Aǵash bólshekterin qurastyryp bekitýdiń ádis-tásilderi
Sabaqtyń taqyryby: «Aǵash bólshekterin qurastyryp bekitýdiń ádis - tásilderi».
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik maqsaty: aǵashtardyń túrlerin, qasıetterin eske túsirý. Aǵashtan jasalatyn buıymdardy qurastyrýdyń ádis - tásilderin úıretý, meńgertý. Jasalatyn buıymnyń eskızin syzyp, nusqaý karta boıynsha jumys jasaýǵa qalyptastyrý;
b) Damytýshylyq maqsaty: oılaý, shyǵarmashylyq qabiletin, qolónerdi damytý. Sabaqtaǵy teorıalyq bilimderin praktıkalyq is - áreketterge ushtastyryp, ony is júzinde paıdalaný;
v) Tárbıelik maqsaty: oqýshylardy jaýapkershilikke, júıeli eńbekke, óz betinshe jumys jasaýǵa úıretý, estetıkalyq jaǵynan damyǵan jeke tulǵa tárbıeleý.
Pánaralyq baılanys: matematıka, syzý.
Sabaqtyń túri:
Sabaqtyń barysy: teorıalyq, saramandyq jumystar.
1. Uıymdastyrý kezeńi: amandasý, oqýshylardy túgendep, sabaqqa qajetti kórnekilikterdi, qural - jabdyqtardy tekserý.
2. Ótken sabaqty qaıtalaý: sabaqtyń taqyrybymen maqsatyn habarlamas buryn úı tapsyrmasyn suraý jáne qorytyndylap bekitý.
3. Jańa sabaq.
Teorıa bólimi: shege, burama shege jáne jelim týraly shaǵyn málimet berý. Mektep - sheberhanasynda jasalatyn buıymdar kóptegen bólikterden turady. Olardy bir - birimen ár túrli, ádis - tásildermen biriktiredi. Aǵashtardy bir - birimen biriktirý barysy tolyǵynan jınaqtaý dep atalady.
Jalpy jelimder tabıǵı jáne sıntetıkalyq jelimder bolyp ekige bólinedi. Jelimniń sapasyn bylaı anyqtaýǵa bolady:
a) japsyrylǵan jerinen jarylmaı, aǵashtyń tutas jerinen jarylsa, onda onyń jelimdeý sapasynyń joǵary bolǵany;
b) japsyrylǵan jerden jarylsa, onda jelim sapasy tómen bolǵany.
Jelimdi paıdalaný kezinde qaýipsizdik erejesin saqtaý kerek.
4. Jańa sabaqty bekitý.
- aǵash bólshekterin shegemen bekitýdiń artyqshylyǵy nede?
- shege qandaı materıaldan jasalady jáne nelikten shegeni qıǵash qaǵady?
- aqıǵash qaǵady?
- aǵashtardy burama shegemen bekitýdiń máni nede?
- burama shegelerdiń túrin ata?
- burama shegelerdi nege aǵashqa qaǵúǵa bolmaıdy?
- jelim túrlerin ata?
- jelim sapasyn qalaı anyqtaýǵa bolady?
5. Jańa sabaqqa baılanysty arnalǵan saramandyq jumys.
Saramandyq jumystyń maqsaty: aǵashtan jasalatyn buıymdardy qarastyrýdyń ádis - tásilderin jáne buıymdy jınaý joldaryn meńgertý.
Tehnıkalyq qaýipsizdik erejelerin saqtaý:
Sheberhana ishinde oqýshylarǵa eńbek qaýipsizdik erejesin saqtaý týraly túsinik berý. Jumys kezinde qural - jabdyqtardy durys paıdalaný joldaryn jáne jumys ornynyń taza bolýyn, basqa artyq zattardyń bolmaýyn qadaǵalaý.
Jumysqa qajetti qural jabdyqtar: jumys ústeli, qysqysh, qol ara, súrgi, burǵy, qashaýlar, balǵa, jelim, shegeler, burandaly shegeler, serippe, jáne t. b. eńbek quraldary.
Saramandyq jumysta qoldanatyn shıkizattar: kerekti aǵashtardy kesip jáne súrgilep, daıyndaımyz. Qoldanylatyn aǵashtyń shirigi, butaǵy jáne jarylǵan jeri bolmaýy kerek. Jasalatyn buıym (terbelmeli at) – negizinen aǵashtan jasalady. Tabanyna qondyrylatyn reıkanyń ólshemi – 500h45h45 mm, reıkanyń ústine qondyrylatyn taqtaıdyń ólshemi – 660h115h30 mm, bir jaqtary dóńgelengen tiginen tireýish aǵash – 250h75h25 mm. Tireýish aǵashqa qozǵalyp turatyn reıka ólshemi 660h50h50 mm burandamen bekitiledi. Qozǵalyp turatyn reıkanyń bir shetine oryndyq ornatamyz, al ekinshi jaǵyna arnaıy oıylǵan oıyqqa attyń basyn jáne attyń basyna qol tutqa bekitemiz. Serippe qatty bolýy tıis. Mysaly: motosıkl amortızatory jaraıdy.
