InfoHub Logo

Ertede Buldyrmergen degen ataqty ańshy bolypty. Ózi mergen, qarýly, aqyldy, er júrek adam eken.

Bir kúni ol ańǵa shyǵady. Ormandy, taýdy aralaıdy. Sharshaǵan soń bir aǵashtyń kóleńkesine kelip demalady.

Buldyrmergen qarsy aldynda aǵyp jatqan bulaqqa qarap otyrady. Sóıtse baıqamapty, bulaqtyń arǵy jaǵasynda, úlken jartastyń túbinde bir kıik jaıylyp júr eken. Shańyraqtaı eki múıizi kúnge shaǵylysyp, jarqyraıdy. Tipti kóz qaratpaıdy. Buldyrmergen óz kózine ózi senbeı, tańdana qaraıdy. Shyn kıik. Eki múıizi qaraǵaıdaı, jarqyraǵan altyn eken.

Mergen atyp almaq bolyp, myltyǵyn kezeıdi. Sol kezde altyn múıizdi kıikke til bitip:

— Sabyr et, mergen! – dep, Buldyrmergendi toqtatady. Ańshy onyń janyna keledi. Ol ań aýlap júrip, buryn-sońdy mundaı keremetti kórmegen eken. Qatty tań qalady.

Altyn múıizdi kıik áp-sátte altyn múıizdi aq saqaldy shalǵa aınalady. Ústindegi kıimi kúmisteı jarqyraıdy. Al eki altyn múıizi sol qalpynda qalady. Buldyrmergen eshteńe demeı tańyrqaı, tańdana qaraıdy.

— Osy taýda Buldyrmergen degen ataqty ańshy batyr bar dep estip, sony izdep shyǵyp edim. Ony bilmeısiń be, balam? – dep suraıdy aq saqaldy shal.

— Otaǵasy, endeshe, sol Buldyrmergen men bolamyn! – deıdi ańshy.

— Olaı bolsa, balam, seni izdep shyqqan sharýamdy aıtaıyn.

— Aıtyńyz!

— Meniń balam jer astyndaǵy eldiń hany edi. Men týǵan ákesimin. Qalamyzǵa jaqyn jerde tereń bir saı bar edi. Jıyrma jyl boldy, sony bir jeti basty aıdahar mekendep aldy. Juma saıyn bir ul, bir qyz, on qoı salyq alǵyzyp jeıdi. «Salymǵa kónbeseń, búkil el-jurtyńdy qalasymen qosa jutamyn», – deıdi. Onyń ústine sol saıdyń mańyna barǵan adam bolsyn, mal bolsyn, áıteýir tiri jandy qutqarmaıdy. Soǵan eshkimniń kúshi jetpeıdi. Ony tek Buldyrmergen ǵana jeńedi degen soń, halqymyzǵa bir jaqsylyq bola ma dep, seni izdep shyǵyp edim! – deıdi, aq saqaldy shal jylap.

— Malǵa ý jaǵyp, aıdahar jatqan saıǵa jibermedińizder me? Sony jutsa, ýlap ólmes pe edi? – deıdi Buldyrmergen oılanyp.

— Ony da jasap kórdik, balam. Jaýyz ýdan ólmedi. Jurtymyzdy jutyp taýysatyn boldy. Qolyńnan kelse, kópshilik úshin aıanba, shyraǵym! – deıdi shal ótinip.

— Jaraıdy! – dep, Buldyrmergen saýyt-saımanyn saılap, altyn múıizdi shalǵa ilesedi. Olar jerdiń ústi men astyn jalǵastyratyn úńgirden ótip, qarttyń qalasyna barady.

Buldyrmergen boıyna bar kúsh-qýatyn jınap, qolyna júz qulash almas semser alady da aıdahar jatqan saıǵa keledi. Jotaǵa shyqsa, boran soǵyp tur eken. Jeldiń qattylyǵy sonsha, taýdyń eki betindegi tasty ushyryp ketip jatyr.

Buldyrmergen qaharlanyp, semserdi qolyna qóldeneń ustap, kúshti leppen tartyp jatqan aıdaharǵa qaraı júredi. Surapyl boran ony ushyryp otyryp, aıdahardyń aýzyna bir-aq alyp barady. Ótkir semser jaýyz jylannyń eki ezýin tilip, quıryǵynan bir-aq shyǵarady. Ortasynan qaq bólingen aıdahar qımyldaýǵa shamasy kelmeı, óledi. Alaı-dúleı soqqan boran da tyna qalady. Boran aıdahardyń lebi eken.

Aıdahardan japa shekken jurt shat-shadyman qýanyshqa bólenedi. Buldyrmergendi qorshap alyp, qoshemettep, qalasyna alyp keledi. Ulan-asyr toı jasaıdy.

Altyn múıizdi shal:

— Balam, sen óziń jalǵyz ekensiń. Ań aýlap qana tirshilik etetin kórinesiń. Bizde mal da, dúnıe-baılyq ta mol. Sen endi osynda qal da otaý tigip, tútin tútet, – deıdi Buldyrmergenge.

Buǵan mergen kónbeıdi.

— Meniń ash-aryq aýylym, týysqandarym bar artymda. Olardy tastap, men munda óz basymnyń qamyn kúıittep qala almaımyn, – deıdi.

Buldyrmergenniń munda qalmasyna kózi jetken altyn múıizdi shal oǵan hannyń qazynasynan kóp altyn, asyl dúnıe syıǵa tartyp, aýlyna attandyrǵan eken. Osydan soń Buldyrmergenniń aýyly da áldenip, kún kórisin jóndegen eken deıdi.

---