InfoHub Logo

Bizdiń aýyl ózi qyzyq aýyl. Eger sizdiń qudiret kúshińiz bar bolyp, ýaqyt baǵytyn keri bura bilseńiz, onda bizdiń aýyldy Qojanasir jasap jatqan dáýir eken der edińiz. Aýyldyń kire berisindegi pajalýısta degen sóz kózińizge túsedi. Bul baıaǵyda ydrap, súıegi aq sóńkege aınalǵan keńes odaǵynyń bizdiń aýylǵa qulamastaı etip ornatyp ketken altyn eskertkishi tárizdi, áli kúnge deıin ornynan qozǵalmaı tur. Al kóshesi qarapaıym. Bılikpen qatysy bar adamdar turatyn kóshede, aıaq qaǵar asyqtaı tas joq, tep-tegis dańǵyl. Al qarapaıym halyq ornalasqan kósheler, sýretteýi qıyn súreńsiz jaǵdaıda. Joldyń shetinde aıaq kıim tigip otyrǵan nemese jemis-jıdek satyp otyrǵan, bolmasa nan taýyp jeý úshin adal eńbegimen kúnin kórip otyrǵan jandardy siz saýatsyz deseńiz qatelesesiz. Olardyń kóbinde ýnıversıtet bitirgen dıplomdary bar. Endigi jerde sol dıplom jan baǵýǵa jaramaǵan soń, sandyqtyń túbine salyp qoıǵanda, ózderi bazar jaǵalap, otbasyn asyrap jatqandar. Olar myna tıiptegi adamdardan tym saýatty. Qalaı deısiz ǵoı, óıtkeni aýyldyń bazar ortalyǵynda shylym shegýge tıym salynǵan. Múbáda, siz shylym shegip jol saqshylaryna ustalyp qaldyńyz delik, sizdi ustaǵan saqshy, aq paraqtaryn alyp shyǵyp, sizge aıyp pul tóleýge buıyrady. Ol memleket zańy, pálenshe bap, túgenshe tarmaǵynda osylaı jazylǵan dep túsindiredi. Sol kezde siz, qaltańyzdan myń teńgeni alyp shyǵyp álgi saqshynyń qolyndaǵy paraqtardyń ishine tyǵa qoısańyz, baǵanaǵy memleket zańyn aıtyp turǵan saqshy siz toltyrǵan paraqtardy qoqsyq sandyqqa laqtyra salady. Memlekettiń pálenshe baby men túgenshe baby sıdyrylǵan zańynyń qoqsyqqa laqtyrylǵanyn kóresiz. Siz bergen myń teńgeni jan-jaǵyna jaltaqtaı otyryp qaltasyna súńgitedi de, sizge myń qaıta alǵys aıtyp álgi saqshy jónine ketedi. Meniń aıtyp turǵandarym aýylda bolyp turatyn kúndelikti qyzyqtardyń birer sarany ǵana. Biraq bizdiń bul aýylda da keıde adam janyn tilgileıtin muńly ýaqıǵalar bolyp turady.

Men birde mynadaı ýaqıǵaǵa tap boldym. Aýyldyń dál ortasynda shaǵyn ashana bar bolatyn. Ádette, túski ýaqytta ashana adamǵa lyq tolyp ketedi ǵoı. Al bul ashanaǵa bes adam kirse siz adam kóp eken dep esepteı berińiz. Tús ýaǵy bolǵandyqtan tamaq ishkeli osy shaǵyn ashanaǵa kirdim. Adam qarasy az. Buryshtaǵy ústelde qyryqtar shamasyna kelgen, samaıyn aq shala bastaǵan, janary solǵyn bir adam otyr. Erte túsken aq pen dıdarynyń solǵydyǵynan ómir taýqymetin kóp tartqany men mundalaıdy. Ashana ishindegi ortalyq bos orynda tórt-bes jastardaǵy qyz bala eshnársemen isi joq oınap júr. Aldymdaǵy tamaq tizimdigin aqtardymda ózime kerekti tamaqtarǵa tapsyrys berdim. Buryshta otyrǵan adam oınap júrgen qyzdan kózin alar emes. Tereń oıǵa shomyp áldeneni esine alǵandaı kúrsindi de qyzǵa til qatty:

— Atyń kim? Kóılegiń ádemi eken. Maǵan beresiń be úıdegi qyzyma aparyp bereıin.

— Atym Saıra. Bul kóılekti týǵan kúnimde ákem alyp berip jibergen, sizge bere almaıymyn. Qyzyńyzda kóılek joq bolsa úıde bir kóılegim bar sony alyńyz.

Ol adamnyń qyzdyń kóılegin alǵysy kelip turmaǵany belgili. Biraq, ne sebepti qyzdy sózge tartqany meni qyzyqtyrdy. Ekeýiniń áńgimesine aralaspasamda zer sala tyńdap otyrdym. Osy kezde maǵan daıashy kelinshek tamaq ákep berdi de, qyzǵa qarap: qyzym, bul kisilerdiń mazasyn almaı ǵoı, — dedi de ishki bólmege enip ketti.