Bólshekteýdi shegemen qurastyryp bekitý kezinde belgili ereje talaptary muqıat oryndalýy kerek. Aǵashtardy ornalasýyna qaraı ár túrge bólinedi (shetinen biriktirý jáne ortasynan biriktirý ádisteri).
Qurastyryp bekitýdiń shege, burama shege jáne jelimniń kómegimen ornalasady. Ónerkásipte shegelerdi ár túrli qalyńdyqta, ár túrli uzyndyqta shyǵarady.
Shegeni biriktirip bekitýde negizgi paıdalanatyn qural - balǵa bolyp tabylady. Este bolatyn bir jaǵdaı ylǵal aǵashqa qaraǵanda, kepken aǵashtyń qaq aıyrylyp ketýi múmkin.
Burama shegemen qurastyryp bekitý anaǵurlym berik bolady. Burma shege degenimiz konýs tárizdes metal dińgekter.
Burama shegeniń qalpaǵynda jalpaq buraýyshqa arnalǵan bir ǵana kesik oıyqty nemese kres túrindegi oıyǵy bolady. Osyǵan qosymsha burama shegeniń qalpaǵynda alty qyrly kiltke túri de kezdesedi. Burama shegelerdiń qalpaǵy jartylaı dóńgelek eleýsiz jáne jartylaı eleýsiz bolyp bólinedi. aǵashtardy qurastyrý kezinde burama shegelerdi uryp qaǵýǵa bolmaıdy. aǵash bólshekterdi jelimdeý arqyly qurastyryp bekitýdiń basqasha bekitý túrlerinen birqatar artyqshylyqtary bar.
Serippeniń bir jaǵy tabanyndaǵy taqtaıǵa, al ekinshi jaǵy qozǵalystaǵy reıkaǵa bekitiledi.
Terbelmeli at – mektep jasyna deıingi balalardyń qozǵalysyn damytý úshin qajet. Bólshekter ólshemderimen daıyn bolǵannan keıin syzbada kórsetilgendeı qurastyramyz. Terbelmeli atqa mingen bala attyń basyndaǵy qoltutqadan ustap otyryp joǵary - tómen terbeledi.
5. Jańa sabaqty jáne saramandyq jumysty qorytyndylap, baǵalaý: oqýshylardyń jasaǵan jumystaryn salystyra otyryp, berilgen suraqtarǵa jaýap berýine qaraı baǵalanady.
Úıge tapsyrma berý, jumys ornyn jınastyrý. Qural saımandardy muǵalimge tapsyrý kerek.
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik maqsaty: aǵashtardyń túrlerin, qasıetterin eske túsirý. Aǵashtan jasalatyn buıymdardy qurastyrýdyń ádis - tásilderin úıretý, meńgertý. Jasalatyn buıymnyń eskızin syzyp, nusqaý karta boıynsha jumys jasaýǵa qalyptastyrý;
b) Damytýshylyq maqsaty: oılaý, shyǵarmashylyq qabiletin, qolónerdi damytý. Sabaqtaǵy teorıalyq bilimderin praktıkalyq is - áreketterge ushtastyryp, ony is júzinde paıdalaný;
v) Tárbıelik maqsaty: oqýshylardy jaýapkershilikke, júıeli eńbekke, óz betinshe jumys jasaýǵa úıretý, estetıkalyq jaǵynan damyǵan jeke tulǵa tárbıeleý.
Pánaralyq baılanys: matematıka, syzý.
Sabaqtyń túri:
Sabaqtyń barysy: teorıalyq, saramandyq jumystar.
1. Uıymdastyrý kezeńi: amandasý, oqýshylardy túgendep, sabaqqa qajetti kórnekilikterdi, qural - jabdyqtardy tekserý.
2. Ótken sabaqty qaıtalaý: sabaqtyń taqyrybymen maqsatyn habarlamas buryn úı tapsyrmasyn suraý jáne qorytyndylap bekitý.
3. Jańa sabaq.
Teorıa bólimi: shege, burama shege jáne jelim týraly shaǵyn málimet berý. Mektep - sheberhanasynda jasalatyn buıymdar kóptegen bólikterden turady. Olardy bir - birimen ár túrli, ádis - tásildermen biriktiredi. Aǵashtardy bir - birimen biriktirý barysy tolyǵynan jınaqtaý dep atalady.
Jalpy jelimder tabıǵı jáne sıntetıkalyq jelimder bolyp ekige bólinedi. Jelimniń sapasyn bylaı anyqtaýǵa bolady:
a) japsyrylǵan jerinen jarylmaı, aǵashtyń tutas jerinen jarylsa, onda onyń jelimdeý sapasynyń joǵary bolǵany;
b) japsyrylǵan jerden jarylsa, onda jelim sapasy tómen bolǵany.
Jelimdi paıdalaný kezinde qaýipsizdik erejesin saqtaý kerek.
4. Jańa sabaqty bekitý.
- aǵash bólshekterin shegemen bekitýdiń artyqshylyǵy nede?
