InfoHub Logo

Qazaq baspasóziniń tarıhy 1913 jyldan bastaý alǵan. Elimizde eń alǵash bolyp basylyp shyqqan taza qazaq tilindegi «Qazaq» gazetine bıyl 109 jyl tolyp otyr. Bul gazettiń jaryqqa shyǵýyna júregi qazaq dep soqqan óz zamanynyń elıtasyna aınala bilgen Álıhan Bókeıhanovpen Ahmet Baıtursynov jáne Mirjaqyp Dýlatovtyń úlesi orasan zor. Tek qazaq tilinde jalpy ulttyq kórinis alǵan «Qazaq»gazeti oqyrmannyń júreginen aıryqsha oryn aldy. Gazettiń oqyrmannyń júreginen oıyp turyp oryn alýyna shyndyqtyń shyraqshysy bola bilgendegi yqpal etken bolsa kerek.

Meıramhan Jápek, baspasóz tarıhyn zertteýshi:

- «Qazaq» gazetindegi materıaldardyń barlyǵy qazaqtyń ishki qoǵamynda bolyp jatqan saıası-áleýmettik máselelerdiń bárin ashyq kórsetti. Eshkimnen taısalǵan joq. Týysqanym, tamyrym, tanysym degenge qaraǵan joq.

Meıramhan Jápik aǵamyzdyń osy sózderinen biz «qazaq gazetiniń»oqyrmandy eliter basty qasıeti shynaıylyq bolǵanyn baıqaı alamyz.

Búginde elimizde «qazaq» gazetiniń izin qýyp kele jatqan sapaly da saýatty gazetter sany óte kóp dep aýyz toltyryp aıta alamyz. . Mysaly qazirgi tańda "Respýblıkalyq gazetterdiń úzdik bestigine kirip otyrǵan "Egemen Qazaqstan", "Jas Alash", "Ana Tili"gazetterin ala alamyz. Bul gazetterdiń qaı qaısysy bolmasyn árdaıym oqyrmanǵa jańa aqparat, paıdaly keńes jáne eń bastysy shynaıy derek berýge umtylady. Jasampazdyqqa jany qumar baspa tilshileri kún saıyn bir birine uqsamaıtyn, uzaq izdenis nátıjesinde týyndaıtyn jańa aqparatpen gazet sanyn tolyqtyrady. Dese de buǵan qaramastan Búginde “gazetterdiń oqyrmandary tym az”, “áleýmettik jeli gazetti almastyrdy”syndy pikirdi kóp kezdestiremiz. Biraq bul pikir joǵaryda aıtyp ótken baspasóz jumyskerleriniń eńbegin joqqa shyǵarýmen teń. Gazet eshqashanda óz oqyrmanyn joǵaltqan emes, joǵaltpaıdy da. Oqyrmannyń zaman talabyna saı bolamyz dep  aqparat kózin ýaqytsha almastyrýy, áleýmettik jeli gazettiń ornyn basady degendi bildirmeıdi. Sebebi árdaıym aqparattyń qanshalyqty jalǵan qanshalyqty shynaıy ekendigin bilmeý, bir kúni oqyrmandy jalyqtyrary anyq. Degenmen, bul pikirge synshy tek bireý ol oqyrman. Nede bolsa, baspasóz tarıhynda gazettiń oıyp alar orny qashanda erek bolmaq. Sebebi: áleýmettik jelilerdegi árbir aqparat dál gazettegideı sapaly, ári saýatty bola qoımas. Buny biz tipti áleýmettik jelilerdegi kóptegen aqparattardyń taqyryby tek oqyrmannyń kózin qyzyqtyrý úshin, ne bolmasa kóp qaralym úshin qoıylatyndyǵy arqyly da baıqaı alamyz.

Arýjan Dýmanova

---