InfoHub Logo

Kózben kórmesek te, tarıhtan oqyp, ata-ájelerimizdiń aýzynan estıtin surapyl soǵys bireýdiń tátti balalyǵyn, bireýiniń jastyq shaǵyn, al bireýleriniń eń asylyn urlaǵany anyq. Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa attanǵan batyrlar qatarynda meniń atam Ámire de boldy. Otbasymyzben maqtan tutyp júretin atamnyń ómir jolynyń aıshyqty kezeńderine sholý jasasaq.

Qyzylorda óńirinde qyzyqty kúnderin bastan keship júrgen jas jigit 1939 jyly qazan aıynda áskerge alynady. 1939 jyly qazanda Keńes Odaǵy men Fınlándıa arasynda qaqtyǵystar oryn alady. Keńes Odaǵy shekara shebin Lenıngradtan 70 shaqyrym ary qaraı uzatýdy talap etedi. Karelıadaǵy Hanko aralyn beremiz dep usynys jasaıdy. Fın jaǵy usynysty qabyldamaı tastaǵan soń, Keńes-Fın soǵysy bastalady. Atam oılanbastan Qyzyl Armıa qataryna qosylady. Áskerde Otan aldyndaǵy boryshyn ótep jatqan Lenıngrad áskerı okrýgy bir kúnde soltústik-batys maıdanyna aınaldy. General Mıraskovtyń jetinshi armıasynyń quramyndaǵy jaýynger atam ózi sıaqty myńdaǵan soldattarmen osy soǵysqa qatysty. 1940 jyly 12 naýryzda Keńes-Fın soǵysy aıaqtaldy.

Ámire atam áskerı boryshyn óteýdi ári qaraı jalǵastyrady. Sol ýaqytta ashyq aspan tósine bult úıirilip, kóptiń kóńiline qaıaý túsirgen surapyl soǵys bastalyp ketedi. Áskerden 1941 jyly qazan aıynda maıdanǵa attanar aldynda elge degen saǵynyshyn myna óleń joldarynan kórýge bolady:

Attanyp ketip baram maıdanǵa men
Qoshtasyp altyn besik, qaıran elmen.
Men bálkim oralarmyn jeńispenen
Aman bol týǵan elim, ata-anam.

1942 jyly atam Stalıngrad túbindegi maıdanǵa qatysady. Osy Stalıngrad shaıqasynda kúresip, oń qolynan jáne oń kózinen jaralanady. Ýaqytysynda gospıtálda emdelip, qaıtadan ásker qataryna qosylady.

Soǵys bitken soń, elge oralady. Jumystyń aýyrtpalyǵyna qaramaı, Qyzylorda óńirinde Bógendegi balyq zaýytynda jumys jasaıdy. Keıinnen Jumagúl ájem ekeýi otbasyn qurady. 1966 jyly ómirlerin jańa arnaǵa buryp, Jańaqurylys aýylyna kóship kelip, baqtashylyqpen aınalysa bastaıdy. Qazalydaǵy «Lenın týy» gazetine atam jaıly «Úlgili baqtashy» degen maqala jarıalanady. Atam jaıly maqalanyń shyǵýy sol ýaqytta úlken abyroıly jaǵdaı bolǵan desedi.

Atamnyń Uly Otan soǵysy ardageri bolǵanymen qatar, tynbaı atqarǵan eńbekteri úshin alǵan medaldary men marapattary óte kóp. 1975 jyly “Sosıalısik Eńbek Eri” medalimen marapattaldy. “Uly Jeńiske 30 jyl”, “Uly Jeńiske 40 jyl”, “SSSR Qarýly Kúshteri 50 jyldyǵy”, “SSSR Qarýly Kúshteri 60 jyldyǵy” “SSSR Qarýly Kúshteri 70 jyldyǵy” jáne 1980 jyly “Eńbek Ardageri” ordenimen marapattaldy. Olar áli kúnge deıin óz óńin joǵaltpaǵan. Barlyq qymbat estelikter aýylda áli kúnge deıin saqtaýly.
1995 jyly atam dúnıe saldy.

Kózi tiri bolǵanda, naǵashy atam bıyl ǵasyrmen qurdas bolýshy edi.

Ámire atam men dúnıege kelmeı turyp ómirden ótkendikten, bul áńgimelerdi úlkenderden estigen bolatynmyn. Osy oqıǵalar men eski sýretterge qarap otyryp, atamnyń jarqyn beınesin qalyptastyramyn. Otan úshin jan bergen, ómirleri keıingi urpaqqa úlgi bolatyn atam sekildi tulǵalar qanshama. Qaǵaz betine túsirse, árqaısysynyń ómir joly umytylmastaı bir-bir dastan bolýshy edi. Batyrlarymyzdyń esimin umyttyrmaı, bolashaqqa amanat etý – bizdiń paryz!

---