- shege qandaı materıaldan jasalady jáne nelikten shegeni qıǵash qaǵady?
- aqıǵash qaǵady?
- aǵashtardy burama shegemen bekitýdiń máni nede?
- burama shegelerdiń túrin ata?
- burama shegelerdi nege aǵashqa qaǵúǵa bolmaıdy?
- jelim túrlerin ata?
- jelim sapasyn qalaı anyqtaýǵa bolady?
5. Jańa sabaqqa baılanysty arnalǵan saramandyq jumys.
Saramandyq jumystyń maqsaty: aǵashtan jasalatyn buıymdardy qarastyrýdyń ádis - tásilderin jáne buıymdy jınaý joldaryn meńgertý.
Tehnıkalyq qaýipsizdik erejelerin saqtaý:
Sheberhana ishinde oqýshylarǵa eńbek qaýipsizdik erejesin saqtaý týraly túsinik berý. Jumys kezinde qural - jabdyqtardy durys paıdalaný joldaryn jáne jumys ornynyń taza bolýyn, basqa artyq zattardyń bolmaýyn qadaǵalaý.
Jumysqa qajetti qural jabdyqtar: jumys ústeli, qysqysh, qol ara, súrgi, burǵy, qashaýlar, balǵa, jelim, shegeler, burandaly shegeler, serippe, jáne t. b. eńbek quraldary.
Saramandyq jumysta qoldanatyn shıkizattar: kerekti aǵashtardy kesip jáne súrgilep, daıyndaımyz. Qoldanylatyn aǵashtyń shirigi, butaǵy jáne jarylǵan jeri bolmaýy kerek. Jasalatyn buıym (terbelmeli at) – negizinen aǵashtan jasalady. Tabanyna qondyrylatyn reıkanyń ólshemi – 500h45h45 mm, reıkanyń ústine qondyrylatyn taqtaıdyń ólshemi – 660h115h30 mm, bir jaqtary dóńgelengen tiginen tireýish aǵash – 250h75h25 mm. Tireýish aǵashqa qozǵalyp turatyn reıka ólshemi 660h50h50 mm burandamen bekitiledi. Qozǵalyp turatyn reıkanyń bir shetine oryndyq ornatamyz, al ekinshi jaǵyna arnaıy oıylǵan oıyqqa attyń basyn jáne attyń basyna qol tutqa bekitemiz. Serippe qatty bolýy tıis. Mysaly: motosıkl amortızatory jaraıdy.
Bólshekteýdi shegemen qurastyryp bekitý kezinde belgili ereje talaptary muqıat oryndalýy kerek. Aǵashtardy ornalasýyna qaraı ár túrge bólinedi (shetinen biriktirý jáne ortasynan biriktirý ádisteri).
Qurastyryp bekitýdiń shege, burama shege jáne jelimniń kómegimen ornalasady. Ónerkásipte shegelerdi ár túrli qalyńdyqta, ár túrli uzyndyqta shyǵarady.
Shegeni biriktirip bekitýde negizgi paıdalanatyn qural - balǵa bolyp tabylady. Este bolatyn bir jaǵdaı ylǵal aǵashqa qaraǵanda, kepken aǵashtyń qaq aıyrylyp ketýi múmkin.
Burama shegemen qurastyryp bekitý anaǵurlym berik bolady. Burma shege degenimiz konýs tárizdes metal dińgekter.
Burama shegeniń qalpaǵynda jalpaq buraýyshqa arnalǵan bir ǵana kesik oıyqty nemese kres túrindegi oıyǵy bolady. Osyǵan qosymsha burama shegeniń qalpaǵynda alty qyrly kiltke túri de kezdesedi. Burama shegelerdiń qalpaǵy jartylaı dóńgelek eleýsiz jáne jartylaı eleýsiz bolyp bólinedi. aǵashtardy qurastyrý kezinde burama shegelerdi uryp qaǵýǵa bolmaıdy. aǵash bólshekterdi jelimdeý arqyly qurastyryp bekitýdiń basqasha bekitý túrlerinen birqatar artyqshylyqtary bar.
Serippeniń bir jaǵy tabanyndaǵy taqtaıǵa, al ekinshi jaǵy qozǵalystaǵy reıkaǵa bekitiledi.
Terbelmeli at – mektep jasyna deıingi balalardyń qozǵalysyn damytý úshin qajet. Bólshekter ólshemderimen daıyn bolǵannan keıin syzbada kórsetilgendeı qurastyramyz. Terbelmeli atqa mingen bala attyń basyndaǵy qoltutqadan ustap otyryp joǵary - tómen terbeledi.
5. Jańa sabaqty jáne saramandyq jumysty qorytyndylap, baǵalaý: oqýshylardyń jasaǵan jumystaryn salystyra otyryp, berilgen suraqtarǵa jaýap berýine qaraı baǵalanady.
Úıge tapsyrma berý, jumys ornyn jınastyrý. Qural saımandardy muǵalimge tapsyrý kerek.
You Might Also Like
-
Balalardyń qarym - qatynas nyshandaryn damytý
