InfoHub Logo

Soǵys. Adam dúnıege kórsem, bilsem degen ınstınktimen týylady. Sol ınstınkt ony májbúrli túrde soǵysqa attandyrady. Ol - aqparattyq soǵys. Aqparattyq soǵys qarýsyz maıdan, biraq qaýpi qarýly soǵystan da zulmat. 

Ot arasynda otqa janyp, oq arasynda oqqa ushyp, taıaqty jeıtin de jegizetin, qarýsyz maıdanǵa erkimen attanyp, keı jaǵdaıda qarýdan opat bolatyn jýrnalıs mamandyǵyna túsken Omar degen men bolamyn. Búgingi saýal meniń bolashaq qyzmetimniń qanshalyqty erkin ekendiginiń arajigin ashyp berý.

Eń áýeli jýrnalıser maıdangerler. Ol ne soǵys - aqparat soǵysy, qaıdan shyqqan soǵys - estimegen qulaq pen kórmegen kózden shyqqan, kim úshin soǵys - álemde aqparatty qara qurdymdaı jutyp jatqan qara halyqtyń sanasy úshin soǵys. Jýrnalıser eshqandaı adamzatpen aıqaspaıdy, aqparattyń ózimen alysady. Osylaı, bul mamandyqtyń birsypyra qudiretin tanytamyz. 

Saýal: Jýrnalısiń qyzmeti qanshalyqty erkin? Jýrnalıske keregi sóz bostandyǵy dep jatamyz, meniń oıymsha jýrnalıske keregi sol bostandyqty ózi jasaıtyn qasqyr minez kerek. Shynymenen, qoǵamda kóz aldyndaǵy zatty joqqa shyǵararlyq jaǵdaılar jıi kezdesedi. Sonda aı qarap júrý bul mamandyqtyń abyroıyn taptaý dep bilemin. Sóz bostandyǵy bizde shektelgen. Ol ras. Biraq ony kim shektedi? Shendi-shekpendi quzyrlar ma? Joq. Ony shekteıtin myna halyq. Halyqta asqan minez joq. Er deıtin el bolmasa, el deıtin er qaıdan shyqsyn? Jas baýyrdan jalańdatyp, sanasyna qorqynyshpen tárbıeleıdi. Sodan bolar, keı jýrnalıser óz oıyn aıtarda irkilip jatady. Endi ekinshi máselesi: shyndyqty kótere almaıtyn Shyǵaıbaı tektes shendiler. Keremet sóz bar: Adamdy tanyǵyń kelse bıliktiń tamshysyn ber, shóli qanǵan kezde ne saıraryn kóresiń. Tóbede tóre bolǵan kókeler, bılikke barǵan ýaqytynda halyq úshin jumys jasaıtynyn umytyp qalatyn sekildi. Halyqqa atym shyqsa, meni jaryqtyq dep jalbyrasa, ákem dep maqtasa degenderi de bolady. Sondaı qumalaqtar saqtaǵan sary maıdy shiritýge aınaldy. Olarǵa keregi halyqqa jaqyn jandar. Olar jýrnalıster. Amaly taýsylǵandary onsyzda opyq jeıtin jýrnalıske opalań jasaıdy.

Táýelsizdigimizge 30 jyl. Bilmedim, biraq táýelsizdikti Jańa Qazaqstanda ǵana endi endi qalyptastyrǵandaımyz. Oǵan deıin, sózsheńder qaıda boldy, nemen aınalysty túkke túsiniksiz, biraq ony qoıa ber: Olar shyndyq aıtady. Depýtattar halyqtyń muńyn aıtatyn qyzmette eken. El ań-tań. Keı adamdar kózderi úırenise almaı Eski Qazaqstanda qalmaq oılary da bar. Olardy da túsiný qajet, sebebi bundaıǵa etteri úırenbegen.

Jýrnalıser erkin dep 100% aıta alamyn. Otandyq jýrnalıser eń erkin qyzmette. Sebebi erkindikti de ólshep qoıǵan elde turamyz. Erkindik degen bar shyndyqty shimirkpesten aıtý emes. Bizde jaǵdaılardyń barlyǵy jasalǵan. Konstıtýsıa bar. Onyń qudireti teńdessiz. Tipti jýrnalıserdiń quqyǵyn qorǵaı otyryp, jýrnalıserdiń aıaǵyn jerge tıgizbeı, áldebir kúshtiń zábiri tımesin dep zań boıynsha jýrnalısi qamaýǵa alady. Osyndaı qudiretti zań bizde bar.

Asqaruly Omar

---