InfoHub Logo

Abaıdyń «Qarańǵy túnde taý qalǵyp» óleńiniń satylaı keshendi taldaýy

Kirispe

Abaı Qunanbaevtyń «Qarańǵy túnde taý qalǵyp» óleńi qazaq ádebıetiniń altyn qoryna engen týyndy. Bul óleń nemis aqyny Iogann Volfgang Góteniń «Wanderer's Night Song» shyǵarmasynyń aýdarmasy bolyp tabylady. Abaıdyń bul aýdarmasy qazaq tiline ǵana emes, qazaq poezıasyna jańa lep, jańa saryn ákeldi.

Taqyryby

Óleńniń negizgi taqyryby – tabıǵattyń tynyshtyǵy men adamnyń jan dúnıesiniń úılesimdiligi. Abaı tabıǵattyń tylsym syryn, túngi tynyshtyǵyn sýretteı otyryp, adamnyń rýhanı álemin kórsetedi.

Ideıasy

Óleńniń negizgi ıdeıasy – tabıǵattyń sulýlyǵy men tynyshtyǵyn seziný arqyly adamnyń ishki tynyshtyǵyn tabýy. Abaı adam men tabıǵattyń úılesimdiligin, olardyń arasyndaǵy baılanysyn beıneleıdi. Tabıǵattyń tynyshtyǵy adamnyń jan dúnıesin tynyshtandyrady, rýhanı qýat beredi.

Basty keıipkerler

Óleńde naqty keıipkerler joq, biraq tabıǵat kórinisteri basty ról atqarady. Taý, orman, ózen sıaqty tabıǵat elementteri arqyly adamnyń ishki sezimderi men oılary beriledi.

Sújeti

Óleńniń sújeti tabıǵattyń túngi kórinisin sýretteýden turady. Qarańǵy túnde taý qalǵyp, ózen aǵyp, tabıǵattyń barlyǵy tynyshtyqqa shomady. Bul tynyshtyq pen úılesimdilik adamnyń jan dúnıesine de áser etedi, ony tynyshtandyrady.

Taldaý

1. Kórkemdik quraldary: Óleńde alıterasıa, asonans, epıtetter men metaforalar keńinen qoldanylǵan. Abaı tabıǵattyń árbir bólshegin sezimtaldyqpen sýrettep, oqyrmannyń qıalyn oıatady.
2. Psıhologıalyq aspekt: Óleń adamnyń ishki sezimderi men oılaryn sýretteýde psıhologıalyq tereńdikke ıe. Tabıǵattyń tynyshtyǵy arqyly adamnyń rýhanı kúıi, jan tynyshtyǵy kórsetiledi.
3. Tarıhı-kórkemdik turǵydan: Abaıdyń bul óleńi qazaq poezıasyna jańa lep ákeldi, onyń aýdarma ónerindegi sheberligin kórsetedi. Sonymen qatar, Góte shyǵarmasyn qazaq tiline aýdarý arqyly Abaı qazaq oqyrmandaryn álemdik ádebıetpen tanystyrdy.

Qorytyndy

Abaı Qunanbaevtyń «Qarańǵy túnde taý qalǵyp» óleńi – qazaq ádebıetiniń injý-marjany. Óleńniń taqyryby, ıdeıasy, kórkemdik quraldary arqyly Abaı tabıǵattyń sulýlyǵyn, adamnyń jan dúnıesiniń tynyshtyǵyn tereń jáne áserli beınelegen. Bul óleń qazaq poezıasynda erekshe oryn alady, sebebi ol tabıǵat pen adamnyń rýhanı álemin úılestire otyryp, oqyrmannyń sezimderin oıatady jáne oıǵa shomdyrady.