— Ákeń qaıda jumys isteıdi?

— Bilmeımin. Anam ákeń alys jerde jumys isteıdi degen. Men ákemdi áli kórgem joq. Saǵynyp júrmin. Tek týǵan kúnimde kóılek berip jiberedi. Men týǵan kúnimdi asyǵa kútem. Keıde bir jylda eki ret týǵan kúnim bolsa dep armandaımyn.

Men qyzdyń sózinen áldenendeı syrdyń ushyǵyn ańǵarǵandaı boldym. Rıasyz bala kóńil ákesin saǵynady. Al ákesi qaıda? Es bilgeli balasyna kelmegen ákeniń syrtta jumys istep júrýi de múmkin emes qoı.

Buryshta otyrǵan adam da únsiz qaldy. Endigi áńgimeni qyz bastap:

— Siz qyzyńyzǵa kóılek alyp bermeısizbe sonda?

— Meniń qyzym joq. Biraq qyzym bolsa dep armandaımyn.

— Men ótirik aıtqandardy jek kórem. Qazir qyzyma aparyp bereıin dedińiz ǵoı. Sizdi jek kórem...

— Ia. Ótirik aıttym, keshire ǵoı meni. Úıime aparyp qoıyp sol kóılekti kıetin qyzymdy kútemin...

— Meniń ákem sıaqty qyzyńyzda jumysta ma?

— Ol áli týǵan joq.

Ákesi joq qyzben qyzy joq ákeniń bir jerde toǵysýy taǵdyrdyń sheberligi bolar. Ekeýinde de saǵynysh, kútý, ańsaý bar. Buryshta otyrǵan adamnyń kózinde qyzyǵýshylyq jalyny lap berse, qyz janarynda tańyrqaýshylyq oty ushqyndaıdy.

— Sen maǵan qyz bolasyń ba? Bul suraq tym anaılaý bolsa da shynaıy sezimnen týǵan suraqtyń sólekettigi kórinip turǵan joq. Qalaıda keshirýge bolatyn suraq. Men de qyz bul suraqqa ne dep jaýap berer eken dep, belgisiz úmitpen qaradym.

— Joq, bolmaımyn. Meniń óz ákem bar. Sizden ádemi bir kisi qyzym bol degende bolmaı qoıǵamyn. Men tek óz ákemniń kelýin kútemin. Ákem kelgende meni balalar oınatatyn jerge ertip barady.

Osy jaýaptan keıin áńgimeniń doǵarlyǵanyn bildim. Tipti ashana ishi qulaqqa urǵandaı tynysh kúıge endi. Qyz bala syrtqa shyǵyp ketkende, álgi kisiniń qasyna kelgen anasy aqyryn til qatty: Saıra eki jas kezde, ákesi ekeýmiz ajyrasyp ketkenbiz. Ol qarǵadaı qyzben meni tastap, jap-jas qyzben úılenip ketti. Sodan beri qaıyrylmady. Qyzynda kelip kórgen joq. Ákem qaıda degen saıyn, ákeń alys jaqta jumysta deımin. Óziniń jetim ekenin sezdirgim kelmeıdi. Tek ár jyly týǵan kúni kelgende ákeń berip jiberipti dep kóılek satyp alyp beremin. Bul soǵan senedi. İshteı kelýin kútedi. Al men onyń kelmesin bilsemde qyzyma aıtýdan qorqam. Kinásiz júregine, kirshiksiz kóńiline syzat túsýin qalamaımyn. Túbi shyndyqtyń beti ashylarynda bilemin. Sol kezde meni qalaı qabyldary belgisiz. Ózin ákeń jumysta dep aldap kelgenim úshin, bálkim keshirmes. Jastaıynan tastap ketken ákesin de kinálar. Biraq qazyrshe osylaı ótirik aıta turýdy jón kórdim. Basqa amalym da joq. Qyzymdy ákesi bar qyzdardan kemǵyp ósirmeıin dep osy ashanada jumys isteımin...

Aldymdaǵy tamaqtyń jartysyn da jemedim. Aqshasyn tóledim de shyǵyp kettim. Osynaý jer betinde ákesin kútip júrgen qanshama sábıler baryn kim bilsin...

Syrtqa shyqqanymda álde kimderge memleket zańyn aıtyp qorqyta otyryp, ishteı aqsha tilep turǵan saqshylardy kórdim... Múmkin sheshesi adal eńbegimen asyrap otyrǵan aq kóılekti qyzdyń ákesi bir jerde saqshy bolyp jumys isteıtin shyǵar...sol aqshalar sábı qyzdyń aq kóılegine daq túsirmesine kim kepil bola alady...

---