy bolmasa da, bir qatary otandyq bıznesmenniń sózderin qoldaıdy. Meni ashyndyrǵan da osy jaǵdaı bolatyn.

Abaı óz qara sózderinde atap ótken «adamgershilik, eńbek, jan men tánniń tazalyǵy, júrek, qaırat, aqyl men ǵylym, estilik» degen uǵymdar eshqashan óz mańyzyn joǵaltpaq emes. Sebebi, bul dúnıelerdiń barlyǵy, adam joǵary baǵalaıtyn kez-kelgen qundylyqtan joǵary turmaq. Ol meıliń tas ǵasyry bolsyn, meıliń, tehnologıalar joǵarǵy deńgeıde damyǵan dáýir bolsyn, adamı qundylyq pen moral árdaıym aldyńǵy qatarda turatyny daýsyz.

Uly aqyn, ári fılosoftyń qara sózderi bizdiń ádebıetimizdiń altyn murasy ispettes. Sol qara sózdermen ósip, sol qara sózdermen sýsyndap kelemiz. Túgeldeı 45-in jatqa bilmesek te, aqynnyń jetkizgisi kelgen oıyn uǵyndyq, mánin túsindik. Munymen toqtap qalmaı, qolymyz qalt etken shaqta aqynnyń shyǵarmashylyǵyn zer salyp oqyp turamyz.

Osy jaǵdaıǵa baılanysty, kópshiliktiń pikirin bilgim kelip Instagram áleýmettik jelisindegi óz paraqshamda saýalnama júrgizgen bolatynmyn. Saýalnama jasar aldynda ózim kórgen baǵdarlamadan osy jaǵdaıǵa qatysty vıdeoúzindiler men N. Baıdildániń ǵalamtor jelisindegi suhbattaryn jarıaladym. Nátıjesi boıynsha, jeli paıdalanýshylarynyń 71%-y bul jaǵdaıdy «óreskel qatelik» dep esepteıdi, al 29%-y otandyq kásipkermen kelisetindikterin jasyrmady. Bul kóńil kónshiterlikteı nátıje emes.

Búkil álem joǵary baǵalaǵan Abaı fılosofıasyn, bir kúnde tendermen aınalysyp júrgen bıznesmen joqqa shyǵardy. Eń bastysy, ol—qazaq azamaty. Bul búginginiń tilimen alǵanda «haıp» pa, álde zamanymyz ben adamymyz jańa jat arnaǵa bet buryp barady ma? «Bir qaryn maıdy bir qumalaq shiritedi» dep dana halqymyz beker aıtpasa kerek. Ne de bolsa, birshama ósip kele jatqan urpaqtyń sanasy bir sátte ýlanǵany anyq. «Bolashaq jastardyń qolynda» dep elimiz senim artyp otyrǵan shaqta, bolashaǵymyz úshin alańdaımyn.

---