Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 4 kún buryn)
Ańdarǵa kelgen indet
Allanyń rahmeti mol, qahary qatty,
Qarǵady dert jiberip haıýanatty.
Qyrylyp ý jegendeı túrli ańdar,
Ár jerde tóbe-tóbe bolyp jatty.
Shoshynyp haıýandar kelgen dertten,
Bile almaı ne qylaryn, esi ketken.
Dalada, úıde, qyrda, orman, taýda
Saý qalǵan jer bolmady bul indetten.
Túzelip ań bitkenniń qulyqtary,
Kásibi, ózgerilip ǵuryptary,
Zorlyqtyń, zombylyqtyń bárin tastap,
Tımedi nasharyna ulyqtary.
Joǵaldy oıyn-kúlki, saýyqtary,
Zor bolyp aýrýdan qaýyptary.
Qasqyrlar qoıǵa tımeı, oraza ustap,
Jaı júrdi túlki jemeı taýyqtary.
Arystan - ań patshasy jatpaı tekke,
Jar saldy jurt shaqyryp tóńirekke.
Jıylyp bolǵannan soń, endi Arystan
Bulaısha sóz bastady kelgen kópke:
«E, jurtym! Nápsimizdi tyıa almadyq,
Ne túrli jaman isten uıalmadyq.
Kúnámiz kóp bolǵan soń, qahar etip,
Jiberdi Qudaı bizge aýyrmaldyq.
Men turmyn shyǵarmaqqa jańa tártip,
Tártipten qalmaıdy eshkim basyn tartyp.
Jurt úshin qurbandyqqa janyn qısyn,
Kúnási kim de kimniń bolsa artyq.
Buryn da mundaı indet talaı bolǵan,
Jurt tańdap kúnálisin qurban shalǵan.
Kóp úshin biri ǵana janyn qıyp,
Qyrǵynnan ózgeleri aman qalǵan.
Qudaıym jibergen soń bizge indet,
İsine Qudirettiń kónbek mindet.
Kúnási kim de kimniń bolsa artyq,
Bas tartyp jaltarmasyn o dep, bu dep.
Kim aıtar «tazamyn» dep Haq qasynda,
Kúnáli úlken-kishi, qart-jasyń da.
Jasyrmaı, az ba, kóp pe, aıtyp shyqsyn
Qylmysyn bolǵan árkim óz basynda.
Men ózim naq kúnáli kóptiń biri,
Aıtpasa, ashylmaıdy kóńil kiri.
Jazyqty, jazyqsyz dep talǵamadym,
Ketpedi tyrnaǵyma túsken tiri.
Etpedim namaz oqyp, quldyq taǵat,
Oraza tutqanym joq jalǵyz saǵat.
Jazyqsyz qoıdan momyn janýar joq,
Solardy qoıshysymen jedim qabat.
Men rıza qurbandyqqa shalsań, jurtym,
İsim kóp talaı jerde etken aǵat».
Sol shaqta Túlki turyp sóz aıtady,
Patshaǵa jaramsaqsyp, tez aıtady:
«Munyńyz, kúná túgil, unaǵan is,
Qandaı jan muny kúná dep aıtady?
Deı berseń mundaı istiń bári kúná,
Onda biz ólemiz ǵoı ashtan, sirá.
Taqsyrdyń tamaǵyna jaraǵany
Qoılarǵa jábir emes, zor mártábá.
Jáne de men aıtaıyn, taqsyr hanym,
Adamnyń buzyqtyǵy jurtqa málim.
Qalaısha aıla taýyp joıamyn dep,
Dushpandyq oılaıdy háman bizge zalym.
Kúná emes adam jeseń - saýap, taqsyr,
Kim de kim ony jese, saýap tapsyn.
«Naq sony jegen obal» degenderge
Siz úshin men bereıin jaýap, taqsyr!»
Bulaısha bir Túlki emes, aıtty bári,
Patshaǵa jaramsaqtap jas pen keri:
«Biri emes, bárin jese - obal emes,
Adamǵa ańnyń, - desti, - jetse áli».
Artynan Arystannyń Jolbarystar...
(Patshasy buıyrǵan soń, ne turys bar!)
Aıýlar, Qasqyrlar da aıtyp shyqty -
Basynda jaqsy, jaman ne qylmys bar.
Bulardyń qaısybiri tisti, myqty,
Qaısysy hám azýly, hám tyrnaqty.
Jaman dep bular isin eshkim aıtpaı,
Bolsa da Qudaı bezer qylmystary,
Tap-taza perishtemen birdeı shyqty.
Al endi Ógiz turyp móńireıdi,
Kóz jasy aǵyl-tegil eńireıdi:
«Qıanat kisi aqyna qylman deýshi em,
Azǵyrdy shaıtan zalym meni, - deıdi. -
Naq bıyl besinshi jyl sol isime,
Sol isim, eńireımin, tússe esime.
Jut jyly asharshylyq azyq bolmaı,
Jalyndym qaryz surap ár kisige.
Bermedi eshkim maǵan qaryzǵa shóp,
Ashtyqqa shydap, jaıǵa turmadym tek.
İstedim bir adamǵa men qıanat,
Shóbinen ruqsatsyz bir úzip jep».
«Apyrmaı, bu ne degen kúná, taqsyr! -
Shýyldap qoıa berdi Aıý, Qasqyr, -
Bylǵady bir ózi emes, bárimizdi,
Bireýdiń shóbin urlap, qara basqyr!»
«Sonshama ne kórdi eken,Qudaı urǵan?
Obal joq bul kórimge jurtty qyrǵan.
Ózgeler munan ǵıbrat almas úshin,
Joıalyq jyldam kózin, etip qurban».
Bul sózdi jıylǵan kóp qabyl aldy,
Ógizdi alyp uryp, qurban shaldy.
Kúnádan jany-táni tazarsyn dep,
Aparyp janyp jatqan otqa saldy.
Adamnyń, shóbi túgil, ózin jegen
Tisti men tyrnaqtylar aman qaldy.

* * *
Ókirip Ógiz jatyr otqa kúıip,
Kóz jasyn qutqarǵaı da Qudaı ıip.
Aıtýǵa túsin ashyp qaımyǵamyn,
Bireýge kete me dep tilim tıip.
Úlgi aıtyp, jurt túzeıtin qaıda bilik?
Ánsheıin ermek etem sóılep, kúlip.
Ańdardyń osy isinen bóten emes
Túzilgen keıbir jurtqa ákimshilik.
Taýysa alman dúnıe kebin aıtyp, sanap,
Ákim az is etetin ádil qarap.
Zalymdar aıran iship aman ketip,
Momyndar tutylyp júr shelek jalap.


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama